الگوی ساختاری رفتارهای انحرافی بر اساس سبک‌های هویت و هنجارهای اجتماعی در نوجوانان
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاورهطوبی سورتیچی 1 , محمد قمری 2 , سیمین حسینیان 3
1 - دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.
2 - دانشیار، گروه مشاوره، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.
3 - استاد گروه مشاوره دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا،تهران،ایران
کلید واژه: کلیدواژه ها: سبک‌های هویت, هنجارهای اجتماعی, رفتارهای انحرافی, مدل ساختاری, نوجوانان. ,
چکیده مقاله :
چکیده هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی رفتارهای انحرافی براساس سبک‌های هویت هنجارهای اجتماعی در نوجوانان بود. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بوده است؛ جامعه‌ی آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهرستان نکا(مجموعاً 4200 نفر) در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بود.تعداد نمونه در این پژوهش ۳۰۰ نفر بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌های سبک‌های هویت بزونسکی،پرسشنامه هنجارهای اجتماعی،پرسشنامه رفتارهای انحرافی بود. روش آماری در این پژوهش از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. برای انجام مباحث مدل‌سازی، از نرم‌افزار SmartPLS بهره گرفته شد. نتایج نشان داد مدل پژوهش، دارای برازش مناسب است و مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم 80درصد از متغیر رفتارهای انحرافی دانش آموزان توسط سبک‌های هویت و هنجارهای اجتماعی قابل تبیین می‌باشد. از این میان عامل تعهد از قسمت سبک‌های هویت بیشترین تأثیر و جهت‌گیری اطلاعاتی کمترین میزان تأثیرگذاری نسبت به بقیه ابعاد سبک‌های هویتی را داراست. از دیگر متغیرها می‌توان به هنجار اجتماعی نام برد که به‌صورت جداگانه مبین پیش‌بینی کاهش رفتار انحرافی می‌باشند؛ که به‌نوبه خود می‌تواند تلویحات کاربردی در جهت کاهش رفتارهای انحرافی نوجوانان و بهبود وضعیت روانشناختی آنان ارائه دهد.
Abstract The aim of the current research was to predict deviant behaviors based on identity styles and social norms in teenagers. This research was descriptive and correlational. The statistical population in this research included all the students of the first secondary level of Neka city (A total of 4200 people) in the academic year of 1402-1403. The number of samples in this research was 300 people who were selected by random cluster sampling. The research tools were Bezonsky's identity style questionnaires, social norms questionnaire, deviant behavior questionnaire. The statistical method in this research was structural equation modeling. SmartPLS software was used for modeling. The results showed that the research model has a suitable fit and the total direct and indirect effects of 80% of the students' deviant behaviors can be explained by identity styles and social norms. Which in turn can provide practical hints to reduce the deviant behavior of teenagers and improve their psychological condition.
منابع
احمدی، حبیب. (1389). جامعه‌شناسی انحرافات (نوبت چهارم). تهران: نشر سمت.
حبیبی، آرش؛ کلاهی، بهاره. (۱۴۰۱). مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی. تهران: جهاد دانشگاهی، چاپ دوم.
حمیدی پور،رحیم؛رجبی،فاطمه.(۱۳۹۷). پیش‌بینی احساس امنیت اجتماعی بر اساس هویت اجتماعی،هوش فرهنگی و معنویت.پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی7(1).
خواجه رشیدان، فاطمه.(۱۳۸۷). بررسی میزان رعایت هنجارهای اجتماعی دانش آموزان دختر متوسطه استان سمنان. پژوهشنامه علوم اجتماعی. سال دوم. شماره اول.بهار۸۷.
رستمی، نیر، راد، فیروز. (۱۳۹۲). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانش آموزان به رفتارهای نابهنجار: مطالعه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اهر، مطالعات جامعه‌شناسی، سال پنجم، شماره بیستم، پاییز ۹۲، صص ۷۵-۵۵.
شهبازیان خونیق، آرش؛ حسنی، امید؛ و سلیمانی، س. (۱۳۹۷). بررسی نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در رفتارهای پرخطر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال تحصیلی ۱۳۹۵-۹۶. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۷ (۱)، ۵۲-۳۹.
علیوردی نیا، اکبر؛ یونسی، عرفان.(1394). پيش درآمدي بر ساخت، اعتبار یابی و روا سازی مقياس سنجش رفتارهاي انحرافی دانشجویان، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. سال چهارم، شماره پیاپی 9، شماره اول، بهار و تابستان 94. صص 58-45.
غضنفری، احمد. (1383). اعتبار یابی و هنجاریابی پرسشنامه سبک هویت (ISI-6G). مطالعات تربیتی و روانشناسی، 5(1)، 81-94. SID. https://sid.ir/paper/99378/fa
کبوتری اصفهانی،فائزه؛عابدی،احمد؛قمرانی،امیر.(۱۳۹۵). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر مؤلفه‌های بهزیستی ذهنی دانش آموزان تیزهوش.پژوهشنامه روانشناسی مثبت.2(1).).
