جایگاه سعادت در سبک زندگی قرآنی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیمریم سلگی 1 , زهره السادات نبوی 2
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا(استادیار)
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور(استادیار)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی از نوع اسنادی انجام گرفته است؛ به بررسی رابطه مفهوم سعادت با حیات طیبه در قرآن کریم می‌پردازد. در منابع روایی و تفسیری بارها از حیات طیبه به سعادت تعبیر شده است. اما مفهوم دینی- فلسفی سعادت دارای ابهام است و مکاتب دینی و فلسفی گوناگون، تعاریف متفاوتی از آن را به دست داده‌اند و لذا هرگونه داوری راجع به ارتباط سعادت با حیات طیبه مستلزم تبیین روشنی از مفهوم سعادت است. از سوی دیگر وجه اشتراک تمام تعاریف سعادت با حیات طیبه در طریقیت و غایت محور بودن آن‌هاست. یعنی هم حیات طیبه و هم تمامی تعاریف ارائه شده از سعادت، از یک سو بر نحوه زندگی خوب و از سوی دیگر بر غایت زندگی انسانی تکیه دارند. از آنجایی که طبق جهان‌بینی قرآن انسان موجودی مرکب از جسم و روح است و زندگی دنیوی مقدمه‌ای برای زندگی اخروی است؛ لذا از منظر قرآن سعادت حقیقی، دربردارنده تمام اموری است که هدف اصلی خلقت، یعنی قرب خداوند و کمالات معنوی انسان را تأمین کند.
The present research which is done with descriptive – analytical method, studies the concept of happiness relationship with Pure Life in Holy Quran. In narrative and interpretive references, Pure Life is mentioned as happiness repeatedly. But the philosophical – religious concept of “happiness” is of ambiguity and various philosophical – religious schools offer different definitions. On the other hand, common aspect of all definitions of “happiness” with Pure Life is in their extremity. It means either Pure Life or all definitions of “happiness” emphasize the extremity of human lives as well as good living. Since based on ideology, human is a creature of both body and spirit and worldly life is a beginning of otherworldly life, thus real happiness contains any affair which meets the main aim of creating: approaching God.
قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند.
نهج البلاغه، ترجمه محمد جواد شریعت.
کتب عربی
ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد. 1419ق، تفسیر القرآن العظیم، اسعد محمد طیب، ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن. 1422ق، زاد المسیر فی علم التفسیر، عبدالرزاق المهدی، بیروت: دار الکتاب العرب.
ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب. 1422ق، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن کثیر دمشقى، اسماعیل بن عمرو. 1419ق، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة- منشورات محمدعلى بیضون.
ابن مسکویه رازی، ابوعلی بن محمد یعقوب. 1410ق، تهذیب الاخلاق وتطهیر الاعراق، بیروت: دار ومکتبة الحیاة.
ابن منظور، محمد بن مکرم. 1990م، لسان العرب، بیروت: دار الفکر- دار صادر.
ابو علی سینا، حسین بن عبدالله. 1383ش، الإشارات والتنبیهات، قم: نشر البلاغه.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على محمد. 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فى تفسیر القرآن، ترجمه جعفر یاحقى و محمدمهدى ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف. 1420ق، البحر المحیط، صدقی محمد جمیل، بیروت: دار الفکر.
آبیاری، ابراهیم. 1405ق، الموسوعة القرآنیة، بیروت: مؤسسه سجل العرب.
آمدی. 1388ش، غرر الحکم ودرر الکلم، بی جا: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم. 1422ق، الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم. 1422ق، الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حجازی، محمد محمود. 1413ق، تفسیر الواضح، بیروت: دار الجیل الجدید.
دروزه، محمد عزت. 1383ق، تفسیر الحدیث، قاهره: دار احیاء الکتب العربیة.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. 1426ق، مفردات ألفاظ القرآن، صفوان عدنان داوودى، قم: طلیعۀ النور.
زحیلى، وهبة بن مصطفى. 1418ق، التفسیر المنیر فى العقیدةوالشریعة والمنهج، بیروت- دمشق: دار الفکر المعاصر.
