نظریه حقوقی ابن سینا چیست؟ واکاوی نظرات حقوقی بوعلی سینا برآمده از رساله تدابیر المنازل أو سیاسات الأهلیه
محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"
قاسمعلی کوچنانی
1
*
,
محمدمهدی داور
2
,
ریحانه صادقی
3
1 - دانشیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه مموریال نیوفاندلند، سنت جونز، نیوفاندلند و لابرادور، کانادا.
3 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران
کلید واژه: ابن سینا, رساله تدابیر المنازل أو سیاسات الأهلیه, تدبیر منزل, حقوق طبیعی, نظریه حقوقی ابن سینا,
چکیده مقاله :
رساله تدابیر المنازل أو سیاسات الأهلیه که آن را به عنوان کتاب السیاسة نیز میخوانند، منزلگاه حکمت منزلی ابن سینا در نظام فکری سینوی است. ابن سینا مباحث مربوط به تدبیر منزل را در این رساله بیان کرده است که از جمله آنها مباحث حقوقی میباشد که میتوان آن را «نظریه حقوقی ابن سینا» خواند. 1. بحث از حقوق طبیعی؛ 2. بحث از حقوق زنان؛ 3. بحث از حقوق کودکان؛ 4. بحث از حقوق کارکنان همان چیزی است که دلالت بر مسائل حقوقی میکند و فلسفه حقوق سینوی را تشکیل میدهد. بررسی این مبانی میتواند پرسش «آیا نظریه حقوقی در نظام فکری ابن سینا یافت میگردد؟» را پاسخ دهد. تبیین و سپس بررسی نظرات بوعلی سینا همان چیزی است که گفتار حاضر را تشکیل داده است تا به این پرسش پاسخ دهیم و در نهایت نیز نظریه حقوقی سینوی یا همان فلسفه حقوق ابن سینا را از دل این تبیین و بررسی استنباط کنیم.
The treatise of Al-Tadabir al-Manazil or Siyasat al-Ahliyyah, which is also known as the book of politics, is the center of Avicenna's household management in the Avicennian system of thought. In this treatise. Moreover, it is worth noting that Avicenna has discussed topics related to household management, among which are legal topics, which can be called "Avicenna's legal theory". Discussion of natural rights; 2. Discussion of women's rights; 3. Discussion of children's rights; 4. Discussing the rights of employees is the same thing that implies legal issues and forms the Avicennian philosophy of law. Examining these foundations can answer the question "Is legal theory found in Avicenna's intellectual system?" The explanation and then the analysis of Avicenna's point of view is what formed this study to answer this question and finally to deduce the legal theory of Sinawi or the legal philosophy of Avicenna from the heart of this explanation and analysis.
1. قرآن کریم.
2. ابن سینا، حسین بن عبدالله (بی¬تا). الهیات دانشنامه علائی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
3. ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1929 م). تدابیر المنازل و السیاسات الأهلیة، تحشیه جعفر نقدی، بغداد: مجلة الرشد.
4. ابن سینا، حسین بن عبدالله (2004م). «رساله فی العشق»، جامع البدائع، بیروت: دارالکتب العلمیة.
5. ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1985 م). کتاب السیاسة، چاپ سوم، قاهره: دارالعرب.
6. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران - دانشگاه مک گیل.
7. ابن مسکویه، ابوعلی احمدبن محمد. (بی¬تا). تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، قاهره: مكتبة الثقافة الدينية.
8. بوذری نژاد، یحیی و ابوالفضل اقبالی. (1398). «مناقشات نظری ابن سینا و گیدنز پیرامون الگوی خانواده». حکمت سینوی (مشکوه النور)، 23(62)، 91-73. doi: 10.30497/ap.2019.74900
9. پورجوادی، رضا. (1393) «تدبیر منزل»، دانشنامه جهان اسلام. برگرفته شده از تارنمای دانشنامه جهان اسلام.
10. داوری اردکانی، رضا (1383). «چرا ابن سینا در حکمت عملی اثر مستقل تصنیف نکرده است؟»، نامه فرهنگ، شماره 53.
11. دکارت، رنه. (1385). گفتار در روش درست راه بردن عقل، ترجمه محمدعلی فروغی، مشهد: مهر دامون.
12. رازی، فخرالدین (1997 م). المحصول. تحقیق طه جابر فياض العلواني. چاپ سوم. بیروت: مؤسسة الرسالة.
13. سلطانی کوهانستانی، مریم (1394). «خانواده و عوامل تحکیم آن با تکیه بر آرای ابن سینا»، حکمت سینوی (مشکوه النور)، دوره 19، شماره 53، 71- 89. https://doi.org/10.30497/ap.2015.52032
14. شاطبی، ابراهیم بن موسى بن محمد (1997 م). الموافقات. محقق مشهور بن حسن آل سلمان. قاهره: دار ابن عفان.
15. شهابی، مهدی. (1401). «حقوق طبیعی مونتسکیو؛ تأملی بر نسبت متافیزیک و واقعیت در اندیشه حقوق طبیعی»، پژوهش¬های حقوق طبیعی، دوره 26، شماره 1، 75-97.
16. طوسی، نصیرالدین (1375). شرح الإشارات و التنبیهات، قم: نشرالبلاغه.
17. غزالی، ابوحامد محمد (بی¬تا). المستصفی من علم الأصول. تصحیح ابراهیم محمد رمضان. بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبي الأرقم.
18. فارابی، ابونصر محمدبن محمد (بی¬تا). فصول منتزعه، برگرفته شده از https://alefbalib.com/index.aspx? pid=256&PdfID=311845
19. فارابی، ابونصر محمدبن محمد (1991م). کتاب الملة و نصوص أخرى، تحقیق محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق.
20. فارابی، ابونصر محمدبن محمد (بی¬تا). المنطقیات، تحقیق محمدتقی دانش¬پژوه، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
21. قاری سید فاطمی، سید محمد و مجید نیکویی. (1394). «اندیشه ابن‌سینا : الهام‌بخش نظریه حقوق طبیعی آکویناس. پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب»، دوره 2، شماره 2، 49-76. doi: 10.22091/csiw.2015.754
22. کرمانی، طوبی و فاطمه سلگی (1392). «تحلیل حیات خانوادگی (منزلی) انسان در حکمت عملی با تأکید بر آرای ابن‌سینا»، فلسفه و کلام اسلامی، دوره 11، شماره 2، 123-142. https://doi.org/10.22059/jitp.2013.35750
23. نجمی زنجانی، محمد (1319). ابن سینا و تدبیر منزل، تهران: مجمع ناشر کتاب.
24. نورانی¬نژاد، حمیده (1393). «فن تدبیر منزل به روایت ابن سینا»، مجموعه مقالات همایش بین¬المللی ابن سینا.
25. Convention on the Rights of the Child. (1989). Retrieved from https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text
26. Locke, J., (1823). Two Treatises of Government, London: Printed for Thomas Tegg; W. Sharpe and Son; G. Offor; G. and J. Robinson; J. Evans and Co.: Also R. Griffin and Co. Glasgow; and J. Gumming, Dublin.
27. Najafi, M., & Kashfi, A. (2023). "Metaphysical Foundations of Natural Laws in AvicennianPhilosophy". Journal of Philosophical Theological Research, 25(1), 53-73. doi: 10.22091/jptr.2023.9148.2856