اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تاب آوری و سازگاری زناشویی زنان با تجربه خیانت همسر
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاوره
میثم حسومی
1
,
لیلا مقتدر
2
*
,
بهمن اکبری
3
1 - گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
کلید واژه: کلید واژه ها: درمان مبتنی بر شفقت, تاب آوری, سازگاری زناشویی, زنان, خیانت,
چکیده مقاله :
هدف از انجام پژوهش حاضرتعیین اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تاب آوری و سازگاری زناشویی زنان با تجربه خیانت همسر بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه، به همراه مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری زنانی بودند که از طرف همسرشان مورد خیانت قرار گرفته و از طریق فراخوان اعلام‌شده به مراکز مشاوره شاهین‌شهر اصفهان در سال 1401 مراجعه نمودند. از این جامعه، 48 نفر داوطلب واجد شرایط به روش در دسترس انتخاب شدند. در نهایت 48 نفر (3 گروه 16 نفره) مورد تحلیل قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه تاب‌آوری کانر و دیویدسون، پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپانیر بود. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای آموزش مبتنی بر شفقت را هفته‌ای یک بار دریافت کردند و برای گروه گواه مداخله ای ارائه نشد. نتایج نشان داد تفاوت میانگین بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون و تفاوت میانگین بین پیش‌آزمون و پیگیری متغیرهای تاب آوری و سازگاری زناشویی و مولفه¬های آن (رضایت زناشویی، همبستگی دو نفری، توافق دو نفری و ابراز محبت) در گروه درمان مبتنی بر شفقت معنادار و در گروه کنترل تفاوتی مشاهده نشد. بنابراین درمان مبتنی بر شفقت بر افزایش تاب آوری زنان وسازگاری زناشویی زنان با تجربه خیانت همسر موثر است. براین اساس، نتایج درمان مبتنی بر شفقت می تواند به عنوان شیوه ای درمانی مناسب در زنان با تجربه خیانت همسر در مراکز مشاوره به کار برده شود.
Abstract The aim of the present study was to determine the effectiveness of compassion-based therapy on resilience and marital adjustment in women who have experienced spousal infidelity. The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design including a control group, along with a two-month follow-up phase. The statistical population consisted of women who had been cheated on by their husbands and had referred to counseling centers in Shahinshahr, Isfahan, in 2022 through an announced call for participants. From this population, 48 eligible volunteers were selected using a convenience sampling method. Ultimately, 48 participants (3 groups of 16) were analyzed. The research instruments included the Connor-Davidson Resilience Scale and the Spanier Dyadic Adjustment Scale. The experimental group received compassion-based therapy training for 8 sessions, each lasting 90 minutes, once a week, while no intervention was provided to the control group. The results indicated statistically significant improvements in resilience and marital adjustment, including its subcomponents (marital satisfaction, dyadic cohesion, dyadic consensus, and expression of affection), from pretest to posttest and follow-up in the experimental group, whereas no significant changes were observed in the control group. These findings suggest that compassion-based therapy is effective in enhancing resilience and marital adjustment in women affected by spousal infidelity and can be considered a beneficial therapeutic approach in counseling settings.
منابع
اسدی بیجائیه، جهان¬سادات؛ امیری¬مجد، مجتبی؛ قمری، محمد؛ فتحی اقدم، قربان. (1400). اثربخشی آموزش شفقت به خود بر رضایت از زندگی و تاب‌آوری زنان سالمند. روانشناسی پیری، 7(1)، 67-55.DOI: 10.22126/jap.2021.6210.1509.
file:///C:/Users/NAHID-PC/Downloads/13000514000105-1
اکبرپور، مرتضی؛ شریفیان قاضی جهانی، مریم؛ اسمخانی اکبری¬نژاد، هادی. (1400). مقایسه اثربخشی شناخت¬درمانی مبتنی بر ذهن¬آگاهی با درمان متمرکز بر شفقت بر تاب¬آوری و بهزیستی روان¬شناختی افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. فصلنامه علوم اعصاب شفای خاتم، 9(4)، 60-70. http://dx.doi.org/10.52547/shefa.9.4.60
ترخان، مبینا. (1400). اثربخشی مداخله مبتنی بر شفقت (CFT) بر روی تاب آوری تحصیلی و امیدواری دانش-آموزان پسر اهمال کار تحصیلی مقطع دوم متوسطه. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8 (32)، 9-18.
