تغییر موازنه بازدارندگی هسته‌ای پس از عملیات وعده صادق (1و2)
محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
محسن روستایی
1
*
,
علی کرمی
2
,
علیرضا امینی
3
1 - واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - موسسه آموزش عالی آیندگان، تنکابن، ایران
کلید واژه: بازدارندگی هسته‌ای, ایران, اسرائیل, جنگ, خاورمیانه.,
چکیده مقاله :
عملیات وعده صادق (1 و 2) توسط جمهوری اسلامی ایران بر علیه رژیم صهیونیستی برای اولین بار در 50 سال گذشته اتفاق افتاد. این حمله دارای اهمیت تاریخی بوده و پس از جنگ جهانی دوم بی‌سابقه است. اهمیت این عملیات و حمله زمانی خود را نشان می‌دهد که براساس نظریه بازدارندگی هسته‌ای، کشوری که دارای قدرت اتمی بوده از مصونیت برخوردار است. ایران با حمله مستقیم به رژیم صهیونیستی، بازدارندگی هسته‌ای این رژیم را زیر سوال برده است. این در حالی است که این بازدارندگی بارها در طول یک سال اخیر با حملات گروه‌های مقاومت ازجمله عملیات طوفان الاقصی، حملات موشکی و پهپادی حزب‌الله، حملات پهپادی انصارالله یمن و مقاومت عراق به چالش کشیده شده است. اما عملیات وعده صادق (1 و 2) ویژگی که داشته است این است که توسط یک قدرت منطقه‌ای که دارای دولت- ملت مستقل است، انجام شده و توانسته نظریه بازدارندگی را با چالش جدی مواجه سازد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که، با توجه به ورود جمهوری اسلامی به منازعه و درگیری مستقیم با رژیم صهیونیستی، جمهوری اسلامی باید سطح بازدارندگی خود را تقویت نماید و به چالش‌های داخلی کشور توجه ویژه نماید. لذا، پیروز نهایی در جنگ‌های جدید، قدرتی است که در جنگ ترکیبی پیروز شود و بتواند افکار عمومی خود را همراه کند و پشتوانۀ مردمی را تقویت نماید. لذا، در کنار افزایش قدرت نظامی، برد موشکی و حتی تجدیدنظر در سیاست هسته‌ای، جمهوری اسلامی باید در اقتصاد، جهش علمی، تولید داخلی، رسانه، دیپلماسی و... افزایش قدرت داده و تاب‌آوری خود را ارتقاء بخشد. لذا، آیندۀ قدرت با بازیگری است که بتواند بازدارندگی ترکیبی و هیبریدی ایجاد نماید.
Operation Waʿd Ṣādiq (1 & 2), conducted by the Islamic Republic of Iran against the Zionist regime, occurred for the first time in the past 50 years. This attack holds historical significance and is unprecedented since World War II. The importance of this operation and assault becomes evident when evaluated through the lens of the theory of nuclear deterrence, according to which a nuclear-armed state is considered immune from direct attacks. By launching a direct strike against the Zionist regime, Iran has challenged the credibility of this regime’s nuclear deterrence. While over the past year, the deterrent credibility of the regime has already been tested by resistance groups—such as Operation Ṭūfān al-Aqṣā, the missile and drone attacks by Ḥizb Allāh, as well as drone offensives by Anṣār Allāh of Yemen and the Iraqi resistance—Operation Waʿd Ṣādiq is distinguished by the fact that it was executed by a regional power possessing an independent nation-state structure. As such, it has subjected the theory of deterrence to a serious challenge. This study, using a descriptive-analytical methodology, concludes that due to the Islamic Republic’s entry into direct conflict with the Zionist regime, Iran must now reinforce its own deterrence capabilities and pay special attention to its internal challenges. Thus, in the new paradigm of warfare, the ultimate victor is the actor who succeeds in hybrid warfare and manages to rally public opinion and strengthen popular support. Therefore, alongside the enhancement of military power, missile range, and even a possible revision of nuclear policy, the Islamic Republic must increase its power in areas such as the economy, scientific advancement, domestic production, media, diplomacy, and more broadly, its resilience. Accordingly, the future of power belongs to the actor that can establish integrated and hybrid deterrence.
آدمی، علی؛ کشاورزی مقدم، الهام (1393). قابلیت بازدارندگی هسته‌ای از چشم‌انداز نوواقع‌گرایی. سیاست جهانی، 3(1)، ص207-237.
امینی، علیرضا؛ روستایی، محسن (1403). جنگ روسیه و اوکراین و تأثیر آن بر افول هژمونی آمریکا در نظام بین‌الملل. مطالعات روابط بین‌الملل، 17(2)، ص1-20.
اهداف راهبردی عملیات «وعده صادق» ایران علیه رژیم صهیونیستی. العالم، 4 اردیبهشت 1403. قابل دسترس در:
https://fa.alalam.ir/news/6851438
بازرگان، ابوالفضل (27 فروردین 1403). عملیات وعده صادق، هیمنه بازدارندگی هسته‌ای اسرائیل در برابر ایران را از بین برد. قابل دسترس در: https://borna.news/fa/news/2081356
برزگر، کیهان (8 اردیبهشت 1403). وعده صادق اثبات آسیب‌پذیری اسرائیل. قابل دسترس در:
https://emam.iau.ir/fa/news/232
بلیس، جان؛ استیو، اسمیت (1383). جهانی شدن سیاست، روابط بین‌الملل در عصر نوین. ترجمه ابوالقاسم راه‌چمنی و همکاران. تهران: ابرار معاصر، ج 1.
تارخ، حمید (10 آوریل 2023). تاریخ دستیابی اسرائیل به سلاح هسته‌ای. جنگاوران. قابل دسترس در:
https://jangaavaran.ir/israel-nuclear-weapons
علم، صالح (16 مهر 1403). وعده صادق چگونه بازدارندگی ایجاد کرد؟. قابل دسترس در:
https://www.javanonline.ir/005GkM
فردوسی‌پور، مجتبی (25 مهر 1403). سناریوی ایران در وعده صادق (3) بازدارندگی تهاجمی است. قابل دسترس در:
https://www.iribnews.ir/fa/news/4357719
Jervis, R. (1989). Rational Deterrence: Theory and Evidence. World World 41.
URL= https://www.acsu.buffalo.edu/~fczagare/PSC%20504/JervisRationalDeterrence.pdf
Mearsheimer, J. (2001). The tragedy of great power politics. New York: Norton.
Mearsheimer, J. (2024). Israel is basically out of control. Parstoday.
URL= https://parstoday.ir/en/news/west_asia-i227486
Ogilvie-White, T. (1996). Is There a Theory of Nuclear Prolifertion? An Analysis of the Contemporary Debate, The Nonproliferation Review/Fall.
URL= https://www.nonproliferation.org/wpcontent/uploads/npr/ogilvi41.pdf
Powell, R. (2003). Nuclear Deterrence Theory, Nuclear Proliferation, andNational Missile Defense. International Security, 27(4).
Schmidt, O. (2008). Understanding & Analyzing Iran’s Nuclear Intentions– Testing Scott Sagan’s Argument of “Why do States build Nuclear Weapons Department of Politics and International Relations. Lancaster University Academic.
Waltz, K.N. (1988). The Origins of War in Neorealist Theory. Journal of Interdiscplinary History, Vol. 18.
Waltz, K.N. (1990). Nuclear Myths and Political Realities. The American Political Science Review, 84(3).
Malkasian, C. (20 September 2024). America’s Crisis of Deterrence. Foreign Affairs.
URL= https://www.foreignaffairs.com/united-states/americas-crisis-deterrence