جایگاه جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی ایران (1392-1384)

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

نادیا آقارضایی طرخورانی ¹ , علی محسنی ² , محمدحسن الهی منش ³

1 - دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران.
2 - استادیار،گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران.
3 - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران

تاریخ دریافت : 1398/04/01 تاریخ پذیرش : 1398/04/01 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در عصر جدید از بازیگران مهم صحنه سیاسی و به عنوان یکی از عوامل مؤثر در مدیریت و اداره جامعه نقش مهمی ایفا کرده و همچنین به صورت ابزاری مؤثری برای تأثیرگذاردن بر رفتار و عملکرد دولت به ویژه در عقلانی ساختن قدرت دولتی عمل می‌کنند. تبیین جایگاه جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی دولت نهم و دهم به عنوان هدف این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. استدلال اصلی این مقاله این است که در دولت نهم و دهم جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی به حاشیه رانده شدند و از نقش و مشارکت محدودی برخوردارند. در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای، جایگاه نهادهای مذکور در سیاستگذاری عمومی دولت‌های نهم و دهم در چارچوب مدل نهادی، و در دو حوزه سیاست داخلی و سیاست خارجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Civil society and nongovernmental actors in the new age have played a significant role in political scene and they are effective factors in management and administration of society, as well as effective tool for influencing the behavior and performance of the state, especially in rationalizing of state power. The explanation of the status of civil society and non-governmental actors in the public policy of the ninth and tenth government has been considered as a research goal. The main argument of this article is that in the ninth and tenth governments, civil society and non-governmental actors have been marginalized in public policy and have limited role and participation. In this research, it has been tried to analyze the position of the mentioned institutions in the public policy making of the ninth and tenth governments in the framework of the institutional model, and in two areas of domestic and foreign policy, using a descriptive-analytical method and collecting information in a library.

منابع و مأخذ:

1.    اخوان کاظمی، بهرام (1388). گفتمان عدالت در دولت نهم. معرفت سیاسی، 2، 202-243.
2.    آدمی، علی (1389). راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها. مطالعات سیاسی، 2(7)، 97-126.
3.    ازغندی، علیرضا (1385). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: قومس.
4.    ازغندی، علیرضا (1389).چارچوب‌ها و جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر قومس.
5.    بشیریه، حسین (1385). جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
6.    جوانزاد، سمانه (1392). بررسی مقایسه‌ای گفتمان سیاست خارجی ایران. دوران ریاست جمهوری آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد. پایان نامه کارشناسی‌ارشد، رشته روابط بین‌الملل، رشته دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
7.    چاندوک، نیرا (1377). جامعه مدنی و دولت (کاوش‌هایی در نظریه سیاسی). ترجمه فریدون فاطمی و وحید بزرگی، تهران: نشر مرکز.
8.    حجاریان، سعید (1379). جمهوریت: افسون‌زدایی از قدرت. تهران: طرح نو.
9.    حجتی‌پور، علیرضا (1395). بررسی تأثیر گفتمان فرهنگی دولت‌ها بر سیاست فرهنگی مقایسه دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم سیاسی.
10.    دای، تامس (1387). مدل‌های تحلیل سیاستگذاری عمومی. مطالعات راهبردی، 11(1)، 43-74.
11.    دهشیری، محمدرضا (1378). تأثیر جامعه مدنی در سیاستگذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران. اطلاعات سیاسی – اقتصادی، 145 و 146، 12-28.
12.    دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386). ضرورت و الزامات منطقه‌گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران ، نگرش راهبردی، 87، 57-88.
13.    دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386). ضرورت و الزامات منطقه‌گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران. نگرش راهبردی، 87 ، 57-88.
14.    سپهر، محمدمهدی (1396). بررسی مبانی فکری و عملکردی دولت نهم و دهم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم سیاسی.
15.    سرمدی، پرستو (1389). بررسی مقایسه‌ای گفتمان رسمی در مورد زنان و گفتمان نشریات و تشکل‌های غیردولتی زنان (دوره زمانی 1384-1357). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
16.    شورچی، حافظ (1395). مقایسه رویکرد توسعه‌ای دولت‌ها در جمهوری اسلامی ایران (1392- 1376). رساله دکتری، رشته علوم سیاسی- جامعه‌شناسی سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم سیاسی.
17.    فروزنده دهکردی، لطف‌اله، و وجدانی، فؤاد (1388). سیاستگذاری عمومی چیست. مجله سیاسی- اقتصادی، 270-269، 180-207.
18.    فلاحی، سارا (1386). بررسی مقایسه‌ای دیپلماسی هسته‌ای دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد، پژوهشنامه علوم سیاسی، 2(1)، 53-86.
19.    قلی‌پور، رحمت‌اله، و غلام‌پورآهنگر، ابراهیم (1389). فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
20.    گرمابی، صفدر (1392). بررسی توسعه سیاسی در دوران ریاست جمهوری احمدینژاد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشگاه یزد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
21.    مرکز پژوهش‌های اسناد ریاست جمهوری (1387). دولت اقدام. تهران: نشر جمهور ایران.
22.    ملک‌محمدی، حمیدرضا (1383). مدرس و سیاست‌گذاری عمومی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

1. Adami, A. (1389). The strategy of looking at the East in Islamic Republic of Iran Foreign Policy: Views, backgrounds, and opportunities. Political Studies, 2 (7), 97-126. [in Persian]


2. Akhavan Kazemi, B. (1388). Justice discourse in the ninth government. Political Maarifat, 2, 202-243. [in Persian]


3. Azqandi, A. (1385). An Introduction to Sociology of Iran Policy. Terhran: Qomes Publication. [in Persian]


4. Azqandi, A. (1389). Frameworks and ORIENTAtions of Islamic Republic of Iran Foreign Policy. Tehran: Qomes Publication. [in Persian]


5. Bashiriyeh, H. (1385). Political sociology. Tehran: Ney Publication. [in Persian]


6. Chandok, N. (1377). Civil Society and government (an investigation in political theory). Translation of Fereidon Fatemi and Vahid Bozorgi, Tehran: Markaz Publication. [in Persian]


7. Dai, T. (1387). The analysis models of public policy making. Strategic Studies, 11 (1), 43-74. [in Persian]


8. Dehghani Firozabadi, S. J. (1386). The necessity and requirement of regionalism in realizing regional supremacy. Strategic Attitude, 87, 57-88. [in Persian]


9. Dehqani Firozabadi, S. J. (1386). The Necessity and requirement of regionalism in realizing regional supremacy. Strategic Attitude, 87, 57-88. [in Persian]


10. Dehshiri, M. (1387). The impact of civil society in foreign policy-making of Islamic Republic of Iran. Economic-Policy Information, 145 and 146, 12-28. [in Persian]


11. Fallahi, S. (1386). The Comparative Study of Nuclear Diplomacy in the Presidential Terms of Khatami and Ahmadinejad. [in Persian]


12. Frozandeh, L. (1388). What is Public Policy-making. Political- Economic Journal, 269-270, 180-207. [in Persian]


13. Garmabi, S. (1392).The review of political development in presidential terms of Ahmadinejad. M.A. Thesis. Yazd University, Literature Faculty. [in Persian]


14. Hajarian, S. (1379). Republicanism; repulsion of power. Tehran: Tarhenew. [in Persian]


15. Hojatipor, A. (1395). The study of the impact of government’s cultural discourse: the comparison between the governments of Khatami and Ahmadinejad. Islamic Azad University in Qom, Political Sciences Faculty. [in Persian]


16. Javanzad, S. (1392). The comparative study of foreign policy discourse in Iran. for the Presidency of Mr. Khatami and Ahmadinejad. M.A Dissertation, Tehran University, Faculty of Law and Political Sciences. [in Persian]


17. Malek Mohammadi, H. R. (1383). Modarres, and public policy-making. Tehran: Centre of Islamic Revolution Documents. [in Persian]


18. Qolipor, R., & Qolampor Ahangar, E. (1389). The process of public policy making in Iran. Tehran: Research Centre of Islamic Consultative Assembly. [in Persian]


19. Research Centre of President (1387). Action government. Tehran: Iran’s Jomhor Publication. [in Persian]


20. Sarmadi, P. (1389). The comparative study of formal discourse about women and discourse of non-governmental publications and non-governmental organizations for women (in period of 1384-1357). Al-Zahra University, Social and Economic Sciences Faculty. [in Persian]


21. Sepehr, M. M. (1396). The study of the ninth state’s intellectual and functional foundations. Qom Islamic Azad University, Political Sciences Faculty. [in Persian]


22. Shorchi, H. (1395). The comparison of states’ developmental approach in Islamic Republic of Iran (1376-1392). Allameh Tabatabaee University, Political Scienes Faculty. [in Persian]