ارزیابی عملکرد خبری سه رسانه جریان‌‌ساز (روزنامه کیهان، اعتماد و همشهری) درباره «برجام» (1394-1395)

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مرضیه رفعتی ¹ (دانشجوی دکتری، علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
عبدالعلی قوام ² (استاد، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
خلیل میرزایی ³ (دانشیار، گروه جامعه‌‌‌‌‌‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، تهران. ایران.)
زهرا خرازی محمدوندی آذر ⁴ (استادیار، گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/07/23 تاریخ پذیرش : 1399/01/14 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: برجام, رسانه‌‌های جریان‌‌ساز, روزنامه اعتماد, روزنامه همشهری, روزنامه کیهان, مذاکرات هسته‌ای,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش تصویرسازی خبری برجام از منظر سه رسانه جریان‌ساز (روزنامه کیهان، اعتماد و همشهری) طی سال‌های 1394-1395 بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و کیفی بوده و با نمونه‌‌گیری هدفمند‌، 300 خبر مرتبط با موضوع برجام مورد بررسی قرار گرفته و داده‌ها با نرم‌افزار spss پردازش شد. نتایج نشان داد علی‌رغم اهمیت برجام، برجستگی این کلمه در تیتر خبر با فراوانی زیادی در سه روزنامه مورد بررسی همراه نبوده، همچنین با توجه به ابعاد گوناگون برجام این مفهوم فقط در چارچوب‌‌های اقتصادی و سیاسی خبری مورد توجه قرار گرفته است. به رغم تأکید بر بی‌‌طرفی در عرصه خبررسانی، هر سه روزنامه رویکرد سوگیرانه نسبت به اخبار برجام اتخاذ کرده‌‌اند. از سوی دیگر، نحوه پوشش، نوع رویکرد به اخبار برجام در حوزه سه روزنامه، کمتر تحلیلی بوده و بیشتر جنبه سخت خبر و اطلاع‌رسانی داشته است تا رویکرد آموزشی و هدایت کنندگی.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study is to analyze the news representation of JCPOA from the perspective of three mainstream media (Kayhan, E’temad, and Hamshahri) during 2015 to 2016. The method of the study was qualitative and quantitative analysis of the data by targeted sampling of 300 pieces of news related to “JCPOA” using SPSS. The results showed that despite the importance of “JCPOA”, this term has not frequently and conspicuously been used in the headlines of the above newspapers; and has only been mentioned in economic and political contexts, regardless of its various aspects. Although the impartiality of the media has been emphasized, the above newspapers have adopted a biased approach towards “JCPOA”. On the other hand, news coverage by the above newspapers and their approach to “JCPOA” has not usually been analytical but more inclined to hard news and informational rather than educational and guiding approach.

منابع و مأخذ:

1. استریت، جان (1384). رسانه‌‌های فراگیر، سیاست و دموکراسی. ترجمه حبیب‌‌الله فقیهی‌‌نژاد. تهران: مؤسسه انتشاراتی ایران.


2. اشراقی، حسن (1377). بررسی مطالب سیاسی در مطبوعات ایران. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز علوم ارتباطات اجتماعی.


3. اعزازی، شهلا (1378).خانواده و تلویزیون. تهران: انتشارات مرندیز.


4. آذربخش، سیدعلی‌‌‌محمد (1392). درآمدی بر جریان‌‌سازی رسانه‌‌ای. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.


5. آشنایی با روزنامه و موسسه همشهری (1387). قابل دسترس در:

https://www.hamshahrionline.ir/news/61443

1. ساداتی، سیدنصرالله (1393). دیپلماسی رسانه‌ای و نقش آن در روابط بین‌‌الملل. رسانه، 25(3): 129-113.


2. ساعی، منصور (1389). رسانه‌‌ها و ارزش‌ها. صدای جمهوری اسلامی ایران، 8(52): 30-24.


3. شکرخواه، یونس (1385). خبر. تهران: دفتر مطالعات و توسعه‌‌ رسانه‌‌ها، چاپ نهم.


4. صادقی‌پور، گیتا (1394). بررسی تطبیقی اخبار مذاکرات هسته­ای ایران در چهار روزنامه سراسری کشور (همشهری، ایران، اعتماد، کیهان در دو بازه زمانی آذرماه 93 و تیرماه 94. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علوم و تحقیقات.


5. ظریف، محمدجواد (1387). دیپلماسی چندجانبه. تهران: انتشارات دانشکده روابط بین‌‌الملل.


6. گیویان، عبدالله؛ رضا قلی‌‌زاده، بهنام (1389). برجسته‏‌‌سازی اخبار انرژی هسته‌‌ای ایران در بخش فارسی سایت‏های بی بی سی و صدای آمریکا طی سال‌های 1385-1383. رسانه، (9)1: 18-1.


