اثربخشی شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سرمایه عاطفی در زنان سالمند

محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاوره

رقیه نوری پور لیاولی ¹ , نیکزاد قنبری ² , وحیده السادات فرخجسته ³ , سیدحسین طباطبایی ⁴ , سعید سلیمانی فارسانی ⁵ , پیمان حسنی ابهریان ⁶

1 - دانش آموخته دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران [e-mail]
2 - دکتری روانشناسی بالینی، دانشکده آموزش و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران [e-mail]
3 - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران [e-mail]
4 - دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران [e-mail]
5 - دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران [e-mail]
6 - دکتری علوم اعصاب، استادیار پژوهشکده علوم شناختی، کلینیک مغزوشناخت، تهران، ایران [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/12/09 تاریخ پذیرش : 1401/12/09 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: زن, سالمند, شفقت, ذهن آگاهی, سرمایه عاطفی,

چکیده مقاله :

چکیدهاین مطالعه باهدف تعیین شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سرمایه عاطفی در زنان سالمند انجامشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به صورت نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون، پیگیریو گروه گ در سال 1399 انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه زنان سالمند 60 تا 75 سال شهر تهران)میانگین سنی: 74 / 64 ( بود. از بین جامعه آماری، 36 زن سالمند با استفاده از نمونه گیری در دسترسکه دارای معیارهای لازم بودند، برای شرکت در این پژوهش دعوت شدند. از میان افراد جذب شده، 36نفر موافقت کردند و به طور تصادفی و به طور مساوی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. با توجهبه حذف افراد نمونه در طول پژوهش )مانند عدم علاقه به ادامه مشارکت(، 32 زن سالمند تا پایانمطالعه همراه بودند. گروه آزمایش، شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی را طی هشت هفته و هر هفتهیک جلسه دریافت کردند. این در حالی است که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از دو ماهآزمون پیگیری نیز صورت پذیرفت. پرسشنامه سرمایه عاطفی توسط زنان سالمند برای ارزیابی متغیروابسته در دوره پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل شد. از آزمون لوین، کرویت مخلی، آزمونتعقیبی بن فرونی و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. نتایجنشان داد که میانگین سرمایه عاطفی گروه آزمایش پس از آموزش ذهن آگاهی بهبودیافته است.همچنین میانگین سرمایه عاطفی بین گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری داشت ) 05 / 0 > p (. اینمداخله افق های جدیدی را در مداخلات روان شناختی نشان می دهد و همچنین می تواند برای بهبودسلامت روان و سرمایه عاطفی زنان سالمند مورداستفاده قرار گیرد.کلیدواژه ها: ذهن آگاهی، سرمایه عاطفی، سالمند، شفقت، زن

چکیده انگلیسی:

Abstract This study was conducted to determine compassion therapy based on mindfulness of affective capital in elderly women. The current research is of an applied type, which was conducted semi-experimental with a pre-test, post-test, follow-up, and control group in 2019. The statistical population included all elderly women 60 to 75 in Tehran (mean age: 64.74). Among the statistical population, 36 elderly women were invited to participate in this research using the available sampling with the necessary criteria. Among the recruited people, 36 agreed and were randomly and equally placed in two experimental and control groups. Due to the exclusion of sample people during the research (such as lack of interest in continuing participation), 32 elderly women were included until the end of the study. The intervention group received mindfulness-based compassion therapy for eight weeks and one weekly session. Meanwhile, the control group did not receive any intervention. Elderly women completed the affective capital questionnaire to evaluate the dependent variable in the pre-test, post-test, and intervention follow-up periods. Levene's test, Mauchly's sphericity test, Bonferroni Test, and Repeated Measures Analysis of Variance were used to analyze the data. The results showed that the mean of affective capital of the intervention group improved after mindfulness training. Also, the mean of affective capital between the intervention and control groups was significantly different (p<0.05). This intervention showed new horizons in psychological interventions and can also be used to improve affective capital of elderly women.Keywords: Mindfulness, Affective Capital, Elderly, Compassion, Woman1.*

منابع و مأخذ:

منابع
امیری، نادر. ) 1399 (. سوالمونودان، روایت پردازی کودکی و حوافوظوه جمعی. روان شناسی پیری، 6 ( 3 ؛)
205 - 217 .
سرتیپ زاده، افسانه؛ گل پرور، محسن؛آقایی، اصغر.) 1398 ( اثربخشی درمان وجودگرایی معنویت محور و
معنویت درمانی اسلامی بر سرمایه عاطفی در زنان سالمند. تحقیقات علوم رفتاری؛ 7 ( 4 :) 694 - 684 خدابخش پیر کلانی، روشنک؛ رمضان ساعتچی، لیلی؛ ملکی مجد، مهسا.) 1397 ( بررسی اثربخشی ذهن
آگاهی مبتنی بر شناخت درمانی بر افسردگی و اضطراب مرگ و امید به زندگی در زنان سالمند.
سالمندشناسی؛ 3 ( 3 : ) 20 - 11
ربیعی، مهتاب؛ روشن چسلی، رسول؛ غلامی فشارکی، محمد. ) 1400 (. رابطه سبک های دلبستگی با
انسجام خود و پدیدآورندگی در سالمندان: نقش میانجی نیازهای اساسی رو ان شناختی. روان شناسی
پیری، 7 ( 4 ،) 405 - 391 .
رجایی، سمیه؛ سدرپوشان، نجمه.) 1399 (. اثربخشی شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی
روان شناختی و امید به زندگی در زنان دارای تجربه بیماری مولتیپل اسکلروزیس. سبک زندگی
اسلامی با محوریت سلامت؛ 4 ( 2 : ) 143 - 134
رجایی، سمیه؛ سدرپوشان، نجمه.) 1399 (. اثربخشی شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی معنوی بر
امید به زندگی، افسردگی و افکار ناکارآمد زنان دارای تجربه بیماری مولتیپل اسکلروزیس. قرآن و
طب؛ 5 ( 1 : ) 126 - 118 .
رفیعی، محسن؛ صباحی، پرویز؛ و مکوند حسینی، شاهرخ. ) 1398 (. اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر
ذهن آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس و کیفیت زندگی مردان سالمند مقیم سراهای نگهداری.
مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62 )ویژه )روانشناسی(.
صمدی فرد، حمیدرضا؛ نریمانی، محمد.) 1396 (.پیش بینی اضطراب مرگ سالمندان بر اساس ذهن
آگاهی و باورهای غیرمنطقی. روان پرستاری؛ 5 ( 3 : ) 21 - 15
عنایتی، مهناز؛ گل پرور، محسن .) 1397 (. رابطه سرمایه گذاری جمعی عاطفی با بهزیستی روان شناختی
با توجه به نقش سرمایه عاطفی در پرستاران . راهبردهای مدیریت در نظام سلامت؛ 3 ( 1 :) 79 - 69
کاکاوند، علیرضا. ) 1395 (. اثربخشی ذهن آگاهی بر نگرش های ناکارآمد و نشانه های افسردگی در زنان
سالمند مبتلا به اختلال افسردگی. روان شناسی پیری، 2 ( 2 ؛) 101 - 91 .
کبیری نسب، یوسف؛ عبداله زاده، حسن.) 1396 (. اثر آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر پذیرش و تعهد،
برانعطاف پذیری شناختی وتاب آوری سالمندان شهرستان بهشهر. تازه های علوم شناختی؛ 19 ( 4 )
: 27 - 20
گل پرور، محسن.) 1395 (. سرمایه عاطفی: ضروری و کاربردی. تهران: انتشارات جنگل.
ماوایی، زهرا؛ کاکابرایی، کیوان.) 1396 ( اثر بخشی ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی و شادکامی سالمندان.
فصلنامه پرستاری سالمندان؛ 3 ( 4 : ) 20 - 9
34 / اثربخشی شفقت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سرمایه عاطفی در زنان سالمند…
مددی زواره، سارا؛ گل پرور، محسن؛ آقایی، اصغر.) 1398 (.مقایسه تأثیر درمان مثبت نگری وجودگرا و
درمان مثبت نگر ایرانی اسلامی بر سرمایه عاطفی دانش آموزان دختر دارای اضطراب اجتماعی. -
سلامت روان کودک )روان کودک( 6 ( 3 :) 112 - 125
Creswell, J. D., Irwin, M. R., Burklund, L. J., Lieberman, M. D., Arevalo, J. M., Ma, J., ... & Cole, S. W. (2012). Mindfulness-based stress reduction training reduces loneliness and pro-inflammatory gene expression in older adults: a small randomized controlled trial. Brain, behavior, and immunity, 26(7), 1095-1101. Franco, C., Amutio, A., Mañas, I., Gázquez, J. J., & del Carmen Pérez-Fuentes, M. Ş. (2017). Reducing anxiety, geriatric depression and worry in a sample of older adults through a mindfulness training program. terapia psicolÓgica, 35(1), 71-79. García Márquez, M. F., Rivera Reyes, M. F., & Parrado Corredor, F. (2022). Neurological foundations of mindfulness and its influence with the loneliness feeling in elderly. Geiger, P. J., Boggero, I. A., Brake, C. A., Caldera, C. A., Combs, H. L., Peters, J. R., & Baer, R. A. (2016). Mindfulness-based interventions for older adults: A review of the effects on physical and emotional well-being. Mindfulness, 7(2), 296-307.
Gilbert, P. (2009). Introducing compassion-focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15(3), 199–208. Irons, C., & Lad, S. (2017). Using compassion focused therapy to work with shame and self-criticism in complex trauma. Australian Clinical Psychologist, 3(1), 1743. Kalatian, M., Salehzadeh, M., & Bakhshayesh, A. (2022). Effectiveness of mindfulness-based compassion therapy on despair and rumination in older adults. Elderly Health Journal, 8(1), 43-48. Marchant, N. L., Barnhofer, T., Coueron, R., Wirth, M., Lutz, A., Arenaza-Urquijo, E. M., ... & Medit-Ageing Research Group. (2021). Effects of a Mindfulness-based intervention versus health self-management on subclinical anxiety in older adults with subjective cognitive decline: the SCD-well randomized superiority trial. Psychotherapy and psychosomatics, 90(5), 341-350. Nooripour, R., Ghanbari, N., Hosseinian, S., Ronzani, T. M., Hussain, A. J., Ilanloo, H., ... & Yaghoob, V. (2022). Validation of the Spiritual Well-being Scale (SWBS) and its role in Predicting Hope among Iranian Elderly. Ageing International, 1-19. Nooripour, R., Ghanbari, N., Hoseinian, S., HasaniAbharian, P., Dobkins, K., & Maadal, A. (2021). Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Rehabilitation in Reducing Stress among Hard of Hearing Adolescent Girls. International Journal of Behavioral Sciences, 15(2), 87-93. Nooripour, R., Ghanbari, N., Hoseinian, S., Vakili, Y., & Dobkins, K. (2021). Psychometric Validation of the Farsi Version of the Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) in a Sample of Iranian Students in the USA. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-11.
Ruths, F. A., de Zoysa, N., Frearson, S. J., Hutton, J., Williams, J. M. G., & Walsh, J. (2013). Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Mental Health Professionals—A Pilot Study. Mindfulness, 4(4), 289–295.

_||_