بازتاب اندیشه‌ی رواقی‌گری در شعر سهراب سپهری

محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"

محمّدحسین نیکداراصل ¹ , علی حسینی ^{2 *} , زهرا جهانیان ³

1 - مدرّس / دانشگاه دولتی یاسوج
2 - فلسفه، ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه یاسوج،یاسوج، ایران
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

تاریخ دریافت : 1403/10/09 تاریخ پذیرش : 1403/12/19 تاریخ انتشار : 1404/03/14

کلید واژه: فلسفه, طبیعت, اندیشه, سهراب سپهری, رواقیون,

چکیده مقاله :

مکتب رواقی، از مکاتب مهم فلسفی است که واکنشی قاطعانه برای اتفاقات زندگی ارائه می‌دهد. زندگی سازگار با طبیعت انسانی و طبیعت جهان شمول، رکن اساسی این مکتب است. با تفحص در آموزه‌های رواقیون و مقایسه‌ی آن با اشعار سپهری، این مدعا به اثبات می‌رسد که سهراب شیفته‌ی تمدن، مکاتب کهن و اسطوره‌هاست و از این مکتب تأثیر پذیرفته است. در نتیجه می‌توان مؤلفه‌های اندیشه‌ی رواقیون را در آثار شاعری چون سپهری یافت و ایشان را از رواقیون ایرانی پنداشت. هدف این نوشتار بیان چندی از نقطه نظرات رواقیون با هدف تأمین آرامش درونی برای جوامع بشری است که در اشعار سهراب سپهری نمود پیدا می‌کند. همچنین به بررسی ابعاد زندگی انسان و دغدغه‌های سهراب و فیلسوفان رواقی پرداخته و در نتیجه راهکارهایی را ارائه می‌دهد. روش اجرای پژوهش، تطبیقی_کیفی است و بر آن است میان اندیشه های رواقی واشعار سپهری مطالعه تطبیقی انجام دهد تا مشخص شود شباهت‌ها و همگونی‌های سپهری درباره‌ی انسان، اخلاق و جهان رواقیون تا چه اندازه است. یافته‌ی پژوهش این انگاره‌ را سامان می‌دهد که به کار بردن اندیشه‌ی رواقیون سبب سعادت می‌شود و همان‌طور که از اشعار سهراب پیداست، راز خوشبختی و خوب زیستن درسهل‌گیر بودن نسبت به مسائل و مشکلات زندگی است. 

چکیده انگلیسی:

Stoicism is an important philosophical school that provides a decisive response to life's events. Living in harmony with human nature and universal nature is the fundamental pillar of this school. By examining the teachings of the Stoics and comparing them with Sepehri's poems, it is proven that Sohrab was fascinated by civilization, ancient schools, and myths and was influenced by this school. As a result, we can find elements of Stoic thought in the works of a poet like Sepehri and consider him to be an Iranian Stoic. The purpose of this article is to express a few of the Stoic points of view with the aim of providing inner peace for human societies, which is reflected in the poems of Sohrab Sepehri. It also examines the dimensions of human life and the concerns of Sohrab and the Stoic philosophers, and as a result, it offers some solutions. The research method is comparative-qualitative and aims to conduct a comparative study between Stoic ideas and Sepehri's poems to determine the extent of Sepehri's similarities and similarities with the Stoics' thoughts on man, morality, and the world. The research findings support the idea that applying Stoic ideas leads to happiness, and as is evident from Sohrab's poems, the secret to happiness and living well lies in being easygoing towards life's problems and issues.

منابع و مأخذ:

آروین، ویلیام،1394. فلسفه‌ای برای زندگی. ترجمه: محمود مقدسی. چاپ چهارم. تهران: گمان.
__________ ، 1393. فلسفه‌ای برای زندگی. ترجمه: محمود یوسفی. تهران: ققنوس.
آشوری، داریوش، 1376. سپهری در سلوک شعر، باغ تنهایی(یادنامه سهراب سپهری). به کوشش حمید سیاهپوش. تهران: نگاه.
پاپکین، ریچارد هنری، 1396. کلیات فلسفه (مجموعه آشنایی با فلسفه غرب). ترجمه دکتر سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: انتشارات حکمت.
ثروتیان، بهروز، 1384. صدای پای آب نقد(بررسی اشعار سپهری). تهران: انتشارات نگاه.
جلالی، میترا، 1383. رمزگشایی اشعار سهراب سپهری. چاپ اول. همدان: نور علم.
حسینی، صالح، 1379. نیلوفر خاموش (نظری به شعر سهراب سپهری). چ پنجم. تهران: نیلوفر.
دستغیب، عبدالعلی، 1385. باغ سبز شعر. چاپ اول. تهران: انتشارات آمیتین.
رحیمی راد، ابوالفضل، 1388. «طبیعت‌گرایی در جهان‌بینی سهراب سپهری». ماهنامه‌ی آزما، (65)، صص. 36_34.
سبحانی، ناصر، 1396. راه رسیدن به خوشبختی. انتشار اول. تهران: قلم.
سمسارخیابانیان، فتانه،1401. «بررسی رواقی‌گری و تفکر اسلامی حافظ». واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی: تهران. 1 (1)، صص. 63-84 .
سالزگبر، جوناس، 1400. رواقی‌گری: فلسفه زیستن خردمندانه. ترجمه‌ی سینا بحیرایی. تهران: مهرگان خرد.
سپهری، سهراب، 1389. هشت کتاب. چاپ سی و یکم. تهران: انتشارات طهموری.
_____________ ، 1388. هنوز در سفرم. به کوشش پری‌دخت سپهری. چاپ هشتم. تهران: فروزان.
_____________ ، 1389. اتاق آبی. چاپ اول. تهران: مرز فکر.
شهیدی، سید جعفر، 1385. فرهنگ متوسط دهخدا. به کوشش: ستوده، غلام‌رضا، مهر کی، ایرج، و سلطانی، اکرم. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شاکری، مجتبی، 1393. فلسفه زندگی در مکتب رواقیون و علامه طباطبایی. دانشگاه قم.
کاپلستون، فردریک،1380. تاریخ فلسفه. جلد 1. ترجمه: مجتبوی، جلال‌الدین. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی سروش.
طبایی، علی‌رضا،1376. سهراب سپهری شاعری در قلمرو عرفان. باغ تنهایی( یادنامه سهراب سپهری) به کوشش حمید سیاهپوش. تهران: نگاه.
ملکیان، مصطفی،1382.«معنای زندگی». سلسله جزوات درس‌گفتاری. مکان تدریس: دانشگاه تربیت مدرس.
___________ ،1378.«سلسله مباحثی در موضوع سنت‌گرایی، تجددگرایی، پساتجددگرایی». با کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف.