مقایسۀ اثربخشی روان‌درمانی پویشی فشردۀ کوتاه مدت و درمان شناختی رفتاری بر مشکلات روان‌تنی در افراد مبتلا به افسردگی
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاورهفرنوش سادات طاهری 1 , فریبا بشردوست تجلی 2 , لیلا کاشانی وحید 3
1 - دانشجوی دکترای روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن، ایران.
2 - نویسنده مسئول: استادیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن، ایران.
3 - استادیارگروه روانشناسي، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاداسلامي، تهران، ايران.
کلید واژه: کلید واژه ها: روان‌درمانی پویشی فشردۀ کوتاه مدت, درمان شناختی رفتاری, مشکلات روان‌تنی, افسردگی.,
چکیده مقاله :
چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روان درمانی پویشی فشردۀ کوتاه مدت (ISTDP) در مقایسه با درمان شناختی رفتاری (CBT) بر مشکلات روان‌تنی، در افراد مبتلا به افسردگی بود. در این مطالعه از یک طرح تحقیقاتی نیمه تجربی پیش آزمون و پس آزمون، همراه با گروه کنترل و پیگیری استفاده شد. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به افسردگی در مراکز روانشناختی و مشاوره شهر تهران در فصل بهار و تابستان سال 1401 با سنین 18 تا 50 سال بودند و با نمونه‌گیری هدفمند، 45 شرکت کننده با معیارهای تشخیص درمانگر و با نمره 14 یا بالاتر در پرسشنامه افسردگی بک انتخاب شدند و به طور تصادفی به سه گروه 15 نفره تقسیم شدند. گروه‌های آزمایش (ISTDP) و (CBT)، با رعایت پروتکل های درمانی طی 12 جلسه 1 ساعته به صورت گروهی قرار گرفتند؛ گروه کنترل هیچ مداخله درمانی دریافت نکرد. هر سه گروه ارزیابی پیش آزمون و پس آزمون را همزمان انجام دادند. پس از دو ماه از آخرین جلسه درمان، آزمون پیگیری انجام شد و شرکت کنندگان پرسشنامه شکایات روانی تکاتا و ساکاتا (2004) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل کوواریانس اثربخشی هر دو روش درمانی در کاهش مشکلات روان‌تنی در افراد افسرده را نشان داد. اندازه اثر 0.75 برای (ISTDP) در مقایسه با 0.45 برای (CBT)، نشان‌دهنده تأثیر بیشتر (ISTDP) در بهبود مشکلات روان‌تنی است. نتایج آزمون پیگیری نیز نشان داد که میانگین نمرات مشکلات روان‌تنی در گروه ISTDP به طور معناداری کمتر از گروه CBT بود (تفاوت میانگین 7.790-) تمامی مقایسه‌ها معنا‌دار بودند. در نتیجه، این مطالعه نشان می دهد که (ISTDP) می‌تواند به عنوان یک رویکرد مؤثرتر برای درمان مشکلات روان‌تنی در بیماران مبتلا به افسردگی مورد توجه قرار گیرد. کلید واژه ها: روان‌درمانی پویشی فشردۀ کوتاه مدت، درمان شناختی رفتاری، مشکلات روان‌تنی، افسردگی.
