اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت معنوی، احساس انسجام و شفقت به خود زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاوره

سید مجتبی عقیلی ¹ , مریم ابراهیمی ²

1 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور
2 - داور

تاریخ دریافت : 1403/03/26 تاریخ پذیرش : 1403/04/25 تاریخ انتشار : 1402/12/20

کلید واژه: کلیدواژه‌‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, سلامت معنوی, احساس انسجام, شفقت به خود, مولتیپل اسکلروزیس,

چکیده مقاله :

چکیده هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت معنوی، احساس انسجام و شفقت به خود زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون_پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان 20 تا 50 ساله عضو انجمن ام.اس شهر گرگان در سال 1401 بودند که بر اساس آمار اخذ شده از انجمن تعداد آنها 300 نفر بود. از جامعه ذکر شده تعداد 30 زن مبتلا به ام.اس به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های سلامت معنوی پالوتزيان و اليسون (۱۹۸۳)، احساس انسجام آنتونوسکی (1987) و شفقت به خود نف (2003) بود. گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را 8 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت کردند اما گروه گواه تا پایان پژوهش، مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌‌های پژوهش از طریق آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره با نرم‌افزار spss نسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت معنوی، احساس انسجام و شفقت به خود اثربخش است (05/0>p). با توجه به اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سلامت معنوی، احساس انسجام و شفقت به خود زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس شایسته است که این رویکرد به عنوان یکی از ابزارهای جدید و کاربردی مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. کلیدواژه‌‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، سلامت معنوی، احساس انسجام، شفقت به خود، مولتیپل اسکلروزیس

چکیده انگلیسی:

Abstract The purpose of this research was to determine the effectiveness of treatment based on acceptance and commitment on the spiritual health, sense of coherence and self-compassion of women with multiple sclerosis. The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and control group. The statistical population of the research included all women aged 20 to 50 who were members of the Gorgan MS Association in 2022, and according to the statistics obtained from the association, their number was 300. From the mentioned population, 30 women with MS were selected as available and were placed in two experimental and control groups (15 people in each group) in a simple random manner. The research tools were the spiritual health questionnaires of Palutzian and Ellison (1983), Antonovsky's sense of coherence (1987) and Neff's self-compassion (2003). The experimental group received 8 sessions of 90-minute treatment based on acceptance and commitment, but the control group did not receive any intervention until the end of the study. The research data was analyzed through multivariate analysis of covariance with spss software version 20. The results showed that the treatment based on acceptance and commitment is effective on spiritual health, sense of coherence and self-compassion (p<0.05). Considering the effectiveness of treatment based on acceptance and commitment on spiritual health, sense of coherence and self-compassion for women with multiple sclerosis, this approach should be considered by researchers as one of the new and practical tools.

منابع و مأخذ:

منابع
ادیبی، مریم؛ طاهر، محبوبه؛ و نهایتی، محمدعلی. (1400). مقایسه درآمیختگی شناختی، شفقت به خود و شکفتگی در بیماران مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس و افراد سالم. مجله سلامت و مراقبت، ۲۳(۱): 65-55.
بخشنده لاریمی، نگار؛ زبردست، عذرا؛ و رضائی، سجاد. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری شناختی، نشخوار فکری و تحمل آشفتگی در افراد با سردرد میگرنی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۸(۲): 87-74.
باکویی کتریمی، علی. (1401). اثربخشی آموزش درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود بهزیستی روانشناختی، افزایش شفقت به خود و تحمل پریشانی مادران کودکان اتیستیک، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب.
بصیری فر، مهلا؛ و موسوی نژاد، سیدمحمود.(1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی و انسجام روانی زنان نابارور، مجله تحقیقات سلامت در جامعه، 8(1): 92-81.
بختیاری، بهاره؛ ساعدی، سارا؛ و رازانی، محسن.(1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودشفقت ورزی، ذهن آگاهی و سبک زندگی سلامت محور بیماران دیابت با استفاده از روش آماری استنباطی، نهمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی، مدیریت و کارافرینی ایران، تهران.
خاری، سرور؛ و پازکیان، مرضیه. (1402). تاثیر مذهب و معنویت روی سلامت روان بیماران مبتلا به ام اس، ششمین همایش ملی مراقبت و درمان، علی آباد.
درتاج، افسانه؛ علی اکبری دهکردی، مهناز؛ ناصرمقدسی، عبدالرضا و علی پور، احمد (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی، ادراک درد و اینترلوکین 12 در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، فصلنامه روان شناسی کاربردی، 15(1)، 72-49.
روحانی، عباس؛ و‌‌هارونی، یعقوب. (1398). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر شفقت خود بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مرد شهر اصفهان، روانشناسی. روان شناسی تحلیلی شناختی، 10(32): 62-51.
سلیمی کنده، طاهره. (1399). نقش سلامت معنوی، دشواری در تنظیم هیجان و امید در پیش بینی اضطراب سلامت بیماران مبتلا به عروق کرونر قلب، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه پیام نور واحد آستارا.
شمس، گلشید؛ پاشنگ، سارا و صداقت، مستوره (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت و واقعیت درمانی بر خودکارآمدی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. طب پیشگیری، ۸(۱): 80-70.
شیوندی چلیچه، کامران؛ عبدالملکی، سعید؛ قلمی، زهرا؛ و نفر، زهرا. (1402). تبیین مدل تاب‌آوری بر اساس هدفمندی زندگی و کیفیت روابط با میانجی‌گری سلامت معنوی در مواجهه با شرایط فشار روانی ناشی از کووید-19. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 14(54): 34-10.
صفدری، حلیمه؛ زرگران، فرزانه؛ و زرگران، فاطمه. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب، افسردگی و سلامت معنوی زنان نابارور در شهر مشهد، دومین کنفرانس بین‌المللی تحقیقات پیشرفته در مدیریت و علوم انسانی، تهران.
ضرابی عجمی، سمیرا؛ زمانیان، ‌‌هادی؛ کراسکیان موجمباری، آدیس؛ و پاشنگ، سارا. (1400). نقش میانجیگری حس انسجام در رابطه بین استرس ادراک شده با خستگی و درد در بیماران مالتیپل اسکلروزیس. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 14(11): 47-38.
عیسی زاده، نیکزاد؛ محمدصالحی، رضا؛ و جعفری کادیجانی، نسرین. (1402). بررسی ارتباط نواهی شرع مقدس با ابعاد سلامت با تأکید بر سلامت معنوی. نشريه فرهنگ و ارتقاء سلامت، ۷(۲): 330-322.
عاشوری، میترا؛ کچویی، محسن؛ و وحیدی، الهه. (1401). نقش واسطه‌‌ای اجتناب تجربی در رابطه بین خودشفقتی و بهزیستی روان‌‌شناختی در افراد مبتلا به ام‌اس. ابن سينا، ۲۴(۴): 78-67.
عقیلی، سید مجتبی؛ و ملک، فاطمه. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سلامت معنوی و فشار خون بیماران همودیالیزی شهرستان گرگان، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 8(5): 12-1.
فراهانی نیا، مرحمت؛ عباسی، مژگان؛ گیوری، اعظم؛ و حقانی، حمید. (1384). سلامت معنوی دانشجویان پرستاری و دیدگاه آن‌‌ها در مورد معنویت و مراقبت معنوی از بیماران. نشریه پرستاری ایران، 18(44): 14-7.
کاظمی، جواد. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر احساس انسجام، منبع کنترل و رشد بعد از تروما در بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی و مولتیپل اسکلروزیس، رساله دکتری، رشته مشاوره توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
ملکان، مریم. (1401). رابطه انسجام خود و حمایت اجتماعی با اشتیاق تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی شهرستان گالیکش، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی عمومی، منتشر نشده، موسسه آموزش عالی شرق گلستان.
نیلاب، ریحانه؛ قنبری‌‌هاشم آبادی، بهرامعلی؛ و کیمیایی، سیّد علی. (1398). اثربخشی رویکرد بوئن بر ارتقاء تمایزیافتگی خود و رضایت زناشویی در زنان ترک و ترکمن. پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 9(1): 16-1.
