طراحی مدل اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری پزشکی ایران به روش فراترکیب

محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی

روزبه اخلاقی فیض آثار ¹ , محمد تقی امینی ² , یزدان شیرمحمدی ^{3 *} , علی شاه نظری ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استاد، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/04/20 تاریخ پذیرش : 1403/07/30 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار, هوش مصنوعی, صنعت گردشگری پزشکی, فراترکیب,

چکیده مقاله :

گردشگری پزشکی امروزه از روبه رشدترین بخش های صنعت گردشگری جهان است که باعث شده سازمان های دست اندرکار و کشورهای علاقه مند به توسعه گردشگری توجه خود را به این بخش از صنعت گردشگری جلب و برای آن برنامه¬ریزی کنند. یکی از مهم‌ترین مسائلی که با توجه به تنوع بازیگران حوزه گردشگری پزشکی از اهمیت به سزایی برخوردار است نحوه هماهنگی بازیگران و طراحی یکپارچه راه حل برای گردشگران پزشکی است که بدون به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند و هوش مصنوعی نمی‌توان انتظار داشت بتوان راهکاری جامع برای این حوزه ارائه کرد. بر این اساس در این پژوهش به دنبال ارائه مدل اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری پزشکی ایران با استفاده از روش فراترکیب هستیم. مطالعه حاضر به صورت پژوهش فراترکیب در چندین مرحله انجام شده است. ابتدا با شناسایی مقولات، مفاهیم و کدهای اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری پزشکی و ارزیابی روایی و پایایی آن، مدل مفهومی اولیه پژوهش شکل گرفت. از 29 مطالعه بازیابی شده نهایتا 15 مطالعه کاملا مرتبط با هدف مطالعه برای انجام فراترکیب وارد شدند. مدل پژوهش حاضر متشکل 7 مقوله اصلی، 16 مفهوم و 84 مقوله فرعی می‌باشد که می تواند مدل اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری پزشکی را نمایش دهد. یافته های حاصل، الگو و دیدگاه جدیدی در راستای طراحی مدل اکوسیستم هوشمند کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری پزشکی ایران ارائه می کند که برای مدیران، برنامه ریزان و سیاست مداران نظام پزشکی مفید خواهد بود.

منابع و مأخذ:

بدیعی، فرناز؛ ابراهیمی، عبدالحمید؛ دیده خانی، حسین (1395). شناسایی و رتبه‌بندی راهکارهای توسعه گردشگری پزشکی؛ مطالعه موردی استان گلستان، تحقیقات بازاریابی نوین، سال ششم، شماره 4: 25-36.
پاشایی فر، علیرضا؛ رمضانی، مجتبی؛ جنتی، علی؛ علوی متین، یعقوب؛ بوداقی خواجه نوبر، حسین (1400). طراحی الگوی بازاریابی گردشگری پزشکی به روش فراترکیب، راهبردهای مدیریت در نظام سلامت، دوره ششم، شماره 3: 260-275.
حاجی نژاد، علی؛ عنابستانی، علی‌اکبر؛ صفریان، محمد (1395). تدوین برنامه استراتژیک گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگری مذهبی در شهر مشهد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سی و یکم، شماره 2: 101-114.
دباغی، حامد (1400). مدل زنجیره ارزش گردشگری پزشکی در ایران، رساله دکتری، پردیس بین‌الملل: دانشگاه یزد.
دهقان، رضا؛ رشادت جو، حمیده؛ طالبی، کامبیز؛ درگاهی، حسین (1399). تحلیل راهبردی صنعت گردشگری سلامت ایران در دوران کرونا، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، دوره چهاردهم، شماره 6: 519-534.
رحمانی، حجت؛ عرب، محمد؛ سعیدپور، جلال؛ رجبی واسوکلائی، جلال؛ میرزایی، هیوا (1399). بازار گردشگری سلامت ایران در پاندمی ‌کرونا و بعدازآن: نامه به سردبیر، فصلنامه راهبردهای مدیریت در نظام سلامت، دوره پنجم، شماره 3: 165-168.
رحمانی، زین‌العابدین؛ شیرمحمدی، یزدان (1392). اولویت‌بندی جایگاه سازمان‌ها دولتی در عرصه اجرا سیاست‌های صنعت گردشگری جمهوری اسلامی ایران با استفاده از رویکرد تاپسیس فازی. مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره دوم، شماره 1: 63–82.
رحیمی، محمدکاظم؛ شفقت، طاهره؛ بیگی نیا، ابوالفضل؛ جعفری، حسن (1400). بررسی وضعیت بازاریابی گردشگری سلامت بیمارستان‌های منتخب دولتی و خصوصی شهر یزد در سال 1400، مجله تحقیقات سلامت در جامعه، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره هشتم: شماره 1: 60-68.
رضایی، امیرعلی؛ شیخی، محمد؛ چائی پز، محمدرضا؛ غلامی، سما (1401). توسعه کارآفرینانه گردشگری سلامت ایران با رویکرد متاورس و متاهلث، چهارمین همایش ملی تحقیقات میان‌رشته‌ای در مدیریت و علوم انسانی.
رونقی، محمدحسین (1398). چارچوب مفهومی بیمارستان هوشمند تحت صنعت 4/0، فصلنامه بیمارستان، دوره نوزدهم، شماره 2: 60–68.
شالبافیان، علی‌اصغر (1398). شبکه مضامین محیطی مؤثر بر شکل‌گیری اتحادهای استراتژیک (موردمطالعه: کسب‌وکارهای گردشگری پزشکی ایران)، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره هشتم، شماره 29: 125–142.
قربانخانی، سمیه؛ رحیمی نیک، اعظم؛ علیقلی، منصوره (1400). ارائه مدل جذب گردشگر پزشکی در بیمارستان‌های علوم پزشکی شهر تهران، فصلنامه مدیریت پرستاری، دوره دهم، شماره 1: 35–49.
کهریزی، امیدعلی (1399)، طراحی مدل اکوسیستم کارآفرینی برای گردشگری سلامت، رساله دکتری، رشته مدیریت کارآفرینی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی.
کیاکجوری، حکیمی؛ نسیمی، محمدعلی؛ تقی پوریان، محمدجواد؛ قنبرزاده، قیبر (1399). ارائه مدل مزیت‌های رقابتی کسب‌و‌کار گردشگری سلامت در پسا کرونا با به‌کارگیری تکنیک فرا ترکیب، نشریه علمی پژوهشی مدیریت کسب‌و‌کارهای بین‌المللی، دوره سوم، شماره 4: 45–66.
گل‌پیرا، رضا؛ تارا، سید محمود؛ رئیسی، احمد (1402). پیش‌نیازهای تحقق بیمارستان هوشمند در ایران، نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت، دوره هفتم، شماره 2: 185–195.
لطفی آشتیانی، سید محسن؛ اندرواژ، لیلا؛ آلبونعیمی، ابراهیم (1402). ارائه مدل بازاریابی دیجیتال در صنعت گردشگری پزشکی ایران، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره هجدهم، شماره 62:161-202.
ملکی، سعید (1394)، بررسی و تحلیل چالش‌های گردشگری سلامت مشهد از منظر بیماران خارجی، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهر، دوره دوم، شماره 2: 153-165.
مجلس شورای اسلامی ایران، قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۳ـ ۱۴۰۷).
نوری خواجوی، درسا؛ جعفری، عزیزالله (1400). تعیین عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری زنجیره تأمین پایدار گردشگری پزشکی، فصلنامه علمی -پژوهشی گردشگری و توسعه، دوره دهم، شماره 2: 123-136.
نیک‌رفتار، طیبه؛ حسینی، الهه؛ مقدم، عاطفه (1396). شناسایی الزامات سیاست‌گذاری گردشگری پزشکی در ایران، سیاست‌گذاری عمومی، دوره دوم، شماره 2: 141–156.
یادگاری، فاطمه؛ آسوشه، عباس (1401). ارائه مدل خدمات بیمارستان هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء، مجله انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی، دوره نهم، شماره 4: 267–276.

