روندهای منطقه‌‌ای ایران در قبال بحران امنیتی در افغانستان
محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
رضا سیمبر
1
(استاد، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.)
دانیال رضاپور
2
(دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران)
علی اسکندری نسب
3
(کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضربررسی عوامل کاهش دهنده بحران امنیتی افغانستان و شرایط تقویت‌کننده روابط ایران با افغانستان بود. تحقیق با استفاده از تحلیل‌های استنباطی در چارچوب روش توصیفی و تحلیلی انجام شد. نتایج نشان داد،در افغانستان ترکیب پیچیده و چند لایه‌‌ای از عوامل اقتصادی، ساختار اجتماعی- مذهبی و عوامل سیاسی و بحران مشروعیت باعث شکل‌گیری بحران امنیتی شده است. ایران می‌‌تواند برای هم‌‌سویی راهبردی با افغانستان و امن نگه‌‌داشتن محیط امنیتی خود رویکردی اقتصادی و فرهنگی در مناسبات با کشورهای این منطقه اتخاذ کند که ضمن پرهیز از مسائل اختلافی، اشتراکات فرهنگی و نیازمندی‌‌های اقتصادی طرفین مورد لحاظ قرار گیرد. در واقع ایران در این برهه زمانی، نیاز زیادی به دوراندیشی، برنامه‌‌ریزی‌‌های صحیح و منطقی و ورزیدگی دیپلماتیک دارد تا موفقیت را به میزانی رساند که شایسته مواهب و امتیازات استثنایی آن در منطقه است. ایران باید در ابتدا به جستجوی منطقه‌‌ای کردن تدابیر امنیتی موجود باشد. توجه به امنیت ملی مجزا و مجرد از یک‌سو و پذیرش تحمیلی تدابیر امنیت بینالمللی از سوی دیگر، منجر به تضمین امنیت ملی ایران نمی‌‌شود و حتی گاه آن را با تهدید مواجه خواهد ساخت.
The purpose of the present study was to investigate the factors mitigating the Afghan security crisis and the strengthening of Iran's relations with Afghanistan. The research was conducted using inferential analysis in the framework of descriptive and analytical method. The results show that in Afghanistan, a complex and multilayered combination of economic factors, socio-religious structures, and political and legitimacy factors has triggered a security crisis. Iran can adopt an economic and cultural approach to relations with the countries of the region to strategically align with Afghanistan and maintain its security environment while avoiding disagreements, cultural differences and economic needs of the two sides. In fact, at this point in time, Iran needs a great deal of forethought, rational planning and diplomatic skill to achieve the degree it deserves, and its exceptional advantages in the region. Iran must first seek to regionalize existing security measures. Paying attention to isolated national security on the one hand and the imposition of international security measures on the other hand does not guarantee Iran's national security and sometimes even threatens it.
1. آقاجری، محمدجواد؛ کریمی، مرتضی (1394). نقش بازیگران منطقه‌‌ای در فرایند دولت‌سازی در دوران طالبان و پسا طالبان.پژوهش‌های سیاسی بینالمللی، 10(86): 104-57.
2. پاشاپور، حجت‌الله؛ اخباری، محمد (1391). بررسی ابعاد و پیامدهای ژئوپلیتیکی حضور ناتو در افغانستان.علوم سیاسی،11(18): 91-74.
3. تریف، تری؛ کرافت، استیوارت؛ جیمز، لوسی؛ مورگان، پاتریک (1383). مطالعات امنیتی نوین. ترجمه علیرضا طیب، وحید بزرگی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
4. جوادی ارجمند، محمدجعفر؛ قهرودی، مائده؛ اخباری، محسن (1394). سیر تحول سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان براساس نظریه ژئوپلیتیک.علوم سیاسی، 11(32):52-33.
5. حاجی خادمی، مازیار (1395). تبارشناسی جریان‌‌های تکفیری: بررسی موردی جنبش طالبان در افغانستان.مطالعات بیداری اسلامی،5 (9): 9-44.
6. حیدری، محمدعلی؛ رهنورد، حمید (1390). افغانستان، نیروهای بیگانه و چالش دولت- ملت‌سازی.ره‌نامه سیاستگذاری، 2(4): 81-57.
