اثربخشی طرحواره‌درمانی بر همجوشی شناختی و سرزندگی تحصیلی دانشآموزان دختر اقدام کننده به خودکشی
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاورهمرضیه جمشیدی 1 , پروین احتشام زاده 2 , مرضیه طالب زاده شوشتری 3 , رضا پاشا 4 , ساسان باوی 5
1 - دانشجوی دکترای روانشناسی،گروه روانشناسی، واحداهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - دانشیار گروه روان شناسی ،واحد اهواز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،اهواز ،ایران
3 - استادیار، گروه روان¬شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
4 - دانشیار گروه روان شناسی ،واحد اهواز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،اهواز ،ایران
5 - استادیار،گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
کلید واژه: کلید واژه ها : طرحواره‌درمانی, همجوشی شناختی, سرزندگی تحصیلی, دانشآموزان, خودکشی. ,
چکیده مقاله :
خودکشی یک پیامد اجتماعی پیچیده است و در بین در دانشآموزان دختر یک مشکل رو به افزایش است، بنابراین هدف پژوهش حاضر اثربخشی طرحواره‌درمانی بر همجوشی شناختی و سرزندگی تحصیلی دانشآموزان دختر اقدام کننده به خودکشی بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه¬آزمایشی با پیش¬آزمون و پس¬آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش¬آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اصفهان در سال 1402 دارای سابقه خودکشی در دو سال گذشته بود. از بین آن¬ها تعداد 30 نفر با روش نمونه¬گیری در دسترس انتخاب و به¬صورت تصادفی و با روش قرعه¬کشی در دو گروه آزمایش و کنترل (15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل) جایگزین شدند. گروه آزمایش طرحواره‌درمانی (10 جلسه) و هر هفته یک جلسه و به مدت 60 دقیقه دریافت نمودند و گروه کنترل در این مدت مداخله¬ای دریافت نکردند. پرسشنامه¬های پژوهش شامل پرسشنامه همجوشی شناختی گیلاندرز و همکاران(2014) و مقیاس سرزندگی تحصیلی دهقانی زاده و حسین چاری (1391) بود. برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از تحلیل کوواریانس تک متغیری با نرم افزار SPSS نسخه 25 استفاده شد. نتایج نشان داد که طرحواره‌درمانی در کاهش همجوشی شناختی و افزایش سرزندگی تحصیلی در مرحله پس آزمون موثر بود(001/0p <). یافته¬هــای پژوهــش حاضــر می¬توانــد در انتخــاب و طراحـی مناسـب¬ترین رویکـرد درمانـی در کاهش افکار خودکشی دانشآموزان دختر دارای پریشانی روان¬شناختی مـورد اسـتفاده قـرار گیرنـد.
Suicide is a complex social consequence and it is an increasing problem among female students, so the aim of the present study was the effectiveness of schema therapy on cognitive fusion and academic vitality of female students committing suicide. The current research was a semi-experimental type with a pre-test and a post-test with a control group. The statistical population included all secondary school female students in Isfahan city in 2023 who had a history of suicide in the last two years. Among them, 30 people were selected by the available sampling method and were replaced randomly and by lottery in two experimental and control groups (15 people in the experimental group and 15 people in the control group). The experimental group received schema therapy (10 sessions) and one session every week for 60 minutes, and the control group did not receive any intervention during this period. The research questionnaires included the cognitive fusion questionnaire of Gillanders et al. (2014) and the academic vitality scale of Dehghanizadeh and Hossein Chari (2011). For data analysis, univariate covariance analysis was used with SPSS version 25 software. The results showed that schema therapy was effective in reducing cognitive fusion and increasing academic vitality in the post-test phase (p<0.001). The findings of the present study can be used in selecting and designing the most appropriate therapeutic approach to reduce suicidal thoughts of female students with psychological distress.
منابع
افشاری، علی و هاشمی، زهره (1397). اثربخشي طرحواره درماني بر رفتارهاي ایذايي دانش¬آموزان مبتلا به اختلال¬هاي يادگيري. مجله علمی-پژوهشی ناتوانی های یادگیری. 7(4):2-7.
حیدری، آرمان، رسائی‌پور، کیهان. (1392). بررسی عوامل اجتماعی و روانشناختی مؤثر بر گرایش به خودکشی: نمونه موردی زنان 16 تا 40 ساله شهر یاسوج. بررسی مسائل اجتماعی ایران, 4(2), 209-233.
