مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثّر بر آن: مطالعه ای در شهرستان های جوانرود و روانسر
محورهای موضوعی :
کلید واژه: خیر محدود, مشارکت اجتماعی, وابستگی به دولت, جوانرود و روانسر,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی جامعه¬شناختی مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثّر بر آن در شهرستان¬های کمترتوسعه¬یافته جوانرود و روانسر استان کرمانشاه انجام شده‌است. چهارچوب نظری تحقیق از آرا صاحب نظران مکتب نوسازی قدیم و روانشناسان اجتماعی گرفته شده‌است. روش تحقیق، پیمایشی(کمی) است و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده¬ها استفاده شده‌است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شهروندان ۱۸ سال به بالای ساکن در شهرستان¬های جوانرود و روانسر است. حجم نمونه این تحقیق ۳۸۴ نفر بوده که با روش نمونه-گیری خوشه¬ای چند مرحله¬ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیّری استفاده شده¬است. یافته¬های پژوهش، حاکی از میزان مشارکت اجتماعی متوسّط در شهرستان¬های جوانرود و روانسر است و رابطه معنا¬داری بین متغیّرهای مستقل (وابستگی به دولت و خیرِ محدود) با متغیّر وابسته (مشارکت اجتماعی) وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد مقدار ضریب همبستگی چندگانه 260/0 می باشد و متغیّرهای مستقل، ۳/۶ درصد از تغییرات متغیّر وابسته را تبیین می¬کنند و از بین عوامل مؤثّر بر مشارکت اجتماعی، فقط متغیّر وابستگی به دولت تأثیر داشته¬ است. نتایج نشان داد در مناطق کمتر توسعه یافته مورد مطالعه که فرهنگ، باورها و ارزش¬های اجتماعی، دچار تغییرات چندانی نشده¬اند و جامعه در شکل سنّتی خود باقی مانده¬است، سنّت و عناصرخرده فرهنگ دهقانی باعث تقویت مشارکت اجتماعی می¬شود و دولت و صاحب نظران توسعه، باید بر این عناصر تکیه کنند تا مردم با مشارکت اجتماعی¬شان، به اهداف و برنامه¬های معیّن و از پیش تعیین شده برسند.
This research aimed to investigate social participation and the factors affecting it in the less developed counties of Javanroud and Ravansar of Kermanshah province. The study's theoretical framework is derived from the opinions of experts from the old modernization school and social psychologists. The research method is a (quantitative) survey, and a questionnaire was used to collect data. The statistical population of this research is all citizens over 18 years of age living in the counties of Javanroud and Ravansar. The sample size of this research was 384 people who were selected by a multi-stage cluster sampling method. Pearson's correlation coefficient and multivariate regression were used to analyze the data. The research findings indicate the average level of social participation in the counties of Javanroud and Ravansar, and there is a significant relationship between the independent variables (dependence on the government and limited good) and the dependent variable (social participation). The regression analysis results showed that the multiple correlation coefficient was 0.260 and the independent variables explained 6.3% of the changes in the dependent variable. Among the factors affecting social participation, only the dependency on the government variable had an effect. The results showed that culture, beliefs, and social values have not changed much in the less developed areas studied. Society has remained traditional, and tradition and small elements of peasant culture strengthen social participation. The government and development experts must rely on these elements so that people, through their social participation, can achieve specific and predetermined goals and programs.
احسانی، سیده ریحانه؛ سلطانی فرد، هادی؛ قدرتی، حسین و کراچی، هادی. (۱۴۰۳). "ارزیابی نقش مشارکت های مردمی در توسعه و نگهداری فضاهای سبز شهری (مورد مطالعه شهر قوچان)". محیط شناسی، ۵۰(۲)، ۱۴۷-۱۶۶.
احمدرش، رشید؛ دانش¬مهر، حسین و شاکری، شاهد. (۱۳۹۰). "بررسی رابطه بین عناصر خرده دهقانی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی روستاییان (بررسی موردی بخش لاجان شرقی، شهرستان پیرانشهر)". فصلنامه توسعه روستایی، ۳ (۲)، ۱۴۳-۱۶۴.
ازکیا، مصطفی. (۱۳۷۰). مقدمه¬ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
افشانی، سیدعلیرضا وجنتی¬فر، اکرم. (۱۳۹۵). "مقایسه میزان مشارکت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین دانش‌آموزان دبیرستان‌های دولتی و غیرانتفاعی شهر یزد". جامعه شناسی کاربردی، ۲۷(۳)، ۷۳-۹۶.
افضلیان سلامی، موسی؛ زمانی مقدم، مسعود و صالحی، اسماعیل.( ۱۳۹۷). "بررسی مشارکت اجتماعی و عوامل مؤثّر بر آن در شهرستان خواف"، فصلنامه علمی ترویجی مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان، شماره ۲.
پیراهری، نیر. (۱۳۹۵). "بررسی مشارکت¬های اجتماعی رسمی و غیر رسمی زنان در شهر تهران". ویژه¬نامه زن و جامعه، ۱۳۷-۱۵۶.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا). (۱۴۰۳). جزئیات دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در استان کرمانشاه اعلام شد. قابل دسترس در: https://www.irna.ir/news/85532091، تاریخ مراجعه: ۱۲/۱۱/۱۴۰۳.
خبرگزاری مهر. (۱۴۰۳). میزان مشارکت در دور دوم انتخابات و آرای کاندیداها به تفکیک استان. قابل دسترس در: https://www.mehrnews.com/news/6151658 ، تاریخ مراجعه ۱۲/۱۱/۱۴۰۳.