Abstract The present study aimed to investigate the comparative effectiveness of Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy (ISTDP) and Cognitive Behavioral Therapy (CBT) on psychosomatic symptoms among individuals diagnosed with depression. A quasi-experimental, pretest-posttest design with a control group and follow-up assessment was employed. The study population comprised individuals aged 18 to 50 years attending psychological and counseling centers in Tehran during the spring and summer of 2022. Using purposive sampling, 45 participants who met the diagnostic criteria and scored 14 or higher on the Beck Depression Inventory were selected and randomly assigned to three groups (ISTDP, CBT, and control), each containing 15 participants. The experimental groups received 12 one-hour group therapy sessions following standardized treatment protocols, while the control group received no intervention. Pretest and posttest assessments were conducted simultaneously across all groups. Two months after the final treatment session, a follow-up evaluation was administered, and participants completed the Takata and Sakata (2004) Psychosomatic Complaint Questionnaire.The results of the analysis of covariance (ANCOVA) demonstrated that both therapeutic interventions significantly reduced psychosomatic symptoms among depressed individuals. However, the effect size for ISTDP (0.75) was notably higher than that for CBT (0.45), indicating the superior efficacy of ISTDP in improving psychosomatic complaints. Furthermore, follow-up results revealed that the mean psychosomatic symptom scores in the ISTDP group were significantly lower than those in the CBT group (mean difference = -7.790), with all comparisons reaching statistical significance. These findings suggest that ISTDP may serve as a more effective therapeutic approach for addressing psychosomatic problems in patients with depression.
منابع
امانی، نجمه؛ حاجعلیزاده، کبری؛ زارعی، اقبال؛ درتاج، فریبرز. (1400). اثربخشی روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت بر آلکسی تایمیا در بیماران روماتوئیدی. تحقیقات علوم رفتاری. ۱۹ (۱) :۱۳۹-۱۴۸.
بخشی بجستانی، علی؛ شهابی زاده، فاطمه؛ وزیری، شهرام؛ لطفی کاشانی، فرح. (1400). اثربخشی درمان روان پویشی کوتاه مدت بر کاهش پریشانی روان شناختی و علایم روان تنی بیماران مبتلا به اختلال عملکرد گوارشی با تیپ شخصیت D. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. ۱۳ (۴) :۱-۱۱.
بشارت، محمدعلی . (1392). نقش واسطه‌ای خودتنظیم‌گری در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و ناگویی هیجانی. دست‌آوردهای روانشناختی، 20(2), 19-38.
برهانی، لیلا؛ مومنی، خدامراد؛ کرمی، جهانگیر؛ مشهدی، علی. (1400). اثربخشی درمان تلفیقی شناختی با پذیرش و تعهد بر علائم افسردگی و مشکلات روان‌تنی آتش‌نشانان شهر مشهد. مجله علوم روانشناختی، ۲۰(۱۰۳)، ۱۱۷۱-۱۱۹۲.
تقاسی، حمید. (۱۳۹۴). بررسی اثربخشی مداخله روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت (STPP) در کاهش علائم افسردگی و افزایش شاخص‌های سلامت عمومی و رفاه روانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، جنوب تهران.
توزنده‌جانی، حسن؛ و زنجانی، فرناز. (۱۳۹۸). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری فرآیند یکپارچه بر علائم بالینی و خودکنترلی بیماران مبتلا به حساسیت روان‌تنی پوستی.
چاوشی، بهنام، محمدخانی، پروانه؛ دولتشاهی بهروز. (۱۳۹۴). اثربخشی روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت در دردهای جسمانی بدون علت پزشکی: یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه‌گروهی مقدماتی در مقایسه با کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی. مجله روان‌درمانی و روان‌تنی، ۸۵(۲)، ۱۲۳-۱۲۵.
حاجلو، نادر. (۱۳۹۱). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس شکایات روان‌تنی تاکاتا و ساکاتا در میان دانشجویان ایرانی. فصلنامه مطالعات علوم رفتاری (RBS)، ۱۰(۳).
روشنی، فرامرز؛ نجاتی، وحید؛ فتح‌آبادی، جواد. (۱۳۹۹). اثر تغییر سوگیری تفسیر بر بهبود علائم رفتاری و شناختی در افسردگی. مجله علوم روانشناختی، ۱۹(۸۵)، ۱-۱۰.