دهقانی زاده، محمدحسین، حسین چاری، مسعود. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه ای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری, 4(2), 21-47.
رهبرکرباسدهی، ف.، ابوالقاسمی، ع. و رهبرکرباسدهی، ا. (1398 ). اثربخشی طرحواره¬درمانی بر تاب¬آوری روانشناختی و توانمندی اجتماعی دانش¬آموزان با نشانه¬های افسردگی، مطالعات روانشناختی، 15(4)،73-90.
زارع، حسین (1393). هنجاریابی مقیاس اجتماعی همجوشی شناختی گیالندرز بر اساس الگوی بوهرنستات. فصلنامه پژوهشهای روانشناسی اجتماعی، 4( 15)،17-28.
فرهادمنش، نگین. طاهری، الهام. و امیری، مهدی. (1396). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر حساسیت اضطرابی و تنظیم هیجان. پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربیتی و روان شناسی)، 7(2 )، 105-122.
فرهادی علی، قدم پور عزت اله، خلیلی گشنیگانی زهرا (1395). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس درگیری شناختی، انگیزشی و رفتاری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی; ۹ (۴) :۲۶۰-۲۶۵.
نوری، رضا. فتحی آشتیانی، علی. سلیمی، حسین. سلطانی نژاد، عبدا.... (1401). عوامل زمینه‌ساز خودکشی در سربازان یک نیروی نظامی. طب نظامی، 14(2)، 99-103.
Bluett, Ellen J., "Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy as a Treatment for Posttraumatic Stress Disorder and Moral Injury" (2017). All Graduate Theses and Dissertations. 5892.
Coughlan, H. Tied, L, Clark, M. Kelleher, I. Tabish, J. Molloy, C. Harley M. Cannon, M. (2014). Prevalence of DSM-IV mental disorder, deliberate self-harm and suicidal ideation in early adolescence: An Irish population- based study. Journal of adolescence. 37(1): 1-9.
Gillanders DT, Bolderston H, Bond FW, Dempster M, Flaxman PE, Campbell L, Kerr S, Tansey L, Noel P, Ferenbach C, Masley S, Roach L, Lloyd J, May L, Clarke S, Remington B.(2014). The development and initial validation of the cognitive fusion questionnaire. Behav Ther.;45(1):83-101.
Gillanders, D; Ashleigh, K.S; Margaret, M. & Kirsten, J. (2015). "Illness cognitions, cognitive fusion, avoidance and self-compassion as predictors of distress and quality of life in a heterogeneous sample of adults, after cancer". J Contextual Behav Sci, 4, 300-311.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis J. (2006). Acceptance and commitment therapy: model, processes and outcomes. Behav Res Ther. 44(1):1-25.
Katz, L. S. (2019). Holographic reprocessing couple therapy with military couples. In P. J. Pitta & C. C. Datchi (Eds.), Integrative couple and family therapies: Treatment models for complex clinical issues (p. 137–156).
Khasho, D.A., Van Alphen, S.P.G., Heijnen-Kohl, S.M.J., Ouwens, M.A., Arntz, A., Videler, A.C. (2019). The effectiveness of individual schema therapy in older adults with borderline personality disorder: Protocol of a multiple-baseline study. Contemporary Clinical Trials Communications, 14(2), 321-330.
Martin, A., Marsh, F (2018). 24. Calvete E, Orue I, Hankin BL. Early maladaptive schemas and social anxiety in adolrscents: The mediatining role of anxious automatic thoughts. J Anxiety Disord 2013; 27: 278-88.
Nenadic, I., Lamberth, S., Reiss, N. (2017). Group schema therapy for personality disorders: A pilot study for implementation in acute psychiatric in-patient settings. Psychiatry Research, 253, 9-12.
Prenger, R., Taal, E. (2016). The effects of mindfulnessbased stress reduction therapy on student.disease: A metaanalysis. Journal of Psychosomatic Research, 86(6), 539-544.
Pugh, M. (2015). A narrative review of schemas and schema therapy outcomesin the eating disorders. Clinical Psychology Review, 39(15), 30-41.
Renner, F., DeRubeis, R., Arntz, A., Peeters, F., Lobbestael, J., Huibers, M.J.H. (2018). Exploring mechanisms of change in schema therapy for chronic depression. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 58, 97-105.
Sarah, M., Paul, C., & Lisa. K. M. (2013). Well-being, Academic buoyancy and educational achievement in primary school student. International Journal of Educational Research, 62, 239-248.