رحمانی لشگری، مریم؛ استعلاجی، علیرضا؛ رجبی، آزیتا و ولی شریعت پناهی، مجید. (۱۴۰۳). "تحلیلی بر نقش مشارکت در توسعه پایدار اجتماعی محلات، مطالعه موردی: محلات منطقه ۸ شهر تهران". نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۴ (۷۲) :۹۹-۱۱۴.
رضایی، امید؛ احمدی، وکیل و مرادی، علی. (۱۳۹۹). "نقش فقر اقتصادی در مشارکت اجتماعی، سیاسی و آسیب¬های اجتماعی (مورد مطالعه: محلات محروم شهر جوانرود)". پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، ۷(۲۴)، ۳۷-۶۶.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمانشاه. (۱۳۹۹). گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان کرمانشاه سال¬های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
سرداریان قاسم¬آبادی، سهیل. (۱۳۸۳). بررسی رابطه بین برخی از عناصر خرده فرهنگ دهقانی و فعالیت¬های اقتصادی تولید جانبی و یا صنعتی در میان پسته¬کاران روستای قاسم¬آباد رفسنجان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
غفاری، غلامرضا. ( ۱۳۹۲). مدیریت شهری و مشارکت های اجتماعی، به اهتمام سید محمد هادی، تهران: معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران (تیسا).
فاضلی، شهرام؛ ادهمی، عبدالرضا و نوروزی، فیض الله. (۱۴۰۲). "بررسی جامعه شناختیِ عوامل مؤثّر بر مشارکت اجتماعی (مورد مطالعه: شهرستان های جوانرود و روانسر)". جامعه شناسی فرهنگ و هنر، ۵(۳)، ۲۰۳-۲۱۹.
کرم پور، مصطفی و یوسفوند، سامان. (۱۳۹۱). "بررسی نظریه خرده فرهنگ دهقانی راجرز (بررسی موردی: روستاهای منطقه کهمان شهرستان سلسله)". فصلنامه توسعه روستایی، ۴ (۲)، ۱۳۹- ۱۶۴.
موسوی، میر طاهر. (۱۳۸۴). "تحلیل مشارکت اجتماعی در تهران (رویکرد خرده فرهنگ دهقانی راجرز)". فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، ۵ (۱۹)، ۳۰۱-۳۲۷.
نوروزی، فیض الله. (۱۳۹۲). روش تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: انتشارات سخنوران.
نوروزی، فیض¬الله و بختیاری، مهناز. (۱۳۸۸). "مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر بر آن". فصلنامه علمی راهبرد، ۱۷(۴)، ۲۴۹-۲۶۹.
نیازی، محسن؛ خدمتی، زین العابدین و خوش بیانی آرانی، فاطمه. (۱۴۰۱). "بررسی میزان اعتماد اجتماعی و پایداری نسبت به تمایل مشارکت اجتماعی شهروندان شهر کاشان". مطالعات جامعه شناختی شهری، ۱۲(۴۳)، ۱-۳۱.
نیکخواه، هدایت الله و احمدی، زهرا سادات. (۱۳۹۶). "بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان شهر بندرعباس". فصلنامه مطالعات توسعه¬ی اجتماعی- فرهنگی، ۶(۱)، ۱۵۹-۱۸۴.
وزارت کشور. (۱۴۰۳). مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری در استان کرمانشاه آغاز شد. قابل دسترس در: http://www.moi.ir/news/235077، تاریخ مراجعه: ۱۲/۱۱/۱۴۰۳.
Alvarado Vazquez, S., Madureira, A. M., Ostermann, F. O., & Pfeffer, K. (2024). Social participation in planning, design, and management of public spaces: the case of Mexico. Planning Practice & Research, 1–32. https://doi.org/10.1080/02697459.2024.2315391
Baeriswyl, M., & Oris, M. (2023). Social participation and life satisfaction among older adults: Diversity of practices and social inequality in Switzerland. Ageing & Society, 43(6), P.p: 1259-1283.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood.
Brady, A. (2010). Technology and rural transformation in the digital age. San Francisco: Jossey-Bass.
Brady, A. (2015). Cooperative Economies and Globalization: A Consideration of the Consequences of Neoliberalism. Journal of Rural Studies, 39, 20–30.
Chambers, R. (1983). Rural development approaches. London: Longman.
Haoran Xu and Xiaomei Liu. (2025). Social Participation in Community Corrections: A Qualitative Analysis of Justice Practices in China. Criminal Justice and Behavior, 52(2), 197-213. https://doi.org/10.1177/00938548241286863
Harris, J. (1982). Capitalism and peasant farming: Agrarian structure and ideology in northern Tamil Nadu. New York: Routledge.
Levasseur, M., Lefebvre, H., Levert, M. J., Lacasse-Bédard, J., Lacerte, J., Carbonneau, H., & Therriault, P. Y. (2024). Feasibility of Increasing Social Participation for Older Adults with Disabilities. Activities, Adaptation & Aging, 48(2), 305–335. https://doi.org/10.1080/01924788.2023.2204578.
Lipton, M. (1977). Urban bias in economic development. London: Harvard University Press.
Lipton, M. (2005). Urban Bias in Development. In D. Simon (Ed.), Fifty Key Thinkers on Development. London: Routledge.
Ostrom, E. (1999). Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action. Cambridge: Cambridge University Press.
Scott, J. C. (1985). Weapons of the weak: Everyday forms of peasant resistance. New Haven: Yale University Press.
Scott, J. C. (1990). Domination and the Arts of Resistance: Hidden Transcripts. New Haven: Yale University Press.
Shanin, T. (1971). Peasants and peasant societies: Selected readings. Harmondsworth: Penguin.
Smith, J. (2005). Globalization and agriculture: Impacts on rural communities. New York: Routledge.