اثر پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیکی بذر لاین مادری کلزا رقم نپتون (Brassica napus L.) تحت تنش خشکی

محورهای موضوعی : تنش های محیطی

سید اسماعیل موسوی ¹ (دانشگاه شاهد)
حشمت امیدی ² (دانشگاه شاهد)
شاپور شکاری ³ (دانشگاه شاهد)
فائزه بازوند ⁴ (دانشگاه شاهد)

تاریخ دریافت : 1398/07/25 تاریخ پذیرش : 1398/10/19 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: کلروفیل, کاروتنوئید, ریشه‌چه, جیبرلیک‌اسید, پتاسیم‌نیترات,

چکیده مقاله :

به‌منظور ارزیابی اثر پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه‌زنی، رشدی و فیزیولوژیکی بذر لاین مادری کلزا رقم نپتون (Brassica napus L.) تحت تنش خشکی، آزمایشی در سال 96 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی بذرهای لاین مادری بذر کلزا رقم نپتون در دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل پنج سطح خشکی (شاهد،3/0-، 6/0-، 9/0- و 2/1- مگاپاسکال) و چهار سطح تیمار پیش تیمار (شاهد، هیدروپرایم، جیبرلیک اسید (غلظت 400 پی پی‌ام) و پتاسیم‌ نیترات (غلظت 3/0 میلی‌گرم در لیتر)) بودند. در این آزمایش شاخص‌های جوانه‌زنی، رشدی و رنگیزه‌های گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر متقابل پرایمینگ و خشکی بر شاخص-های جوانه‌زنی معنی‌دار بود. بیشترین میانگین‌های سرعت جوانه‌زنی در تیمار پتاسیم‌نیترات حاصل گردید. به‌طوریکه در این تیمار در خشکی سطح 6/0- مگاپاسگال، سرعت جوانه نسبت به تیمار شاهد در همین سطح خشکی 24 درصد افزایش یافت. در بین همه تیمارها، میانگین‌های مربوط به متوسط زمان جوانه‌زنی تا خشکی 9/0- مگاپاسکال در تیمار پتاسیم‌نیترات نسبت به تیمارهای دیگر کمتر بودند که نشان می‌دهد بذرها در مدت زمان کمتری جوانه زدند. اثر خشکی بر رنگیزه‌های گیاهی معنی‌دار بود. رنگیزه‌ها تا خشکی 9/0- مگاپاسکال تغییری نشان نداده و با افزایش بیشتر سطح خشکی، کاهش یافتند. به‌طورکلی استفاده از پرایمینگ تحت تنش خشکی تأثیر مثبتی بر جوانه‌زنی داشت. در بین همه تیمارها، تیمار پتاسیم‌نیترات موثرترین تیمار بر جوانه‌زنی بود. همچنین نتایج این آزمایش نشان داد رنگیزه‌ها در این گیاه می‌توانند تا خشکی 9/0- مگاپاسکال بدون تغییر مانده و تحت تأثیر قرار نگیرند.

منابع و مأخذ:

Reference

Afzal, I. 2005. Seed enhancement to induced salt tolerance in wheat (Triticum aestivum L.). Ph.D. Thesis. Agriculture University of Faisalabad, Pakistan.

Arve, L.E., Torre, J.E. and Olsen, K. 2011. Stomatal responses to drought stress and air humidity in abiotic stress in plants mechanisms and adaptations. Journal of Plant Research. 119: 267-280.

Ashraf, M. and Foolad, M.R. 2005. Pre-sowing seed treatment: A shotgun approach to improve germination, plant growth and crop yield under saline and non-saline conditions. Advances in Agronomy. 88: 223-271.

Baily, C. 2004. Active oxygen species and antioxidants in seed biology. Seed Science Research. 14: 93-107.

Bradford, K. J, May, D.M., Hoyle, B.J., Skibinski, Z.S., Scott, S.J. and Taylor, K.B. 1998. Seed and soil treatment to improve emergence of muskmelon from cold crusted soils. Crop Science. 28(6): 1001-1005.

Bradford, K.J. 1986. Main pulation of seed water relation via osmotic priming to improve germination under stress condition. Horticultural Science. 21: 1105-1112.