گراوند،هوشنگ.(1401). مدل یابی ساختاری سبک‌های هویت با گرایش به رفتارهای پرخطر در دانشجویان: نقش واسطه‌ای ناگویی هیجانی.فصلنامه علمی اعتیاد پژوهی.سال شانزدهم، شماره 66، زمستان 1401.صص113-144.
لطف‌آبادی،حسین.(1398). روانشناسی رشد 2،نوجوانی،جوانی و بزرگ‌سالی،انتشارات سمت.
بهرامی،ژیلا؛ زندی،فرزاد؛ اکبری،مریم؛ جدیدی،هوشنگ.(۱۳۹۹). تدوین مدل علی رفتارهای پرخطر بر اساس سرمایه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری با نقش میانجی هویت اخلاقی(موردمطالعه دانشجویان علوم پزشکی کرمانشاه). نشریه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان۴۹،(۱۹)،۵۳-۷۲.
میری،سمیه؛سهراب زاده، مهران؛ خوش‌بیان آرانی،فاطمه.(1402). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تمایل به ارتکاب رفتارهای انحرافی دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان.مطالعات جامعه‌شناختی دانشگاه واحد تبریز.شماره 1.
Adams, G. R. (1998). The objective measure of ego identity status: A reference manual.
Berzonsky, M. D., & Neimeyer, G. J. (1994).Ego identity status and identity processing orientation: The moderating role of commitment.Journal of Research in Personality, 28, 425–435.
Berzonsky, M.D. & Neimeyer, G. J. (1988). Identity status and personal construct system, Journal of Adolescence.
Bibi S, Masood S, Mussawar B, Khaliq A.(2021). Relationship between Self Concept and Deviant Behavior among Adolescents. Sci J Neurol Neurosurg.30;7(1): 007-013.
Borkovec, T. D. (2002). Life in the future versus life in the present. ClinicalPsychology: Scienceand Practice, 9, 76-80.
Cioban S, Lazăr AR, Bacter C, Hatos A.(2021). Adolescent Deviance and Cyber-Deviance. A Systematic Literature Review.12;12:748006. doi: 10.3389/fpsyg.2021.748006. eCollection 2021.
Demant, D., Oviedo-Trespalacios, O., Carroll, J. A., Ferris, J. A., Maier, L., Barratt, M. J., & Winstock, A. R. (2018). Do people with intersecting identities report more high-risk alcohol use and lifetime substance use? International journal of public health, 63(5),621-630. [https://link.springer.com/article/10.1007/s00038-018-1095-5 [
Elias, N. (1978). The Civilizing Process. Oxford: Blackwell.
Farrington, D. P. (2017). Integrated Developmental and Life-Course Theories of Offending. New York, NY: Transaction Publishers.
Foley, J. E., Ram, N., Susman, E. J., & Weinraub, M. (2018). Changes to sleep-wake behaviors are associated with trajectories of pubertal timing and tempo of secondary sex characteristics. Journal of adolescence, 68, 171-186
Hanimoglu,E.(2018).Journal of Education and Training studies 6 (10), 133-141, 2018
Moffitt, T. E. (1993b). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial /0033-295X.100.4.674.
Oksana Isaakian, Marina Lukyanenko (2020)،Research on the social identity of adolescents with deviant behavior E3S Web of Conferences 210, 19025
Parsons, T. (1951). The Social System. New York, NY, US: Free Press.
Payne, A. A., and Welch, K. (2016). The centrality of schools in the lifecourse: the case for focusing on school-related influences in developmental theory and research. Deviant Behav. 37, 748–760. doi:7113401639625.2015.10/10.1080
Rabinson, L. Bennet, J. (1995). "A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling
Reisig, M. D., & Pratt, T. C. (2011). Low Self-Control and Imprudent Behavior Revisited. Deviant Behavior, 32, 589-625
Schwartz, J. A., Solomon, S. J., and Valgardson, B. A. (2019). Socialization, selection, or both? The role of gene-environment interplay in the association between exposure to antisocial peers and delinquency. J. Quant. Criminol. 35, 1-26. doi: 10.1007/s10940-017-9368-3
Shahbazian Khanicheh A., Hasni O., Soleimani S. (2018). The study of the role of ethical and social intelligence in high risk behaviors of Kurdistan University of Medical Sciences students in the
academic year of 2011-2012. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 17(1): 39-52. (Persian).study". Academy of management journal, Vol 38, No 2, p:555-572.
Shulman, E. P., Steinberg, L. D., and Piquero, A. R. (2013). The age-crime curve in adolescence and early adulthood is not due to age differences in economic status. J. Youth Adolesc. 42, 848–860. doi: 10.1007. /10964-013-9950-40
Tabachnick, B., & Fidell, L. (2007). Using multivariate statistics (5thedn) New York. NY: Allyn and Bacon.
Udris, R. (2016). Cyber deviance among adolescents and the role of family, school, and neighborhood: a cross-national study. Int. J. Cyber Criminol. 10, 127–146. doi: 10.5281/zenodo.163393
Vazsonyi et al.,( 2017 (A.T. Vazsonyi, J. Roberts, L. Huang
Hirschi's reconceptualization of self-control: Is truth truly the daughter of time? Evidence from eleven cultures Journal of Criminal Justice, 43 (2015), pp. 59-68