7. خبرگزاری میزان (1397). صادرات به افغانستان از مرز 2،5 میلیارد گذشته است. قابل دسترس در:
https://www.mizanonline.com/fa/news/500284
8. سبحانی، مهدی (1388). راهبرد جدید آمریکا در افغانستان.سیاست خارجی، 23(3): 750-722.
9. سجادپور، محمدکاظم؛ جهانبخش، محمدتقی (1396). بررسی پیوند میان کد و ژنوم در سیاست خارجی روسیه و افغانستان.آسیای مرکزی و قفقاز، 99: 49-27.
10. سردارنیا، خلیل‌الله؛ حسینی، سیدمهدی (1393). چالش‌‌های اجتماعی دولت‌سازی مدرن در افغانستان.سیاست جهانی، 3(3): 63-37.
11. شفیعی، نوذر (1396). تبیین عوامل موثر بر اتخاذ استراتژی دولت ترامپ نسبت به افغانستان.پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 1(24): 132-109.
12. عبدالله خانی، علی (1392). نظریه‌های امنیت. تهران: ابرار معاصر.
13. فلاح‌نژاد، علی؛ امیری، علی (1394). روابط ایران و افغانستان؛ همگرایی یا واگرایی.مطالعات سیاسی، 8(29): 150-125.
14. کرین قریشی، سید حسن؛ مولایی، ناصر؛ بیژن، عارف (1396). نقش جمهوری اسلامی ایران در روند دولت – ملت‌سازی افغانستان و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران.علوم سیاسی، 13(40): 95-71.
15. مارسدن، پیتر (1379). طالبان: جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: نشر مرکز.
16. نوریان، سید محمدعلی (1394). ریشه‌‌ها و پیامدهای همسایگی با دولت‌های ورشکسته: افغانستان و شکست دولت-ملت‌سازی و صلح.علوم سیاسی، 11(31): 136-115.
17. نیاکوئی، سیدامیر (1392). بررسی بحران‌های عراق و سوریه در پرتو نظریه‌های امنیتی.سیاست جهانی، 2(1): 116-95.
18. نیاکوئی، سیدامیر؛ اعجازی، احسان (1395). واکاوی بحران امنیتی در یمن: علل و زمینه‌ها.تحقیقات سیاسی و بینالمللی،8(28): 39-62.
19. هادیان، حمید (1388). ضعف ساختاری دولت ـ ملت‌سازی در افغانستان: جغرافیا و قومیت. راهبرد،18(51):152-133.
20. Barzegar, Kayhan (2014). Iran's Foreign Policy in Post-Taliban Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):119–137. https://doi.org/10.1080/0163660X.2014.926213
21. Chen, Kai (2017). Uncertainties of Afghanistan’s Future Security in the Post-2014 Period. Terrorism and Political Violence,29(5):943-947. https://doi.org/10.1080/09546553.2017.1341789
22. Dahl, Peter (2011). Security sector stabilisation in counterinsurgency operations: the case of Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 22(4): 619–643.
23. Edwards, Lucy M. (2010). State-building in Afghanistan. International Review of the Red Cross, 92(880):991-967.
24. Freeman, Christopher (2011). Introduction: Security, Governance and Statebuilding in Afghanistan. International Peacekeeping,14(1):1-7. https://doi.org/10.1080/13533310601114228
25. Friedman, Norman (2007). Terrorism, Afghanistan and America’s New Way of War. United States: Naval Institute Press.
26. Giustozzi, Antonio (2017). Counterinsurgency Challenge in Post-2001 Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 28(1):12–33. http://dx.doi.org/10.1080/09592318.2016.1266126
27. Goodson, Larry P. (2001). Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban, Seattle. America: University of Washington Press.
28. Katzman, K. &, Clayton, T. (2017). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. Congressional Research Service:1-80, Available at: https://fas.org/sgp/crs/row/RL30588.pdf.
29. Kutty, Sumitha Narayanan (2014). Iran's Continuing Interests in Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):139–156. http://dx.doi.org/10.1080/0163660X.2014.926214.
30. Livingston, I.S. & O’Hanlon, M. (2017). Afghanistan Index: Note on the Methodology of the Afghanistan Index. Brookings, September 29.
31. Maleki, Abbas (2013). Rouhani Stresses Regionalism in Iranian Foreign Policy. Al-Monitor, Available in: http://www.almonitor.com/pulse/originals/2013/07/rouhani-stresses-regionalism-in-iranian-foreign-policy.html.
32. Motwani, Nishank & Bose, Srinjoy (2014). Afghanistan: Spoilers in the regional security context. Australian Journal of International Affairs,69(3):266-284. https://doi.org/10.1080/10357718.2014.958815
33. Press tv (14 October 2011). China to import Iran gas via Pakistan. October 14. Available in: http://www. presstv.com/detail/204596.html.
34. Robinson, Colin D. (2018). What explains the failure of U.S. army reconstruction in Afghanistan?. Defense & Security Analysis,34(3):249-266. https://doi.org/10.1080/14751798.2018.1500756
35. Suhrke, Astri (2013). Statebuilding in Afghanistan: a contradictory engagement. Central Asian Survey, 32(3):271–286. http://dx.doi.org/10.1080/02634937.2013.834715.
36. The World Bank In Afghanistan (2018). Afghanistan’s biggest economic challenge is finding sustainable sources of growth. Available in: https://www.worldbank.org/en/country/afghanistan/overview.
37. Waldek, Lise (2018). Endemic violence in Afghanistan: a socio-cultural perspective. Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 13(2): 216–230. https://doi.org/10.1080/18335330.2018.1473630
_||_1. Abdullah Khani, A. (2013). Security Theories. Tehran: Contemporary Abrar. [In Persian]
2. Aghajari, M. J.& Karimi, M. (2015).The Role of Regional Actors in the Taliban and Post-Taliban State-Building Process. International Political Research Quarterly, 10(86):104-57 [In Persian]
3. Barzegar, K. (2014). Iran's Foreign Policy in Post-Taliban Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):119–137. https://doi.org/10.1080/0163660X.2014.926213
4. Chen, Kai (2017). Uncertainties of Afghanistan’s Future Security in the Post-2014 Period. Terrorism and Political Violence,29(5):943-947. https://doi.org/10.1080/09546553.2017.1341789
5. Crane Qureshi, S.H. & Mawlai, N. & Bijan, A. (2017). The Role of the Iranian Government in the State-Nation Building Process of Afghanistan and Its Impact on Iran's National Security. The Political Science, 13(40): 95-76 [In Persian]
6. Edwards, L. M. (2010). State-building in Afghanistan. International Review of the Red Cross, 92(880):991-967.
7. Fallahnejad, A. & Amiri, A. (2015). Iran-Afghanistan Relations - Convergence or Divergence. Journal of Political Studies, 8(29):125-150. [In Persian]
8. Freeman, C. (2011). Introduction: Security, Governance and Statebuilding in Afghanistan. International Peacekeeping,14(1):1-7. https://doi.org/10.1080/13533310601114228
9. Friedman, N. (2007). Terrorism, Afghanistan and America’s New Way of War. United States: Naval Institute Press.
10. Giustozzi, A. (2017). Counterinsurgency Challenge in Post-2001 Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 28(1):12–33. http://dx.doi.org/10.1080/09592318.2016.1266126
11. Goodson, L.P. (2001). Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of the Taliban, Seattle. America: University of Washington Press.
12. Hadian, H. (2009). The Structural Weakness of Government-Nation-Building in Afghanistan: Geography and Ethnicity. Strategy,18(51):152-133. [In Persian]
13. Haji Khademi, M. (2016). The Tribology of Takfiri Flows Case Study of Taliban Movement in Afghanistan. Islamic Awakening Studies, 5(9):9-44. [In Persian]
15. Javadi Arjmand, M.J. & Ghahroudi, M. & Akhbari, M. (2015). The Evolution of US Foreign Policy in Afghanistan Based on Geopolitical Theory. Journal of Political Science, 11(32): 52-33. [In Persian]
16. Katzman, K. &, Clayton, T. (2017). Afghanistan: Post-Taliban Governance, Security, and U.S. Policy. Congressional Research Service:1-80, Available at: https://fas.org/sgp/crs/row/RL30588.pdf.