Demir Kaya, M., Gamze Okc, U., Atak, M. and Yakup, C. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annus L.). Europian Journal Agronomy. 24: 291-295.

Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Science and Technology. 9: 377-409.

Ezadi-Darband, A., Mohammadian, M., Yangh, A. and Zarghani, H. 2012. The effect of temperature and salinity on germination and growth characteristics of sesame varieties (Sesamum indicum L.). Iranian Journal of Field Crops Research. 10(2): 335-345. (In Persian)

Emmerich, W.E. and Hardgree, S.P. 2007. Seed germination in polyethylene glycol solution. Effect of filter paper exclusion and water vapor loss. Crop Science. 31: 454-458.

FAO. 2013. Food outlook Global Market Analysis.

Ghasemi-Golozani, K., Chadordooz-Jeddi, S. and Moghaddam, M. 2010. Effect of hydro-priming duration on seedling vigour and grain yield of pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Notulae Botanicae Horti. Agrobotanici. 38: 109-113.

Gholizadeh, E., Aynaband, A., Hassanzadeh, A., Noormohammadi, G. and Bernousi, I. 2012. Effect of drought stress, nitrogen amount and plant densities of grain yield, rapidity and period of grain filling in sunflower. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production. 22(1): 129-143. (In Persian)

ISTA, 2010. International rules for seed testing. International Seed Testing Association.

Johenson, R.C. and Bassett, L.M. 2009. Carbon isotope discrimination and water use efficiency in four cool-season grasses. Crop Science. 31: 157-162.

Kang, J.S., Cho, J.L. and Jeong, Y.O. 1996. Effect of seed priming on the germination of tomato seeds under saline stress. Journal of the Korean Society for horticultural Science. 37(4): 516-521.

Mahajan, G., Sarlach, R.S., Japinder, S. and Gill, M.S. 2011. Seed priming effects on germination, growth and yield of dry direct-seeded rice. Journal of Crop Improvement. 25(4): 409-417.

Maleki Narg Mousa, M., Balouchi, H.R. and Attarzadeh, M. 2015. Effect of seed priming on some germination traits and seedling growth of safflower under drought stress, Iranian Journal of Seed Research. 2: 1-9.

Omidi, H., Jafarzadeh, L. and Naghdibadi, H. 2014. Seeds of medicinal plants and crops, Shahed University Press. 300 pages. (In Persian)

Omidi, H., Soroushzadeh, A., Salehi, A. and Ghezeli, F.A.D. 2005. Rapeseed germination as affected by osmopriming pretreatment. Agricultural science and technology. 19(2): 125-136.

Pagter, M., Bragato, C. and Brix, H. 2005. Tolerance and physiological responses of Phragmites australis to water deficit. Aquatic Botany. 81(4): 285-299.

Rade, D. and Kar, R.K. 1995. Seed germination and seedling growth of mange bean (Vigna vadiata) under water stress induced by PEG 6000. Seed Science and Technology. 23: 301-308.

Scotl, S.J., Jones, R.A. and Williams, W.A. 1984. Review of data analysis methods for seed germination. Crop Science. 24(6):1192-1199.

Souhani, M.M. 2007. Seed control and certification. Guilan University Press. P 287. (In Persian)

Soltani, E. and Soltani, A. 2015. Meta-analysis of seed priming effects on seed germination, seedling emergence and crop yield: Iranian studies. International Journal of plant Production. 9(3): 413-432.

Toselli, M.E. and Casenave, E.C. 2003. Water content and the effectiveness of hydro and osmotic priming of cotton seeds. Seed Science and Technology. 31: 727-735.

Tylkowska, K. and Van den Bulk, R.W. 2001. Effects of osmo and hydropriming on fungal infestation levels and germination of carrot seeds contaminated with Alternaria Spp. Seed Science and Technology. 29: 365-375.

Viera Santos, C. 2004. Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves. Scientia Horticulture. 103(1): 93-99.

Windauer, L., Altuna, A. and Benech-Arnold, R. 2007. Hydrotime analysis of Lesquerella fendleri seed germination responses to priming treatments. Industrial Crops and Products. 25:70-74.