سیوطی، جلال الدین. 1404ق، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
شوکانى، محمد بن على. 1414ق، فتح القدیر، دمشق- بیروت، دار ابن کثیر- دار الکلم الطیب.
شیرازی، صدر الدین محمد. 1360ش، الشواهد الربوبیة، الاشراق السادس، المشهد الثالث با تعلیق آشتیانی، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
الشیرازی، صدر الدین(ملاصدرا). ۱۹81م، الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث.
طباطبایی، محمدحسین. 1360ش، رسالة الولایة، قم: مؤسسه اهل البیت(ع).
طبری، ابو جعفر محمد بن جریر. 1412ق، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
قرطبى، محمد بن احمد. 1364ش، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
مجلسی، محمدباقر. 1429ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار، بیروت: الامیرة للطباعة والنشر والتوزیع.
مصطفوی، حسن. 1430ق، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، بیروت- لندن- قاهره: دار الکتب العلمیة- مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
کتب فارسی
ابوعلى سینا، حسین بن عبدالله. 1362ش، معراجنامه، تصحیح نجیب مایل هروى، انتشارات آستان قدس رضوى.
ارسطاطایس. 1381ش، اخلاق نیکو ماخس، ترجمه سیدابوالقاسم پورحسینی، تهران: دانشگاه تهران.
جمعی از نویسندگان. 1372ش، فلسفه تعلیم و تربیت، دفتر همکارى حوزه و دانشگاه، تهران: انتشارات سمت.
رجبی، محمود. 1380ش، انسان شناسی، تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
رسائی، حمید. 1376ش، سیمای خوشبختی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
ریتر، یو آخیم. 1394ش، فرهنگنامه تاریخی مفاهیم فلسفه، ترجمه محمد حسینی بهشتی و بهمن پازوکی، تهران: انتشارات نو ارغنون.
الشیرازی، صدرالدین. ۱۳۵۴ش، المبدأ والمعاد، ترجمه سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
شیرازی، صدرالدین. 1364ش، تفسیر قرآن کریم، تصحیح محمد خواجوی، قم: بیدار.
شیرازی، صدرالدین. 1383ش، شرح اصول کافی، ترجمه محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم اسلامی و مطالعات فرهنگی.
عاملی، ابراهیم. 1360ش، تفسیر عاملی، تهران: انتشارات صدوق.
کاپلستون، فردریک. 1368ش، تاریخ فلسفه، ترجمه سیدجلال مجتبوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی سروش.
محمدی ری شهری، محمد. 1426ق، میزان الحکمة، قم: مؤسسه دار الحدیث.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1388ش، فصلنامه معرفت، شماره 18.
مطهرى، مرتضى. 1386ش، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، قم: صدرا.
ملکیان، مصطفی. 1379ش، تاریخ فلسفه غرب، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
نراقی، احمد بن محمد. 1378ش، معراج السعادة، قم: هجرت.
مقالات
کرسگارد، کریستین. «سرچشمه ارزش از نظر ارسطو و کانت»، ترجمه محسن جوادی، مجله ارغنون، شماره 16، تابستان 1379، صص 99-111.
_||_
Holy Quran translation by Mohammad Mehdi Fooladvand
Abiari, A, (1984), Encyclopedia of Quran, Sajjal al-Arab Institute
Amadi, (2009), Ghoraro al-Hakam and Dorar al-kalam, Office of Islamic publishing and culture
Ibn Abi Hatam, Abdul Rahman bin Muhammad, (1998), Interpreting Al-Quran al-Azim, Asaad Mohammad Tayyeb, Riyadh, School of Nazar Mostafa Albaz
Ibn Jozzi, Abol Faraj Abdul Rahman (2001). Zad al-Meissar in Interpretive science, Abdul Razak al-Mahdi, Beirut, Arabic Book House
Ibn Atiyah Andalusi, Abdul Haq ibn Ghaleb, (2001). Al-Muharir al-Wajis in interpreting the dear Book. The research of Abdul Salam Abdul Shafi Mohammad, Beirut, House of Scientific Books
Ibn Kathir Dameshghi, Ismail Ben Amro, (1998), Interpreting al-Quran al-Azim, Beirut, Scientific Publication of Mohammed Ali Baydoun
Ibn Maskouei Razi, Abu Ali ibn Muhammad Ya'qub (1989), Refinement of Character and purification Al-Araqi, al-Hayah House
Ibn Manzur , Ibn Mukaram (1990), Arabic tongue, Beirut, Dar al-sader.