17. Kutty, S.N. (2014). Iran's Continuing Interests in Afghanistan. The Washington Quarterly, 37(2):139–156. http://dx.doi.org/10.1080/0163660X.2014.926214.
18. Livingston, I.S. & O’Hanlon, M. (2017). Afghanistan Index: Note on the Methodology of the Afghanistan Index. Brookings, September 29.
19. Maleki, A. (2013). Rouhani Stresses Regionalism in Iranian Foreign Policy. Al-Monitor, Available in: http://www.almonitor.com/pulse/originals/2013/07/rouhani-stresses-regionalism-in-iranian-foreign-policy.html.
20. Marsden, P. (2000). The Taliban: War, Religion and the New System in Afghanistan. Translated by Kazem Firouzmand. Tehran: Center Publishing. [In Persian]
21. Mizan Agency (2018). Exports to Afghanistan exceeded $ 2.5 billion. Available in: https://www.mizanonline.com/fa/news/500284 [In Persian]
22. Motwani, N. & Bose, S. (2014). Afghanistan: Spoilers in the regional security context. Australian Journal of International Affairs,69(3):266-284. https://doi.org/10.1080/10357718.2014.958815
23. Niakouee, S.A. & Ajazi, E. (2016). Investigating the Security Crisis in Yemen: Causes and Contexts. Journal of Political and International Research,8(28):39-62. [In Persian]
24. Niakouee, S.A. (2013). Investigating the Crisis in Iraq and Syria in the Light of Security Theories. Journal of World Politics and Research, 2(1): 116-95. [In Persian]
25. Nourian, S.M.A. (2015). The Roots and Consequences of Neighboring States with Bankrupt States: Afghanistan and the Failure of State-Nation-Building and Peace. The Political Science, 11(31): 136-115 [In Persian]
26. Pashapour, H. & Akhbari, M. (2012). An Examination of the Geopolitical Dimensions and Consequences of NATO Presence in Afghanistan. Quarterly Journal of Political Science, 11(18): 91-74 [In Persian]
27. Peter, D. (2011). Security sector stabilisation in counterinsurgency operations: the case of Afghanistan. Small Wars & Insurgencies, 22(4): 619–643.
28. Press tv (14 October 2011). China to import Iran gas via Pakistan. October 14. Available in: http://www. presstv.com/detail/204596.html.
29. Robinson, Colin D. (2018). What explains the failure of U.S. army reconstruction in Afghanistan?. Defense & Security Analysis,34(3):249-266. https://doi.org/10.1080/14751798.2018.1500756
30. Sajjadpour, M.K. & Jahanbakhsh, M.T. (1396). Investigating the Link between Code and Genome in Russian and Afghan Foreign Policy. Central Asian and Caucasian Journal, 99: 49-27. [In Persian]
31. Sardarnia, K. & Hosseini, S. M. (2014). The Social Challenges of Modern State-Building in Afghanistan. Global Politics, 3(3): 63-37. [In Persian]
32. Shafi'i, N. (1986). Explaining the Factors Affecting the Adoption of the Trump Government's Strategy on Afghanistan. Journal of International Relations Research, 1(24): 132-109.[In Persian]
34. Suhrke, A. (2013). Statebuilding in Afghanistan: a contradictory engagement. Central Asian Survey, 32(3):271–286. http://dx.doi.org/10.1080/02634937.2013.834715.
35. Terriff, T.; Croft, S.; James, L.; Morgan, P.) 2004). Security studies today. Translated by Ali-Reza Tayeb, Vahid Bozorgi. Tehran: Research Institute of Strategic Studies. [In Persian]
36. The World Bank In Afghanistan (2018). Afghanistan’s biggest economic challenge is finding sustainable sources of growth. Available in: https://www.worldbank.org/en/country/afghanistan/overview.
37. Waldek, L. (2018). Endemic violence in Afghanistan: a socio-cultural perspective. Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 13(2): 216–230. https://doi.org/10.1080/18335330.2018.1473630