ثنايي، باقر. (1379). مقياس هاي سنجش ازدواج و خانواده. تهران: انتشارات بعثت، 59-63.
چلداوی، رحیم؛ شیرالی نیا، خدیجه؛ و امان الهی، عباس. (1402). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر سازگاری پس از طلاق زنان طلاق‌گرفته. روانشناسی اجتماعی، 11(67)، 35-50.
حسنی، فریبا؛ رضازاده، محمدرضا؛ قنبری¬پناه، افسانه؛ خوش‌خبر، عباس. (1400). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر رضایت جنسی، تنظیم هیجانی و تاب‌آوری در پرستاران با نشانگان دل‌زدگی زناشویی. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، 7(3)، 64-52. http://dx.doi.org/10.29252/ijrn-06041
حسینی نسب، سید داوود؛ هاشمی نصرت آباد، تورج؛ فتوحی بناب، سکینه. (1388). بررسی رابطه بین جهت گیری مذهبی و سازگاری زناشویی. پژوهش های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)، 4(14)، 62-49.
حقایق، سید عباس. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذيرش و تعهد بر تاب آوري، رضايت زناشويی و نگرش نسبت به ناباروري زنان نابارور زنان نابارور. مجله روان¬شناسی و روان¬پزشکی شناخت، ۷(۲)، ۲۵-۱۳.http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-866-fa.pdf
رسولی، زینب؛ فرحبخش، کیومرث. (۱۳۸۸). رابطه سبکهای دلبستگی و منبع کنترل با سازگاری زناشویی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 4(13)، 17-24.
روحی مطلق، شراره؛ افتخار صعادی، زهرا؛ مکوندی، بهنام؛ حافظی، فریبا. (1401). بررسی کارآمدی آموزش مبتنی بر شفقت خود بر سرمایه روانشناختی و بهزیستی اجتماعی در مادران دارای کودک آهسته گام. پژوهش‌نامه زنان، 13(39).
رئیسی شیخ ویسی، احمد؛ چرامی، مریم. (1398). بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر شفقت به خود بر سازگاری زناشویی زوجین. سومین کنفرانس بین¬المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روان-شناسی.https://civilica.com/doc/919819
سامانی، سیامک؛ جوکار، بهران؛ صحراگرد، نرگس. (1386). تاب آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روانشپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، پاییز 1386، 13(3)، 295-290.
سعادتی، نادره؛ رستمی، مهدی؛ و دربانی، سیدعلی. (1395). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت در تقویت عزت نفس و سازگاری پس از طلاق زنان. روانشناسی خانواده، 3(2)، 45-58.
علی¬اکبری دهکردی، مهناز؛ محمدی، اعظم؛ علی‌پور، احمد؛ محتشمی، طیبه. (1391). تأثیر درمان شناختی- رفتاری بر افزایش مؤلفه‌های سازگاری زناشویی در مبتلایان به واژینیسموس. مشاوره کاربردی، 2(1)، 62-49. https://jac.scu.ac.ir
فاریابی، ظهیرالدین؛ خیاطان، فلور؛ منشئی، غلامرضا. (1399). تأثیر آموزش بسته شفقت درمانی بخشش محور و بخشش درمانی بر مدیریت خشم، سازگاری زناشویی و فرکانس عشق در زنان دارای تعارضات زناشویی. طلوع بهداشت، 19(6)، 77-94.
