بررسی آسیب‌پذیری مرتبط با فضاهای درمانیِ مستقر در سواحل مکران
محورهای موضوعی : جامعه شناسی، علوم اجتماعی و اقتصاد
سیاوش قجاوند
1
,
ندا ضیابخش
2
,
مهناز محمودی زرندی
3
,
سعید پیری
4
1 - دانشجوی دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌شمال، تهران، ایران
2 - گروه معماری، دانشکده فنی ومهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه معماری، واحد تهران شمال، .دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران
4 - گروه معماری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: فضای درمانی, آسیب‌پذیری, سواحل مکران, روش AHP ,
چکیده مقاله :
کاستن آسیب‌پذیری و ریسک دارایی های کلیدی و اجزای ارزشمند تأسیسات و تجهیزات حیاتی جامعه در برابر تهدیدات و استمرار فعالیتها و خدمات مراکز درمانی در شرایط بحرانی، از‌جمله موارد ضروری در بحث پدافند غیرعامل است. فضاهای درمانی، اصلی‌ترین مراکز خدمت‌رسانی در شهرها هستند که بایستی در شرایط و موقعیت‌های مختلف، دارای سطح عملکرد مطلوب باشند تا بتوانند تضمین مناسبی برای کاهش میزان تلفات و خسارات جانی درزمان وقوع حوادث را داشته باشند. بر این اساس در گام نخست لازم است، تهدیدات مرتبط شناسایی شوند تا بتوان راهکار مقابله با هر یک را مشخص کرد. پژوهش حاضر ازنظر ماهیت، در حیطه پژوهشهای کاربردی و ازنظر روش، توصیفی -تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات، از روش اسنادی کتابخانه‌ای، مشاهده و پرسش‌نامه استفاده گردیده است. ارزیابی روایی و پایایی با روش آلفای کرونباخ مورد سنجش قرارگرفته است. این پژوهش با بررسی تهدیدات مؤثر بر فضاهای درمانی مستقر در سواحل مکران نسبت به شناسایی مؤلفه‌ها و شاخصهای هرکدام پرداخته است و با استفاده از پرسش‌نامه خبرگان با تحلیل داده‌های دریافتی با روش تجزیه‌وتحلیل سلسله‌مراتبی وزن دهی نسبت به تحلیل میزان اثربخشی هر تهدید اقدام شده است[1]؛ نتایج پژوهش حاکی از آن است که تهدیدات طبیعی با درصد کمی بیشتر، نسبت به تهدیدات انسان‌ساخت دارای اهمیت بالاتری بوده؛ لیکن نمی‌توان از اثرات تهدیدات انسان‌ساخت، به‌ویژه تهدیدات غیرمتعارف و تروریستی غافل گردید؛ لذا باتوجه‌به اهمیت انجام مأموریت فضاهای درمانی در شرایط بحران، لازم است با انجام اقدامات پدافند غیرعامل متناسب با نحوه عملکردِ تهدیدات، نسبت به ایمن‌سازی و توان تاب‌آوری مجموعه‌های درمانی اقدام نمود
Reducing the vulnerability and risk of key assets and valuable components of critical facilities and equipment of society against threats and continuity of activities and services of medical centers in critical conditions is one of the necessary things. Treatment spaces are one of the main service centers in cities, which must have optimal performance levels in different conditions and situations so that they can be a suitable guarantee for reducing the amount of casualties and damages. Before doing anything, it is necessary to identify related threats so that the solution to deal with them can be determined. The current research is applied in terms of nature and descriptive and analytical in terms of method. In order to collect information, the method of library documentation, observation and questionnaire has been used. Validity and reliability have been evaluated with Cronbach's alpha method. This research has investigated the effective threats in the treatment spaces located on the coast of Makran, and identified the components and indicators of each one, and by using the experts' questionnaire, analyzing the received data with the hierarchical weighting analysis method, the effectiveness of each threat has been analyzed. The results of the research indicate that natural threats are more important than man-made threats with a slightly higher percentage, but one cannot ignore the effects of man-made threats, especially unconventional and terrorist threats, which is necessary due to the importance of performing the mission of therapeutic spaces in crisis situations. Non-functional defense measures were taken in accordance with the functioning of the threats to the security and resilience of the treatment complexes.
ابوالحسنی، بهاره. (1398). بهبود فرآیندهای درمانی مبتنی بر شبیه سازی(نمونه موردی: بیمارستان میلاد)، اولین کنفرانس بین المللی اصول فناورانه در مدیریت و مهندسی.
اردلانی، محمدرضا. (1394). مجموعه پنج جلدی بیمارستان سازی (کتاب طراحی بیمارستان)، سایت تخصی بیمارستان سازی در ایران.
افتخاری، اصغر. (1402). امنیت ملی در اندیشه مقام معظم رهبری ، نشریه امنیت ملی، 13 (49)، 36-9.
