ژئومرفولوژی کویر درانجیر

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

محمدرضا نوجوان ¹ (ندارد)
سید حسن صدوق ² (ندارد)

تاریخ دریافت : 1393/09/07 تاریخ پذیرش : 1393/09/07 تاریخ انتشار : 1387/04/01

کلید واژه: کویر در انجیر, تراس دریاچه‌ای, پیشینه رود, تکتونیک جنبا, سطوح ناپایدار, آمایش,

چکیده مقاله :

هریک از چشم اندازهای ژئومورفیک می تواند نقش خاصی را در توسعه مناطق ایفاء کنند .در استان یزد اجرای هرگونه طرح آمایش سرزمین بدون در نظر گرفتن چشم انداز های کویری نمی‌تواند حلقه توسعه و عمران آنرا تکمیل نماید. زیرا چشم اندازهای کویری یکی از واحدهای عمده مورفوژنتیک در این استان است (کویر سیاهکوه، کویر ابرکوه، کویر در انجیر، کویر هرات و مروست، کویر ساغند و..) و چاره جوئی برای آمایش آنها می تواند نقش خاصی را در توسعه منطقه‌ای ایفا نماید .بطوریکه میتوان مطالعه و شناسایی این چشم اندازها را از جمله محورهای اصلی طرح آمایش سرزمین این استان قلمداد نمود. در این میان، کویر درانجیر یا بافق سومین کویر از نظر وسعت بشمار می آید که به صورت یک چاله شمال غربی جنوب شرقی از خرانق تا بافق بصورت چاله‌ای در شرق شهرستان یزد قرار دارد. دراین مقاله که با روش تحلیلی و متکی به مجموعه از داده های رقومی در چهارچوب سیستم های اطلاعات جغرافیائی نسبت به شناخت و پتانسیل سنجی ان اقدام شده است میتوان نسبت به شناخت ویژگی های ژئومرفولوژیک این محیط در چهارچوب پنج سطح هندسی مبادرت نمود و بر این نکته تاکید ورزید که شناخت ژئومرفولوژی دیرینه ودینامیسم کنونی حاکم بر منطقه میتواند جایگاه انرا در چهارچوب سند راهبردی توسعه منطقه مشخص نماید . با توجه به نتایج بدست امده در این پژوهش می توان گفت با توجه به فرایند نمکزائی در این چاله کویر درانجیر یک پلایای فعال است و آثار داغ آبه‌ها در اطراف آن نشان می دهد که دوران مرطوبتری را درگذشته تجربه کرده است. در حاشیه جنوب غربی آن آثار عملکرد تکتونیک فعال بطور موضعی قابل ردیابی است و تحلیل آبراهه‌ها در این منطقه مفهوم پیشینه رود را بخوبی روشن می سازد. پنج سطح محدب، مقعر، پلکانی، مستوی و سطوح ناپایدار بادی ارکان هندسه ارضی این چاله را شکل می دهد و در مجموع این چاله کویری بواسطه عوامل چندی قادر به ایجاد هویت مکانی چندانی نبوده و لذا فاقد ویژگی های مناسب جهت آمایش در محور گردشگری است. اما چنانچه مطالعات رسوب شناسی تایید نماید محور اصلی توسعه در این منطقه می تواند بر محور استخراج مواد و عناصر کمیاب فلزی و غیره که معمولا در مناطق کویری انباشت می شوند استوار گردد

چکیده انگلیسی:

Every kind of Geomorphological Landscapes has a basic roll in regionaldevelopment.In Yazd province using every kind of land use projects withought consideringplaya's landscape can't Complot the chain of it's development and Constraction,because. The playa's landscape is one of the basic. Units of morphotectonic. In thisprovince. (Siah Kooh playa – Abar kooh playa Daranjir- Harat and marvast playa's andSaghand playa and….)Finding away for using, Landuse projects has a special roll in regional developmentAnd researching and recognizing this landscapes is one of the basic part of landuseproject in this province.Among of these playa's , Daranjir or bafgh playa is the thired playa (From the pointof area viwes) which it's shape like a hole (North – west to south – east).It's placed between kharanagh and bafgh. Which is in east of Yazd province.In this paper. Which is provide in base of Analytical Methodes and using a numberof digital dataes, in GIS Frame work, We can recognized different geomorphologicalaspects of this region and it's potential. In five surfaces (Convex, Concave – traces andun sustainability wind surfaces) and Conclude that: Knowing the paleo and dinamysmgeomorphology Of this region.Has an important roll in Document of Development sterategy Frame work .Because of the result of this researches. Salinization process is active in Daranjirplaya now (We can see it's effects on different part of playa).There are some Evidence of active Tectonic in the south – west of this region andanalysis of drainages show anticidence conception too.Because of above Conclusion and several other limitations we can say this region isnot suitable for development in tourism Field.The main axes of development in this area can be concentrated on mine activitiesespecially. Rare metals element which is deposite in playa