نسبت سنجی فره ایزدی، فیلسوف شاه و امام در ساحت نظریه پردازی با تاکید بر آراء و اندیشه ابونصرفارابی

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

حبیب عشایری ¹ , محسن رضوانی ²

1 - کارشناس ارشد علوم سیاسی
2 - دانشیار موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی)ره(

تاریخ دریافت : 1395/03/17 تاریخ پذیرش : 1395/04/05 تاریخ انتشار : 1395/04/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

رابطه ونسبت فرایزدی، فیلسوف شاه وامام در نظام اندیشگی بسیاری ازفلاسفه مسلمان سده های میانه اسلام اززوایای فکری مختلف مورد واکاوی وتحلیل قرارگرفته است. وهرکدام برمبنای اندیشه سیاسی اجتماعی خود دراین ارتباط نقطه نظراتی رابیان نموده اند که دراین خصوص می توان به فارابی، ابن سینا، ماوردی، ابن طقطقی، خواجه نظام الملک، غزالی، ابن تیمیه، مسکویه رازی، فضل الله روزبهان خنجی ودیگران اشاره کرد. البته موضوع فیلسوف شاه پیش ازتمرکز فلاسفه مسلمان برآن درزمره نظریات سیاسی افلاطون قلمداد می گردد وبراین اساس تاثیرات آراء وافکار افلاطون وحتی ارسطو را نمی توان براندیشه های فلاسفه اسلامی نفی کرد. چنان که این اصل در مجموعه نظرات فارابی وابن سینا وسایراندیشمندان به وضوح مشاهده می گردد. بنابراین وجوه مشترک درمختصات سه مولفه فیلسوف شاه، فرایزدی وامام بویژه ازمنظرمذهب تشیع بسی جای تامل دارد.

چکیده انگلیسی:

The relationship and ratio between philosopher king, charisma and Imam has been analyzed in the system of thinking of many of Muslim philosophers in different ideational aspects in the mid-centuries of Islam. Each of them has expressed views is this regard based on their own socio-political ideas from among whom Farabi, Avicenna, Al-Mawardi, Ibn Taqtaqi, Khwajeh Nezam Al-Molk, Ghazali, Ibn Taymiyya, Mesquiyya Razi, Fadlullah Ruzbahan Khanji et.al can be named. Of course, the issue of philosopher king before being centralized by Muslim philosophers had been regarded as Platonic political views and accordingly, the effects of ideas of Plato and even Aristotle on the Islamic philosophers opinions cannot be abandoned just as this is clearly seen in ideas of Farabi, Avicenna and other thinkers. Therefore, the common features of three components of philosopher king, charisma and Imam demand contemplation in the eyes of Shiism.

منابع و مأخذ:

1. ابن تیمیه، 1406هجری، منهاج السنۀ النبویه فی نقض کلام الشیعۀ القدریه، تصحیح:محمد رشادسالم، سوریه، موسسه قرطبۀ.


2. ابن سینا، ابوعلی، 1331، الهیات، به کوشش محمدمعین، چ اول، تهران، انتشارات انجمن آثارملی.


3. ابن طقطقی، محمدبن علی بن طباطبا، 1360، تاریخ فخری درآداب ملکداری ودولت های اسلامی، ترجمه:محمدوحیدگلپایگانی، چ اول، تهران، موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی.


4. ابن مسکویه، بی تا، محمد، تهذیب الاخلاق وتطهیرالاعراق، چ اول، قم، انتشارات بیدار.


5. حقدار، علی اصغر، 1384، قدرت سیاسی دراندیشه ایرانی؛ازفارابی تانائینی، چ پنجم، تهران، انتشارات کویر.


6. خنجی، فضل الله روزبهان، 1362، سلوک الملوک، تصحیح محمدعلی موحد، چ اول، تهران، انتشارات خوارزمی.


7. داوری، رضا، 1374، فارابی، چ دوم، تهران، طرح نو.


8. شریف، میان محمد و همکاران، 1361-1370، تاریخ فلسفه در اسلام، نصر ا... پور جوادی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.


9. طباطبایی، سید جواد، 1389، زوال اندیشه سیاسی در ایران، چ دهم، تهران، انتشارات کویر.


10. عشایری، حبیب، 1391، پایان نامه کارشناسی ارشد، بررسی مثال خیردرفلسفه سیاسی افلاطون با تاکیدبرتفسیرجان راولز، دانشگاه آزاداسلامی واحدتاکستان


11. غزالی، محمد، 1367، نصیحۀ الملوک، چ دوم، تهران، نشرهمائی.


12. فارابی، ابو نصر محمد، 1358، سیاست مدنیه، سید جعفر سجادی، چ اول، تهران، انجمن فلسفه ایران.


13. فارابی، ابو نصر محمد، 1364، احصاء العلوم، ترجمه حسین خدیو جم، چ اول، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.


14. قادری، حاتم، 1388، ایران و یونان؛ فلسفه در لابلای سیاست و در بستر تاریخ، چ دوم، تهران، نگاه معاصر.


15. قادری، حاتم، 1389، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، چ دهم، تهران، انتشارات سمت.


16. کهدوئی، محمدکاظم:به نشانی؛www194.aspx.kahdouei.ir/post-.


17. گالستون، ماریام، 1386، سیاست و فضیلت؛ فلسفه سیاسی فارابی، ترجمه حاتم قادری، چ دوم، تهران، نشر بقعه.


18. لیدمان، اریک1386، تاریخ عقاید سیاسی؛ از افلاطون تا هابرماس، ترجمه: سعیدمقدم، چ سوم، نشراختران، تهران.


19. ماوردی، ابن الحسن، 1368، الاحکام السلطانیه، چ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.


20. نظام الملک طوسی، 1364، سیاستنامه، به کوشش هیوبرت دارک، چ اول، تهران، شرکت انتشارات علمی وفرهنگی.