سیارخزماخی، شیرین؛ گلی، فاطمه؛ امیدی، علی؛ گیوه‌چی، رضا. (1398). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر علائم روان‌تنی و ذهن‌آگاهی در بیماران مبتلا به اختلالات روان‌تنی. پژوهش در روانشناسی بالینی، ۷(۲)، ۷۹-۸۶.
صدرایی، علی؛ فرزانه، فاطمی. (1391). اثرات آموزش گروهی با استفاده از روش تحلیل متقابل بر رفاه روان‌زیستی زنان با علائم اختلالات روانی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره اصفهان. چهارمین کنگره بین‌المللی روان‌تنی.
مظاهری، محمد؛ منشاء‌ای، غلامرضا. (1395). مقایسه جنبه‌های شناختی–رفتاری درد و پذیرش درد بر اساس سطح ذهن‌آگاهی در بیماران مبتلا به اختلالات گوارشی عملکردی. فیض، ۲۰(۱): ۶۴-۷۲.
نظری، حسن؛ هاشمیان، خسرو؛ پورنیک‌دست، سعید؛ سبحان، بهزاد؛ بیرشک، بهروز؛ قاسم‌زاده، عزیزرضا؛ علوی‌راد، یانی‌خلیل. (۱۳۹۱). اثربخشی درمان شناختی–رفتاری بر کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی. نشریه علمی شورای پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ۳۰(۲)، ۱۴۴-۱۴۹.
Abbass, A., Lumley, M. A., Town, J., Holmes, H., Luyten, P., Cooper, A., ... & Kisely, S. (2021). Short-term psychodynamic psychotherapy for functional somatic disorders: A systematic review and meta-analysis of within-treatment effects. Journal of Psychosomatic Research, 145, 110473.
Abbass, A. (2015). Reaching Through Resistance: Advanced Psychotherapy Techniques. Seven Leaves Press.
Allen, L. A., & Woolfolk, R. L. (2010). Cognitive behavioral therapy for somatoform disorders. Psychiatric Clinics, 33(3), 579-593.
American Psychiatric Association. (2015). Depressive disorders: DSM-5® selections. American Psychiatric Pub.
Australian Psychological Association (2018). Evidence based psychological interventions in the treatment of mental disorders: a review of the literature.
Chavooshi, B., Mohammadkhani, P., & Dolatshahee, B. (2016). Efficacy of intensive short-term dynamic psychotherapy for medically unexplained pain: a pilot three-armed randomized controlled trial comparison with mindfulness-based stress reduction. Psychotherapy and psychosomatics, 85(2), 123-125. [Persian]
Cooney, L. G., Lee, I., Sammel, M. D., & Dokras, A. (2017). High prevalence of moderate and severe depressive and anxiety symptoms in polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis. Human reproduction, 32(5), 1075-1091.
Dabson, K., & Mohammadkhani, P. (1386). Psychometric properties of the Beck Depression Inventory-II in patients with primary depressive disorder during a period of relative improvement. Journal of Rehabilitation, 8(Special Issue (Serial 29)), 80-86. [Persian]
Davanloo, F., Juengerman, E. M., Jander, D. R., Lee, T. J., & Collins, C. B. (1990). Amorphic diamond films produced by a laser plasma source. Journal of applied physics, 67(4), 2081-2087.
Davanloo, H. (2001). Intensive short-term dynamic psychotherapy: extended major direct access to the unconscious. European Psychotherapy, 2(2), 25-70.
Davoodvandi M, Navabinejad S, Lotfi Kashani F. The effectiveness of group cognitive– behavioral instruction on decreasing physical symptoms of premenstrual syndrome. MEDICAL SCIENCES 2011; 21 (2) :114-120. [Persian]
Frederickson, J. (2013). Co-creating change: effective dynamic therapy.
Hajloo, N. (1391). Psychometric properties of Takata and Sakata’s psychosomatic complaints scale among Iranian university students. RBS 2012; 10 (3). [Persian]
Hatch, D. J., Potter, G. G., Martus, P., Rose, U., & Freude, G. (2019). Lagged versus concurrent changes between burnout and depression symptoms and unique contributions from job demands and job resources. Journal of Occupational Health Psychology, 24(6), 617–628.
