بررسی تأثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

سعید مکوندی گوداژدر ¹ , لنا عبدالخانی ² , فریدون اکبرزاده ³ , روح اله شهابی ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
4 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/07 تاریخ پذیرش : 1403/03/19 تاریخ انتشار : 1403/03/19

کلید واژه: انقلاب اسلامی ایران, ژئوپلیتیک, خاورمیانه, جنگ, عراق.,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر راهبرد صدور انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک خاورمیانه و آغاز جنگ عراق و ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که با توجه به شکنندگی داخلی کشورهای عربی و ماهیت رژیم‌های استبدادی منطقه خاورمیانه که دارای دو بحران هویت و مشروعیت می‌باشند، همچنین مجموع مواضع امام خمینی که مقصودشان از صدور انقلاب، هرگز مداخله در امور داخلی عراق، یا صدور تجهیزات تروریستی به این کشور نبوده است و نیز بیانیه‌های رژیم بعث عراق، می‌توان دریافت این نظریه که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در خصوص صدور انقلاب، علت وقوع جنگ عراق علیه ایران می‌باشد، به طور کلی مردود و فاقد دلایل علمی و متّقن است. دلیل اصلی واهمه‌ها و بیم‌های رژیم بعث عراق نیز، ماهیت نظام بحران‌زده خود بوده است.

چکیده انگلیسی:

The present study aims to examine the impact of the Islamic Republic of Iran's strategy of exporting the revolution on the geopolitics of the Middle East and the onset of the Iran-Iraq War. The research method is descriptive-analytical, and the results indicate that considering the internal fragility of Arab countries and the nature of the authoritarian regimes in the Middle East, which suffer from crises of identity and legitimacy, as well as the positions of Imam Khomeini, whose intent behind exporting the revolution was never to interfere in Iraq's internal affairs or to send terrorist equipment to this country, and the statements of the Ba'athist regime of Iraq, it can be concluded that the theory suggesting the Islamic Republic of Iran's strategy of exporting the revolution was the cause of the Iraq-Iran War is generally invalid and lacks scientific and definitive evidence. The primary reason for the fears and concerns of the Ba'athist regime in Iraq was the crisis-ridden nature of its system.

منابع و مأخذ:

باقری، شهلا (1394). ظرفیت تمدن‌سازی گفتمان انقلاب اسلامی. مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 3(5)، ص59-84.
براتعلی‌پور، مهدی (1395). مدیریت بحران‌های سیاسی در فرایند تثبیت انقلاب اسلامی. تهران: چاپ و نشر عروج.
بشیریه، حسین (1380). دانش سیاسی. تهران: نشر نگاه معاصر.
خرمشاد، محمدباقر (1381). انقلاب اسلامی ایران و بازتاب آن در رویکرد نظری. اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 1.
درودیان، محمد (1391). جنگ ایران و عراق موضوعات و مسائل. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی(سمت).
دعایی، سید محمود (1387). گوشه‌ای از خاطرات حجت الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی. تهران: انتشارات عروج.
دهشیری، محمدرضا (1380). حمایت از نهضت‌های آزادی‌بخش و آزادی‌خواه و مستضعف. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال؛ رادفر، فیروزه (1389). الگوهای صدور انقلاب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
خمینی، سید روح‌الله (1389). صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج18، 10، 14.
علی نیامریان، نعمت‌الله (1389). زمینه‌های بروز جنگ عراق علیه ایران 1359-1357. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین.
سیمبر، رضا (1389). سیاست خارجی آمریکا و تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران. دانش سیاسی، 6(12)، ص107-138.
فرزندی، عباسعلی (1395). صدور انقلاب از منظر امام خمینی. تهران: کانون اندیشه جوان.
فلاح‌نژاد، علی (1384). سیاست صدور انقلاب اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
کامروا، مهران (1378). تحلیل ساختاری از دولت‌های غیردموکراتیک و آزادسازی سیاسی در خاورمیانه. مطالعات خاورمیانه، 6(4)، ص141-178.
معاونت فرهنگی ستاد مشترک سپاه (1371). مواضع نهضت آزادی در مقابل انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
نایبی، اردشیر (1380). عراق و علل توسل به جنگ در ده‌های 80 و 90 میلادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تهران.
یزدان فام، محمود (1388). خاورمیانه و جنگ عراق و ایران. تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
یکتای کویخی، حسین (1370). مطالعه تئوریک آغاز، تداوم و پایان جنگ ایران و عراق. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
Brinton Crane, C .(1965). The Anatomy of Revolution. New York: Anchor Books, Vol. 2.
Fox, J. (2008). A world Survey of religion and the state. New York: Cambridge University.