اسماعیل‌زاده، یوسف. (1400). ارائه راهکارهای پدافند غیرعامل در معماری مراکز درمانی (نمونه موردی: مرکز آموزشی درمانی شهید بهشتی قم)، فصلنامه پدافند غیرعامل، 12 (2)، 19-31.
جلالی، سیدامیر؛ و حری، محمد. (1394). مکان یابی بیمارستان با رویکردی بر پدافند غیرعامل با تاکید بر اصل پراکندگی نمونه موردی: شهر اهواز. کنفرانس سالانه پژوهش های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری.
حسن¬زاده، امیرکیان. (1401). ارائه الگوی ارتقای پتانسیل بهره‌برداری مناسب از منابع آب زیرزمینی با استفاده از تغذیه مصنوعی (مطالعه موردی: سواحل مکران). فصلنامه آماد و فناوری دفاعی، 5 (1)، 148-121. DOI: 20.1001.1.28212606.1401.5.13.5.3
حسینی، سیداحمد؛ احدنژاد روشتی، محسن؛ مدیری، مهدی؛ و آریش، سعید. (1392). مکان‌یابی مراکز بیمارستانی با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از الگوریتم رقابت استعماری (نمونه موردی: منطقه 3 تهران). جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 11 (2)، 223-245. https://doi.org/10.22067/geography.v11i21.36353
حسینی، سیدهادی؛ و صدیقی، ابوالفضل. (1393). تحلیلی بر آمایش فضایی– مکانی فضاهای درمانی مشهد با رویکرد پدافند غیرعامل. مجله علمی آمایش سرزمین، 6 (2)، 361-335. DOI: 10.22059/jtcp.2014.53204
خزرک، زرافشان؛ اکبریان، محمد؛ و خورانی، اسداله. (1399). تحلیلی ژئومورفولوژیک از رخدادهای گردوغبار دارای منشأ محلی (نمونه موردی: ساحل غربی مکران در استان هرمزگان). مجله پژوهشهای فرسایش محیطی دانشگاه هرمزگان، 10 (2)، 109-93. DOI: 20.1001.1.22517812.1399.10.2.6.9
دهقانیان، نسیم؛ استوار، رحیم؛ و بامداد، علی. (1399). ارائه الگوی جامع طراحی بیمارستان با رویکرد پدافند غیرعامل. نشریه علمی شهر ایمن،3 (2)، 111-124.
سجادیان، ناهید؛ علیزاده، مهدی؛ و پرویزیان، علیرضا. (1396). سنجش استقرار مراکز درمانی‌های کلان‌شهر اهواز مبتنی بر اصول پدافند غیرعامل. فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، 7 (24)، 184-169.
صالح نسب، ابوذر؛ کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ و پیوسته¬گر، یعقوب. (1397). شناسایی و ارزیابی تهدیدات در زیرساخت¬های حیاتی شهرها با رویکرد دفاع غیرعامل (نمونه موردی: منطقه 6 شهر تهران). فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9 (32)، 99-114.
فرحزاد، امیرحسین؛ و حسینی، اکرم. (1396). معماری و شهرسازی: تأثیر الزامات پدافند غیرعامل در طراحی فضاهای درمانی. کنگره ملی معماری و عمران شهری.
فردوسی، مسعود؛ مسعود، محمد؛ و ندری¬ فتح‌آباد، سیروس. (1395). مکان¬یابی بیمارستان با رویکرد پدافند غیرعامل، فصلنامه امداد و نجات، 8 (3)، 56.
کاملی، محسن؛ نبوی، منا؛ و حسینی امینی، حسن. (1397). ارزیابی و طبقه¬بندی زیرساخت¬های بیمارستانی در مراکز شهری با تاکید بر پدافند غیرعامل، مورد: بیمارستان شهید بهشتی شهر قم. فلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، 9 (33)، 182-173.
مردوخی، اشکان؛ و لیلیان، محمدرضا. (1396). طراحی مراکز درمانی در سنندج با رویکرد پدافند غیرعامل. کنفرانس ملی دستاوردهای اخیر در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی.
معاونت توسعه مدیریت و منابع دفتر مدیریت منابع فیزیکی و مجری طرح‌های عمرانی. (1390). استاندارد برنامه‌ریزی و طراحی مراکز درمانی ایمن (ج:10). تهران: پندار نیک.
موحدنیا، جعفر. (1388). اصول و مبانی پدافند غیرعامل. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
هوشیار، حسن. (1390). مکان‌یابی کاربری‌های درمانی با استفاده از روش AHP (مطالعه‌ی موردی: شهر مهاباد)، نشریه فضای جغرافیایی، 36، 150-131.
Bull-Kamanga, L. (2003). From everyday hazards to disasters: the accumulation of risk in urban areas 12 (1) 12-19. DOI:10.1177/095624780301500109
Ganor, B. halperinwernli, M. (2013). terrorist attack against hospitals case studies. ICTWPS