بررسی اثر الگوهای سینوپتیک در تغییرات زمانی سیلاب های جنوب دریای خزر مطالعه موردی: رودخانه های شفارود و تالار

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

بهلول علیجانی ¹ , قاسم عزیزی ² , پرویز رضایی ³

1 - ندارد
2 - ندارد
3 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/10/27 تاریخ پذیرش : 1393/10/27 تاریخ انتشار : 1383/02/01

کلید واژه: سواحل جنوبی دریای خزر, سیستم های سینوپتیک, سیلاب, حوضه تالار, حوضه شفارود,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر الگوهای سینوپتیک در تغییرات زمانی سیلاب های جنوب دریای خزر دبی دو رودخانه تالار در شرق و شفارود در غرب سواحل جنوبی خزر طی دوره آماری 1998-1961 مطالعه شده است . در این پژوهش سعی بر این بوده است تا علاوه بر معرفی الگوهای سینوپتیکی منجر به سیل، آرایش این الگوها و گستره تحت نفوذ هرسیستم و تغییرات این سیستم ها از نظر زمانی بررسی گردد . در این دوره 558 سیل در دو حوضه رخ داده است، 59درصد از این سیل ها مربوط به حوضه تالار و 41 درصد آن نیز مربوط به حوضه شفارود است . نتایج حاصل از بررسیاطلاعات دبی و بارش ایستگاه های دو حوضه و نقشه های سینوپتیک نشان می دهد که 11 درصد سیلاب ها همزمان و درصد مستقل از یکدیگر بوده اند. حدود 70/6 درصد سیلاب های حوضه تالار و 63/2 درصد سیلاب های شفارود در نتیجه آرایش سیستم های سینوپتیکی سطوح بالا و قرارگیری حوضه ها در جلوی ناوه بادهای غربی ایجاد شده اند.بقیه سیلاب ها نیز نتیجه حضور سیستم های چرخندی و واچرخندی در سطح زمین به وجود آمده اند. همچنین 65درصد سیلاب های حوضه تالار و 53 درصد از سیلاب های حوضه شفارود از منشأ مستقیم بارش و بقیه در اثر ذوببرف یا ترکیبی از بارش و ذوب برف رخ داده است . تمام سیلاب های همزمان در فاصله ماه های اسفند و فروردین ومنشأ رطوبت آن از مدیترانه است . منابع رطوبتی سایر سیلاب ها نیز علاوه بر دریای مدیترانه، دریای خزر، دریایسیاه و یا ترکیب منابع فوق است.

چکیده انگلیسی:

This research has been carried out in the southern coasts of Caspian Sea. Thisarea consists of about 150 catchments. Most of the rivers have small basin, covered byvegetation and confined by sea and mountains.In order Shafarood for the 1961-98 period were analysed. This period has nearlyexperienced 558 flood from which from which 59% belong to talar and Shafaroodcatchments, respectively. To determine the synoptic patterns of the floods, the surfaceand 500hP daily maps of 36 floods were analyzed. The result of the study showed that:The flood of Shafarood occurred mostly in the September to November periodand Talar floods in March and April.11% of the floods occurred simultaneously in both basins. The synoptic patternrespolsible fore these floods was the west of the Caspian Sea.The other floods were occurred when the through axis was moved over CaspianSea or to its east coasts. In These conditions Surface cyclones and anticyclones werevery important.The main moisture sources of the floods were the Medeaterian Sea for tha talarBasin and the Caspian Sea for the Shafarood Basin.