مقایسه نقش نخبگان در فرایند توسعه اقتصادی ایران و مالزی با تأکید بر نظریه «آدریان لفت ویچ» (دوره ماهاتیر محمد و محمد خاتمی)

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

رحیم عینی ¹ (کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی،واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)
رضا دلاوری ² (استاد مدعو)

تاریخ دریافت : 1397/03/06 تاریخ پذیرش : 1397/10/07 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: نظریه آدریان لفت ویچ, ایران, توسعه اقتصادی, ماهاتیرمحمد, ساختار سیاسی, محمد خاتمی, مالزی, توسعه‌یافتگی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی عملکرد اقتصادی دولت ماهاتیر محمد در مالزی و سیدمحمد خاتمی در جمهوری اسلامی ایران براساس نظریه آدریان لفت ویچ مبنی بر نقش ساختار سیاسی و دولت در رشد و توسعه اقتصادی کشورها است. روش این پژوهش، مطالعه کتابخانه‌ای و از نوع توصیفی - تحلیلی است. با توجه به نقاط مشترک در اندیشه سید محمد خاتمی و ماهاتیر محمد پیرامون توسعه اقتصادی، در این پژوهش دلایل عملکرد ضعیف‌تر محمد خاتمی نسبت به همتای خود در مالزی بررسی شد. یافته‌ها حاکی از آن است که با وجود دیدگاه‌های اقتصادی مشابه خاتمی و ماهاتیر محمد، به دلیل عدم اقتدار و قدرت رئیس جمهور در تعیین سیاست‌های اقتصادی کشور ایران، خاتمی نتوانست برنامه‌های اقتصادی خود را به طور کامل اجرا کند. در حالی که ساختار سیاسی و تبعیت سایر نهادهای سیاسی مالزی از ماهاتیر محمد باعث شد تا او، مالزی را به سمت توسعه اقتصادی با به‌کارگیری برنامه‌های اقتصادی خود سوق دهد. بنابراین، توسعه اقتصادی ایران، مستلزم اجماع ملی و حمایت از سیاست‌های اقتصادی تعیین شده می‌باشد. در مجموع باید گفت، توسعه اقتصادی نیازمند محیطی آرام و کم‌تنش، انسجام درونی نخبگان جامعه، تکثرگرایی سیاسی و مذهبی، ثبات سیاسی، و فرهنگ تلاش جمعی است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to compare the economic performance of Mahathir Bin Mohamad’s government in Malaysia and Seyyed Mohammad Khatami’s in the Islamic Republic of Iran based on “Adrian Leftwich's” theory of the role of political structure and government in the economic growth and development of countries. The present study’s research method is library research and descriptive analytical research. Considering the common points in the thoughts of Seyyed Mohammad Khatami and Mahathir Bin Mohamad on economic development, this study examines the reasons behind the weaker performance of Seyyed Mohammad Khatami compared with his counterpart in Malaysia. The findings suggest that, despite Khatami's and Mahatir Bin Mohammad's similar economic views, Khatami was unable to fully implement his economic plans due to the lack of authority and power of the president in determining the economic policies of Iran. While the political structure and compliance of other Malaysian political institutions from Mahathir Bin Mohamad led him to move Malaysia towards economic development using his economic plans. Therefore, Iran's economic development requires a national consensus and support for established economic policies. In sum, economic development requires a calm and low-tension environment, the internal solidarity among the elite of the community, political and religious pluralism, political stability, and a culture of collective efforts.

منابع و مأخذ:

1.    بشیریه، حسین (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. تهران: گام نو.
2.    بشیریه، حسین (1382). آموزش دانش سیاسی. تهران: مؤسسه پژوهشی نگاه معاصر.
3.    توکلی، محمدکاظم (1384). ماهاتیر محمد: معمار مالزی نوین. تهران: ققنوس.
4.    جنان‌صفت، محمدصادق (1378). اقتصاد کشور در بند لجبازی‌های سیاسی. پیام امروز، 4(29)، 79-56 .
5.    حنفی، محمدرضا (1379). تا صبح‌دم روان‌شناسی نفوذ اجتماعی خاتمی رئیس جمهور ایران. تهران: انتشارات روزنامه سلام.
6.    حیدری چیانه، رحیم، و کرمی، سونیا (1394). بررسی تطبیقی شاخص‌های توسعه انسانی ایران، مالزی و ترکیه با تأکید بر شاخص اقتصادی در دهه اخیر (2013 ـ2004). اقتصادی، 15(1-2)، 22-5.
7.    خاتمی، محمد (1379). گزیده سخنان رئیس جمهور درباره توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی و امنیت. تهران: طرح نو.
8.    دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1391). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت.
9.    رحمانی، کامران، ازغندی علیرضا، توسلی رکن‌آبادی، مجید، و زیباکلام، صادق (1395). اجماع نظر نخبگان سیاسی و توسعه سیاسی (84ـ76). پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، 7(29)، 112-90.
10.    ساعی، احمد (1377). مسائل سیاسی ـ اقتصادی جهان سوم. تهران: سمت.
11.    سریع‌القلم، محمود (1390). عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران. تهران: فرزان‌روز.
12.    شیاماچاران، دوب (1377). نوسازی و توسعه. ترجمه مرتضی قره‌باغیان و مصطفی ضرغامی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
13.    شیرزادی، رضا (1396). اندیشه توسعهگرا (موردکاوی اندیشه‌های ماهاتیر محمد). پژوهش‌های سیاسی جهان سوم، 7(2)، 66-43.
14.    ظریفی‌نیا، حمید (1378). کالبدشکافی جناح‌های سیاسی در ایران. تهران: آزادی اندیشه.
15.    علیزاده، حسین، و رضوی، سلمان (1379). گلبانگ سربلندی، 2001 سخن و نکته از اندیشه‌های سید محمد خاتمی. تهران: انتشارات روزنامه سلام.
16.    فاضلی، محمد، و محمودیان، معصومه (1395). تحول نقش دولت در صنعتیشدن: بررسی تطبیقی ـ تاریخی ایران و مالزی. جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه ، 5(1)، 49-26.
17.    فلاح‌زاده، محمدهادی (1383). آشنایی با کشورهای اسلامی (مالزی). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
18.    ماهاتیر محمد (1378). در جست‌وجوی فقر یا ملک سلیمان. ترجمه محمد سوری، تهران: انتشارات سیمین.
19.    ماهاتیر محمد (1382). جهانی که در آن به سر می‌بریم. ترجمه محسن پاک‌آیین، تهران: اطلاعات.
20.    متقی، ابراهیم، و پیری، داریوش (1396). الگوی رفتار نخبگان در دولت سید محمد خاتمی. سیاست، 47(2)، 134-113.
21.    مرادی حقیقی، فائزه (1391). نقش دولت در توسعه اقتصادی، مقایسه ایران و مالزی. پایان‌نامه کارشناسی‌‌ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
22.    مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1381). مسائل اقتصادی ایران و راه‌کارهای آن، دفتر بررسی‌های اقتصادی، بنا به درخواست رضا عبداللهی، رئیس محترم وقت کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی.
23.    مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامه‌ریزی در ایران (4) برنامه‌ریزی توسعه در مالزی. دفتر مطالعات برنامه و بودجه، کد موضوعی: 230، شماره مسلسل 12526، تهیه و تدوین اسماعیل صفرزاده.
24.    مسائلی، محمود (1372). مالزی. تهران: وزارت امور خارجه.
25.    مصلی‌‌نژاد، غلامعباس (1384). دولت و توسعه اقتصادی در ایران. تهران: قومس.
26.    موثقی، احمد (1385). نوسازی و اصلاحات در ایران. تهران: قومس.
27.    موثقی، احمد (1396). گذار توسعه‌ای در آسیای شرقی. سیاست، 47(4)، 96-71.
28.    مؤسسه فرهنگی ـ مطبوعاتی روزنامه ایران (1384). دولت، صنعت و معدن به سوی رشد شتابان (وزارت صنایع و معادن. تهران: مؤسسه مطبوعاتی روزنامه ایران.
29.    نجاتی، علی‌محمد (1379). گفتمان خرداد. تهران: آتیه.
30.    نیکی آر.کدی (1383). نتایج انقلاب ایران. ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: ققنوس.
31.    نیلی، مسعود (1389). دولت و رشد اقتصادی در ایران. تهران: نشر نی.
32.    هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
33.    ویچ لفت، آدریان (1378). دموکراسی و توسعه. ترجمه احمد عقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
34.    ویچ لفت، آدریان (1384). سیاست و توسعه در جهان سوم. ترجمه علیرضا خسروی و مهدی میرمحمدی، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر.
35.    Ang, J., & Mckibbin, W. J. (2005). Financial Liberalization, financial sector Development and Growth: Evidence from Malaysia. Brookings Discussion Paper in International Relations, 5(168), 18-32.
36.    Banerjee, I. (2010). Malaysia super corridor: One-stop super shop or Highway of progress and prosperity for all?. The International Journal of Research into new media Technologies, 5(3), 39-60.
37.    Halimah, A. (2004). Human capital and technology development in Malaysia. International Education Journal, 5(2), 241-260.
38.    Hutchinson, F. (2016). Evolving paradigms in regional development in Malaysia. Journal Economic Working, 7(16), 2-23.
39.    Jomo, K. S., & Edwards, C. (2002). Malaysian Industrialization in historical perspective.  In K. S. Jomo, Industrializing Malaysia: Policy, Performance, prospects, Available at http://shora.tabriz.ir.
40.    S Wood, R. (2005). Strategies of development: Indonesia and Malaysia 1960 present. SAIS Integration Seminar in the Journal Development Malaysia, 102, 80-106.

_||_