فاریابی، ظهیرالدین؛ خیاطان، فلور؛ و منشئی، غلامرضا. (1400). مقایسه اثربخشی دو نوع درمان شفقت‌درمانی بخشش‌محور مبتنی بر تعارضات زناشویی و درمان مبتنی بر شفقت بر خشم و سازگاری زناشویی زنان. فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی، 12(47)، 78-65.
کردمیرزانیکوزاده، عزتاله. (1388). الگویانیزیستی-روانی-معنوی در افراد وابسته و تدوین برنامه مداخله برای ارتقاء تاب آوری مبتنی بر روایتشناسی شناختی و روانشناسی مثبت نگر، رساله دکتری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه عالمه طباطبایی.
محمدی، مسعود. (1384). بررسی عوامل موثر بر تاب آوری در افراد در معرض خطر سوء مصرف مواد. پایان نامه دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. تهران.
موسوی، مهدیه سادات؛ بخشی‌پور، ابوالفضل؛ و مهدیان، حسین. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان متمرکز بر شفقت و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد غنی شده با شفقت بر سازگاری اجتماعی زنان دچار افسردگی و تعارضات زناشویی. مجله اصول بهداشت روانی، 23(4)، 298-285.
مؤمنی جاوید، مهرآور؛ شعاع کاظمی، مهرانگیز؛ پور‌شهریاری، مه‌سیما. (1394). بررسی تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد بین فردی بر بهبود روابط زناشویی مادران خیانت دیده. مطالعات روانشناختی، 11(2)، 114-87.
نواب، مژگان؛ دهقانی، اکرم؛ کرباسی عامل، افسانه. (1398). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر شفقت بر رشد پس از سانحه در مادران کودکان با اختلال نارسایی. سلامت روان کودک (روان کودک)، 6(1)، 250-239.
نواح، عبدالرضا؛ حیدری¬نژاد، سارا. (1397). شناسایی عوامل مؤثر در خشونت علیه زنان شهر اهواز. فصلنامه زن و جامعه، 9 (4)، 152-133.
ولی زاده، حدیث؛ احمدی، وحید؛ و میرشکار، ساره. (1402). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تاب‌آوری، ناگویی هیجانی و احساس تنهایی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 18(69)، 265-257.
Adamopoulou, E. (2013). New facts on infidelity. Economics Letters, 121(3), 458-462.
Austin, J., Drossaert, C. H. C., & Bohlmeijer, E. T. (2023). Self-compassion as a resource of resilience. In A. Finlay-Jones, K. Bluth, & K. Neff (Eds.), Handbook of self-compassion (pp. 165–182). Springer Nature Switzerland AG. https://doi.org/10.1007/978-3-031-22348-8_10
Bag, S. D., Kilby, C. J., Kent, J. N., Brooker, J., & Sherman, K. A. (2022). Resilience, self-compassion, and indices of psychological wellbeing: a not so simple set of relationships. Australian Psychologist, 1-9.
Bakhshi, S., & Sadeghi, M. (2023). Developing a model of marital adjustment based on self-compassion, marital intimacy and job satisfaction in married female teachers. Psychology of Woman Journal, 4(2), 25-34.
Bibi, S., Masood, S., Ahmad, M., & Bukhari, S. (2017). Effect of self-compassion on the marital adjustment of Pakistani adults. Foundation University Journal of Psychology, 2(2), 52-66.
Brown, L., Cohen, B., Costello, R., Brazhnik, O., & Galis, Z. (2023). Conceptualizing a resilience research framework at the national institutes of health.Stress Health, 39 (S1) (2023), pp. 4-9. https://doi.org/10.1002/smi.3260
Chuang, Shu. Ping., Wei Wu Jo Yung. , & Wang. (2024). Self-Compassion, Resilience and Mental Health in Community Adults. American Journal of Health Promotion. Volume 38, Issue 8. https://doi. org/10. 1177/08901171241254930
Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a New Resilience Scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82. DOI: 10.1002/da.10113
Demetriou, L., Hatzi, V., & Hadjicharalambous, D. (2023). The Role of Self-Compassion in Predicting Psychological Resilience and Adaptive Responses during the Covid19 Pandemic. Medical Research Archives, 11 (1),DOI: https://doi.org/10.18103/mra.v11i1.3499
Eryılmaz, A., Yıldırım-Kurtuluş, H., & Yıldırım, M. (2024). A cross-sectional and longitudinal study on the mediation effect of positive and negative affects in the relationship between self-compassion and resilience in early adolescents. Children and Youth Services Review. Volume 161, June 2024, 107669. https://doi. org/10. 1016/j. childyouth. 2024. 107669
Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53(1), 6-41. DOI: 10.1111/bjc.12043
Gilbert, P. (2019). Explorations into the nature and function of compassion. Current Opinion in Psychology, 28, 108–114. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.12.002
Gilbert, P. (2020). Compassion: From its evolution to a psychotherapy. Frontiers in Psychology, 3123. Doi: 10.3389/fpsyg.2020.586161
Guo, T., Jiang, D., Kuang, J., Hou, M., Gao, Y., Herold, F., ... & Chen, Y. (2023). Mindfulness group intervention improved self-compassion and resilience of children from single-parent families in Tibetan areas. Complementary Therapies in Clinical Practice, 101743.DOI: 10.1016/j.ctcp.2023.101743
Irons, C., & Lad, S. (2017). Using compassion focused therapy to work with shame and self-criticism in complex trauma. Australian Clinical Psychologist, 3(1), 47-54.
Kuchar, A. L., Neff, K. D., & Mosewich, A. D. (2023). Resilience and Enhancement in Sport, Exercise, & Training (RESET): A brief self-compassion intervention with NCAA student-athletes. Psychology of Sport and Exercise, 67, 102426. DOI: 10.1016/j.psychsport.2023.102426
Melanie, L., Schwandt, A., Eva Cullins, B., Vijay, A., Ramchandani. (2024). The role of resilience in the relationship between stress and alcohol . Neurobiology of Stress, Volume 31, July 2024, 100644. https://doi.org/10.1016/j.ynstr.2024.100644
Michael, E. J., & Okechukwu, C. I. (2014). Handling Marital Infidelity: The Hosea Example. International Journal of Innovative Research and Development|| ISSN 2278– 0211, 3(1), 13.
Raab, A., Winter, F., Warth, M., Stoffel, M., Moessner, M., & et al. (2023). Current depressive disorder: A randomized-controlled trial. A compassion-based treatment for couples with the female partner suffering from current depressive disorder: A randomized-controlled trial. Journal of Affective Disorders. Volume 342, 1 December 2023, Pages 127-138. https://doi. org/10. 1016/j.jad. 2023. 08. 136
Rasmussen, K. R., Millar, D., & Trenchuk, J. (2018). Relationships and Infidelity in Pornography: An Analysis of Pornography Streaming Websites. Sexuality & Culture, 1-14.
Santerre-Baillargeon, M., Rosen, N. O., Steben, M., Pâquet, M., Macabena Perez, R., & Bergeron, S. (2018). Does self-compassion benefit couples coping with vulvodynia? Associations with psychological, sexual, and relationship adjustment. The Clinical Journal of pain, 34(7), 629-637.
Shevell, M.C., & Denov, M.S. (2023). A multidimensional model of resilience: family, community, national, global and intergenerational resilience. Child Abuse Negl. 119 (Pt 2) . https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.105035
Sünbüla, Z. A., & Güneri, O. Y. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self-compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139, 337–342. https://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2018. 12.009
Weiser, D. A., Weigel, D. J., Lalasz, C. B., & Evans, W. P. (2017). Family background and propensity to engage in infidelity. Journal of Family Issues, 38(15), 2083-2101.
Yu, Y., Peng, L., Chen, L., Long, L., & Wang, T. (2014). Resilienceand social support promote posttraumatic growth of women with infertility: The mediating role of positive coping. Psychiatry Research, 215, 401-405. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2013.10.032