چالش های پیش روی شهرنشینی نامتعادل در ایران

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری

مسعود صفایی پور ¹ (استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
محمدرضا امیری فهلیانی ² (دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
کاظم دنان ³ (دانشجوی دوره دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، واحد خوراسگان، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/11/13 تاریخ پذیرش : 1398/11/22 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: تخریب محیط زیست, توسعه پایدار, عدالت اجتماعی, اسکان غیر رسمی, اکوسیستم چندسطحی,

چکیده مقاله :

در نیم قرن اخیر، در ایران توسعه سرمایه‌داری در چارچوب اقتصاد متکی به نفت، سبب رکود بخش کشاورزی و رشد سریع شهرها گردید. این رشد سریع شهرنشینی به صورت متعادل صورت نگرفت، بلکه سبب رشد شهرهای بزرگ و مانع رشد شهرهای کوچک و روستاها گردید. و به رغم دگرگونی‌ها در نظام شهری ایران، سیمای اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را به دست نمی‌دهد. به طور واضح روشن است که گسترش سریع شهرنشینی در ایران به نوبه خود امید به آینده‌ای بهتر را برای میلیون ها انسان شهرنشین از لحاظ داشتن وضعیت اقتصادی و اجتماعی به یک کابوس بدل کرده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی سعی بر آن دارد با دیدی علمی و استدلالی به بررسی بازتاب‌های شهرنشینی نامتعادل در مناطق شهری ایران و تاثیرات این فرایند در بعد فضایی و در نهایت به تاثیرات این روند در شبکه شهری ایران پرداخته شود.نتایج بدست آمده از واکاوی علمی شهرنشینی نامتعادل حاکی از آن است در صورت ادامه این روند در شهرنشینی ایران شاهد توسعه اجتماعی و اقتصادی ناپایدار، از جمله افزایش درآمد نابرابر، ائتلاف منابع، تخریب محیط زیست، ورود آسیب به میراث طبیعی و فرهنگی ایران خواهیم بود.

چکیده انگلیسی:

In the last half century, in Iran, the development of capitalism within the framework of an oil-based economy caused the stagnation of the agricultural sector and the rapid growth of cities. This rapid growth of urbanization did not take place in a balanced way, but caused the growth of big cities and hindered the growth of small towns and villages. And despite the transformations in Iran's urban system, the image of settlement and establishment of the population and cities does not give a good picture. It is clearly clear that the rapid expansion of urbanization in Iran has turned the hope for a better future into a nightmare for millions of urban people in terms of their economic and social status. This research, using a descriptive-analytical method, tries to investigate the reflections of unbalanced urbanization in the urban areas of Iran and the effects of this process in the spatial dimension, and finally the effects of this process in the urban network of Iran, with a scientific and argumentative perspective. According to the scientific analysis of unbalanced urbanization, if this trend continues in Iran's urbanization, we will witness unstable social and economic development, including an increase in unequal income, resource alliance, environmental destruction, and damage to Iran's natural and cultural heritage.