یوسفی، خدیجه؛ ضرغام حاجبی، مجید و سراوانی، شهرزاد (1400). پیش‌بینی گرایش به افکار خودکشی بر اساس سرسختی روانشناختی و تصویر بدنی ادراک‌شده در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. فصلنامه علمی_پژوهشی روانشناسی سلامت، 10(39): 170-157.
Antonovsky, A. (1987). The structure and properties of the sense of coherence scale. Social Science & Medicine, 36(6): 725-733.
Benedict, R., Amato, M., DeLuca, J., & Geurts, J. (2020). Cognitive impairment in multiple sclerosis: clinical management, MRI, and therapeutic avenues. The lancet neurology, 19(10): 860-871.
Coppola, I., Rania, N., Parisi, R., & Lagomarsino, F. (2021). Spiritual wellbeing and mental health during the COVID-19 pandemic in Italy. Frontiers in Psychiatry, 12(1): 296-309.
Chang, E., & Lee, S. (2021). Mediating effect of goal adjustment on the relationship between socially prescribed perfectionism and academic burnout. Psychology in the Schools, 57(2): 284-295.
Dobson, R., & Giovanini, G. (2019). Multiple sclerosis -a review. European Journal of Neurology, 1(26): 27-40.
Eindor-Abarbanel, A., Naftali, T., Ruhimovich, N., Shitrit, A., Sklerovsky-Benjaminov, F., Konikoff, F., & Broide, E. (2021). Important relation between self-efficacy, sense of coherence, illness perceptions, depression and anxiety in patients with inflammatory bowel disease. Frontline Gastroenterology, 35(3): 3-7.
Foureur, M., Besley, K., Burton, G., Yu, N., & Crisp, J. (2013). Enhancing the resilience of nurses and midwives: Pilot of a mindfulnessbased program for increased health, sense of coherence and decreased depression, anxiety and stress, 1(4): 123-135.
Hayes, S. (2019). A Liberated Mind How to Pivot toward What Matters, Newyork: an imprint of Penguin Random House.
Hancock, L., Rao, S., & Galioto, R. (2024). Neuropsychological Manifestations of Multiple Sclerosis. Neurologic Clinics, 14(6): 101-116.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1): 1-25.
Jacobson, K., Wilson, G., Solomon, A., & Kellum, K. (2018). Examining self-compassion in romantic relationships. Journal of Contextual Behavioral Science, 8(1): 69–73.
Köhle, N., Drossaert, C. H. C., & Klooster, P. M. (2021). Web-based self-help intervention for partners of cancer patients based on acceptance and commitment therapy and self-compassion training: a randomized controlled trial with automated versus personal feedback. Support Care Cancer, 2(9): 5115–5125.
Moran, D. J., & Ming, S. (2022). The Mindful Action Plan: Using the MAP to Apply Acceptance and Commitment Therapy to Productivity and Self-Compassion for Behavior Analysts. Behav Analysis Practice, 1(5): 330–338.
Messina, K. C., Kolbert, J. B., Bundick, M. J., Crothers, L. M., & Strano, D. A. (2018). The impact of counseling on Bowen’s differentiation of self. The Family Journal, 26(2): 150- 155.
Neff, K., & Germer, C. (2013). A pilot study and randomized controlled trial of the mindful self‐compassion program. Journal Of Clinical Psychology, 69(1): 28-44.
Neff, K. (2003). Self- compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(1): 85-102.
Neff, K., & Germer, C. (2017). Self-Compassion and Psychological. 1(1), 371-379.
Paloutzian, R., & Ellison, C. (1982). Loneliness spiritual well-being and quality of life. New York: Wiley.
Razak, R. R. A., Yusoff, H. A. N. M., Isa, N. A. M., Embong, R., & Maslan, A. (2021). Spiritual Intelligence During Catastrophe: The Covid-19 Pandemic Case. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 11(8): 1–12.
Richardson, T., Bell, L., Bolderston, H., & Clarke, S. (2018). Development and Evaluation of Acceptance and Commitment Therapy Delivered by Psychologists and Non-Psychologists in an NHS Community Adult Mental Health Service: a Preliminary Analysis. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 46(1): 121-127.
Thompson, A. J., Banwell, B. L., Barkhof, F., Carroll, W. M., Coetzee, T., Comi, G., & Fujihara, K. (2018). Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. The Lancet Neurology, 17(2): 162-173.
Taylor, P., Dorstyn, D., & Prior, E. (2022). Stress management interventions for multiple sclerosis: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Health Psychology, 25(2): 266-279.
Zheng, T., Jiang, T., Huang, Z., & Wang, M. (2024). Knowledge domain and trend of disease-modifying therapies for multiple sclerosis: A study based on CiteSpace. Int J Environ Res Public Health, 10(5): 261-273.