Haynes, P. (2015). Application of Cognitive Behavioral Therapies for Comorbid Insomnia and Depression.
Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The efficacy of cognitive behavioral therapy: A review of meta-analyses. Cognitive therapy and research, 36, 427-440.
Johansson, R., Town, J. M., Abbass, A. (2014). Davanloo’s Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy in a tertiary psychotherapy service: Overall effectiveness and association between unlocking the unconscious and outcome. PeerJ, 2, e548.
Lilliengren, P., Johansson, R., Lindqvist, K., Mechler, J., & Andersson, G. (2017). Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy for psychiatric and somatic disorders: A meta-analysis of randomized controlled trials. Psychotherapy, 54(2), 148–158.
Liu, J., Gill, N. S., Teodorczuk, A., Li, Z. J., & Sun, J. (2019). The efficacy of cognitive behavioural therapy in somatoform disorders and medically unexplained physical symptoms: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of affective disorders, 245, 98-112.
Marsh, I. C., Chan, S. W., & MacBeth, A. (2018). Self-compassion and psychological distress in adolescents—a meta-analysis. Mindfulness, 9, 1011-1027.
Matsuoka, H., Chiba, I., Sakano, Y., Toyofuku, A., & Abiko, Y. (2017). Cognitive behavioral therapy for psychosomatic problems in dental settings. BioPsychoSocial medicine, 11, 1-7.
Moyneur, E., Dea, K., Derogatis, L. R., Vekeman, F., Dury, A. Y., & Labrie, F. (2020). Prevalence of depression and anxiety in women newly diagnosed with vulvovaginal atrophy and dyspareunia. Menopause, 27(2), 134-142.
Oar, E.L., Johnco, C., Ollendick, T.H. (2017). Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety and Depression in Children and Adolescents. Psychiatric Clinics of North America, 40(4): 661-674.
Orzechowska, A., Maruszewska, P., & Gałecki, P. (2021). Cognitive behavioral therapy of patients with somatic symptoms—Diagnostic and therapeutic difficulties. Journal of Clinical Medicine, 10(14), 3159.
Saddock, Benjamin J., Saddock, Virginia A., and Ruiz, Pedro. (2015). Kaplan and Saddock's Concise Textbook of Psychiatry. Tehran: Arjmand Publications.
Saarijärvi, S., Salminen, J. K., Toikka, T. (2001). Alexithymia and depression: A 1-year follow-up study in outpatients with major depression. Journal of Psychosomatic Research, 51(6), 729-733.
Schröder, T., Cooper, A., Naidoo, R., Tickle, A., & Rennoldson, M. (2015). 7. Intensive Short-term Dynamic Psychotherapy (ISTDP). In Formulation in Action (pp. 99-122). Sciendo Migration.
Shabbeh Z, Feizi A, Afshar H, Hassanzade Kashtali A, Adibi P. Identifying the Profiles of Psychosomatic Disorders in an Iranian Adult Population and their Relation to Psychological Problems. J Mazandaran Univ Med Sci 2016; 26 (137) :82-94. [Persian]
Takata, Y., & Sakata, Y. (2004). Development of a psychosomatic complaints scale for adolescents. Psychiatry and clinical neurosciences, 58(1), 3-7.
Town, J. M., & Driessen, E. (2013). »Emerging evidence for intensive short term dynamic psychotherapy with personality disorders and somatic disorders«. Psychiatric Annals, 43(11), 502-507.
Town, J. M., Abbass, A., Stride, C., Bernier, D., Town, R., & Johansson, R. (2017). Efficacy and cost-effectiveness of intensive short-term dynamic psychotherapy for treatment resistant depression: A randomized controlled trial. Journal of Affective Disorders, 214, 129-137.