7. مدخل «روزنامه اعتماد»، ویکی پدیا: قابل دسترس در: https://fa.wikipedia.org


8. میرزایی، خلیل (1394).پژوهش، پژوهشگری و پژوهش‌‌نامه‌نویسی. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، ج1.


9. ناصری طاهری، عباس؛ صلواتیان، سیاوش؛ علی‌‌اکبرزاده آنی، مصیب (1394). مطالعه تطبیقی عملکرد دو طیف رسانه‌‌ای جریان‌ساز و رقیب در مدیریت جریان خبری، اسید پاشی‌‌های اصفهان. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 16(32): 92-69.


10. ویندال، سون؛ سیگنایز، بنو؛ اولسون، جین (1387).کاربرد نظریه‌‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌‌ها.
    
    
    1. Abdullah Qader, H. (2014). The Impact of US Sanctions on Iran. Qader Supervisor: Khaled Salih Dissertation submitted in partial fulfilment of the requirement for the degree Master of Art in International Studies Department of Politics and International Relations University of Kurdistan-Hewler Erbil, Kurdistan Region, Iraq June 2014, Volume 11, ISSN (Print & Online): 2307-4531, IJSBAR THESIS PUBLICATION.
    
    
    2. McCombs, M. & Reynolds, A. (2009). News Influence on Our Picture of the World.N.J. Brayant & D. Zillman (Ed.) Media Effects: Advances in Theory and Research, (pp.
       215-267). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
    
    
    3. Scheufel, D.A. & Tewksbury, D. (2007). Framing, Ageana setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models. Journal of communication. 57(1), 25: 24-30.
    
    

1. Abdullah Qader, H. (2014). The Impact of US Sanctions on Iran. Qader Supervisor: Khaled Salih Dissertation submitted in partial fulfilment of the requirement for the degree Master of Art in International Studies Department of Politics and International Relations University of Kurdistan-Hewler Erbil, Kurdistan Region, Iraq June 2014, Volume 11, ISSN (Print & Online): 2307-4531, IJSBAR THESIS PUBLICATION.


2. Article Of "Etemad Newspaper". Wikipedia, Available at: https://fa.wikipedia.org.
   [In Persian]


3. Azarbakhsh, S.A.M. (2013). A disscussionon Media Streaming. Qom: IRIB, Islamic Research Center. [In Persian]


4. Azazi, S. (1999).Family and Television. Tehran: Marandiz Publication. [In Persian]


5. Eshraqi, H. (1997-1998). A Study of Political Issues in Iranian Press. Master of Science Degree in Islamic Azad University, Social Communication Science Center, Tehran. [In Persian]


6. Familiarity with Hamshahri newspaper and institute (2008). Available in:

https://www.hamshahrionline.ir/news/61443. [In Persian]

1. Givian, A. & Reza Gholizadeh, B. (2010). Highlighting Iran's Nuclear Energy News in the Farsi Section of the BBC and US Voice of America Sites during 2003-2006. World Media Quarterly, 9(1): 1-18. [In Persian]


2. Mirzai, K. (2015). Research, Research and Research Writing. Tehran: Jamee Shenasan Publications, Vol.1.  [In Persian]


3. Naseri Taheri, A.; Salavatian, S. & Ali Akbarzadeh Annie, M. (2015). A Comparative Study of the Performance of Two Contributing Media and Spectrum Media in News Stream Management, Isfahan Acid Sprouts. Humanities and Cultural Studies Institute, 16(32): 69-92. [In Persian]


4. Sadati, S.N. (2014). Media Diplomacy and Its Role in International Relations. Journal of the Media, Twenty-fifth Year, No.3: 113-129. [In Persian]


5. Sadeghipoor, G. (2015). Comparative study of the news of Iran's nuclear talks in four national newspapers (Hamshahri, Iran, Etemad, Kayhan in the two time games of December 2013 and July 2014). Master's thesis. Tehran: University of Science and Research.[In Persian]


6. Saei, M. (2010). Media and Values, Voice of the Islamic Republic of Iran Special Edition, Eighth Year, No.52: 25: 24-30. [In Persian]


7. Scheufel, D.A. & Tewksbury, D. (2007). Framing, Ageana setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models. Journal of communication. 57(1), 25: 24-30.


8. Shokrkhah, Y. (2006). News. Tehran:Office of Media Studies and Development, Ninth Edition. [In Persian]


9. Street, J. (2005). Mass Media, Politics and Democracy. Translated by Habibollah Faghihinejad. Tehran: Iranian Publishing Institute. [In Persian]


10. Windal, S.; Signitzer, B. & Olson, J. (2008). Using Communication Theories. Translated by Alireza Dehghan. Tehran: Center for Media Studies and Research. [In Persian]


11. McCombs, M. & Reynolds, A. (2009). News Influence on Our Picture of the World.N.J. Brayant & D. Zillman (Ed.) Media Effects: Advances in Theory and Research,
    (pp. 215-267). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.


12. Zarif, M.J. (2008). Multilateral Diplomacy. Tehran: Faculty of International Relations. [In Persian]