Ahani, A., Nilashi, M., Ibrahim, O., Sanzogni, L., Weaven, S. (2019). Market segmentation and travel choice prediction in Spa hotels through tripadvisor's online reviews. International Journal of Hospitality Management 2019; 80: 52-77. Doi: 10.1016/ j.ijhm.2019.01.003.
Alet, J. (2022). Key pillars in a business ecosystem success. Journal of Business Strategy, ahead-of-print. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JBS-05-2022-0077/full/html?fbclid=IwAR359oaAF7Ol5U8G80T9AXyYWa2Ddmctw8g-g2zVqicXjCz5oby8hSlZdo&utm_source=TrendMD&utm_medium=cpc&utm_campaign=Journal_of_Business_Strategy_TrendMD_1&WT.mc_id=Emerald_TrendMD_1
Dar, H., & Kashyap, K. (2023). Smart Healthcare System (SHS): Medical Tourism Delivering, Consumption, and Elevating Tool in the Ages of Smart Technologies. Tourism Planning & Development, 20(3), 397–415. https://doi.org/10.1080/21568316.2022.2109206
Gualano, M. R., Bert, F., Passi, S., Stillo, M., Brescia, V., Scaioli G, et al. (2019). Could shared decision making affect staying in hospital? a cross-sectional pilot study. BMC Health Services Research 2019; 19(1): 174.
Haqbin, A., Shojaei, P., Ronaghi, M. H., & Fazelzadeh, O. (2023). Medical tourism supply chain under scrutiny: A hybrid grounded theory and DEMA℡ method. Journal of Supply Chain Management Science, 4(1–2), 25–44.
Heydari, M., Yousefi, M., Derakhshani, N., Khodayari- Zarnaq, R. (2019). Factors affecting the satisfaction of medical tourists: a systematic review. Health Scope 2019; 8(3): e80359.
John, S. P., Larke, R. (2016). An analysis of push and pull motivators investigated in medical tourism research published from 2000 to 2016. Tourism Review International 2016; 20(2): 73-90.
Karadayi Usta, S., & SerdarAsan, S. (2020). A conceptual model of medical tourism service supply chain. Journal of Industrial Engineering and Management, 13(2), 246–265.
Kwon, H., An, S., Lee, H.-Y., Cha, W. C., Kim, S., Cho, M., & Kong, H.-J. (2022). Review of smart hospital services in real healthcare environments. Healthcare Informatics Research, 28(1), 3–15.
Kosaka M, Kobashi Y, Kensuke K, Okawada M, Tsubokura M. Lessons from COVID-19’s impact on medical tourism in Cambodia. Public Health in Practice.2022; 2(1): 1-3.
Ma, Z. (2019). Business ecosystem modeling- the hybrid of system modeling and ecological modeling: An application of the smart grid. Energy Informatics, 2(1), 35. https://doi.org/10.1186/s42162-019-0100-4
Ma, Z., Christensen, K., & Jørgensen, B. N. (2021). Business ecosystem architecture development: A case study of Electric Vehicle home charging. Energy Informatics, 4(1), 9. https://doi.org/10.1186/s42162-021-00142-y
Malhotra, N., & Dave, K. (2022). An Assessment of Competitiveness of Medical Tourism Industry in India: A Case of Delhi NCR. International Journal of Global Business and Competitiveness, 17(2), 215–228. https://doi.org/10.1007/s42943-022-00060-0
Market value forecast of smart hospitals 2018-2026. (n.d.). Statista. Retrieved November 14, 2023, from https://www.statista.com/statistics/1204318/smart-hospital-market-estimated-value-forecast
Radonjic-Simic, M., & Pfisterer, D. (2019). A Decentralized Business Ecosystem Model for Complex Products. In S. Patnaik, X.-S. Yang, M. Tavana, F. Popentiu-Vlădicescu, & F. Qiao (Eds.), Digital Business (Vol. 21, pp. 23–52). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-93940-7_2
Rahmani H, Arab M, Saeedpour J, Rajabi Vasokolaei G, Mirzaii H. Iran's health tourism market during and after the corona pandemic: letter to the editor. Manage Strat Health Syst 2020; 5(3): 165-8.
Raina A. Ecology, wildlife and tourism development: principles, practices and strategies. Available from URL: https://books.google.com/books/ about/ Ecology_Wildlife_and_Tourism_Development.html?i d=6IY2U H9c8QC. Last access: Nov 3, 2021.
Ricafort KMF. A study of influencing factors that lead Medical tourists to choose Thailand hospitals as medical tourism destination [master thesis]. Webster University, School of Business and Technology; 2011.
Rong, K., & Shi, Y. (2014). Business ecosystems: Constructs, configurations, and the nurturing process. Springer.
Sandelowski, M. and Barros, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research. Springer publishing company Inc.
Shin, M. M., Jung, S., & Rha, J. S. (2021). Study on business ecosystem research trend using network text analysis. Sustainability, 13(19), 10727.
Tonga F, Caglar YS, Aktan ES. Possible early examples of medical tourism. Am J Med Sci. 2021; 362(3):227-32.
Toni, M., Jithina, K. K., & Thomas, K. V. (2023). Antecedents of patient satisfaction in the medical tourism sector: A review. Journal of Hospitality and Tourism Insights. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JHTI-08-2022-0351/full/html
Viswanadham, N. (2021). Ecosystem model for healthcare platform. Sādhanā, 46(4), 188. https://doi.org/10.1007/s12046-021-01708-y
Wieninger, S., Conrad, R., Bittner, M., & Wiesmann, A. (2020). Framework for Business Ecosystem Roles. 2020 IEEE European Technology and Engineering Management Summit (E-TEMS), 1–9. https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/9111753/
-Zarei Gh. Identifying the Relevant Factors of Health Tourism in the Epidemic of Covid-19. Health Inf Manage 2022; 19(2): 96-103