Abu Hayan Andily, Mohammed bin Youssef (1999). The surrounding Sea, Sadqi Mohammad Jamil, Beirut, Dar Al-Fakr
Ave Sina, Hussein bin Abdullah (1983). Ascension letter, Correction: Najib Mayel Heravi, Astane Qudse Razavi Publication
Ave Sina, Hussein bin Abdullah (2004). Al-Isharat and Al-Tanbihat, Qom, Nashr-0l-Balaghah
Abul-Fottouh Razi, Hussein bin Ali Mohamed (1987). The Garden of Jinan and the spirit of Jinan in the interpretation of Qur’an, Ja'far Yahaqi, Mohammad Mahdi Nasih, Mashhad, Islamic Research Foundation of Astane Qudse Razavi.
Arsta Tayes (2002). Nico Makhz's Ethics, Translated by Seyyed Abol-Ghasem Pourhosseini, Tehran, Tehran University
Tha'libi Neyshaburi, Abu Ishaq Ahmad bin Ebrahim (2001). Exploration and explanation in interpretation of the Qur'an, Beirut, Arab Heritage Revival House
A group of writers, philosophy of education, (1993). Office of coordination of University and seminary, Samt Publication, Tehran
Hejazi, M. M. (1992). Clear commentary. Beirut, Darul Jail al-Jadid
Daroudzah, Mohammad Ezzat, (1963).Commentary on al-Hadith. Cairo, Arabic Books Dar al-haya
Raghib Esfahani, Hussein ibn Muhammad (2005). Words of the Quran, Safwan Adnan Davoudi, Qom, Taliah al-Nour
Rajabi, M. (2001). Anthropology, , Imam Khomeini Institute of Educational and Research, Tehran
Rasaei, H. (1997). Portrait of happiness. Qom, Advertising Bureau Publications.
Zohaili, Vahba ibn Mostafa (1997). Explanation enlightening in the doctrine and the Sharia and the curricula. Beirut, Damascus, Contemporary Thought House.
Sayed Radzi, (2001). Nahj al-Balaghah, Translation: Mohammad Javad Shariat, Asatir Inc., Tehran.
Sayooti, Jalal al-Din (1983). Durr al-Manthoor in the interpretation of the mathor. Qom, Library of Ayatollah Mar’ashi.
Showkani, Mohammed Ali (1993). Fath al-Ghadir, Damascus, Beirut, Dar ibn Katheer, House of good speech,
Alshirazi, Molasadra (1981). The transcendent judgment in the four rational books. Beirut, Darahiyeh Heritage
Alshirazi (1975). The Origin and the Hereafter. Translation: Ashtiani, S. J. Tehran, Society of Wisdom and Philosophy of Iran
Shirazi, S. M., (1981). The divine evidence, The sixth brightness, the Third scene, With suspension of Ashtiani, University Publishing Center, Second edition, Tehran,
Shirazi, S. (2004). Explanation of Kafi's Principals. Translated by Khajavi, M., Institute of Islamic Sciences and Cultural Studies, Tehran.
Shirazi, S. (1985). Interpretation of Qur'an. Correction by Khajavi, M., Qom, Bidar.
Tabatabaei, M. H., (1981). Resalat Al-Welayah, Qom, Ahl al-Bait Institute (AS). Qusam al-Darsat al-Islam
Tabari, A. J. (1991). Comprehensive text in the commentary on al-Quran. Beirut, Dar al-Ma'refah.
Ameli, I. (1981). The Interpretation of Ameli, Sadoogh Publication, Tehran.
Reiter, U. A., (2015). Encyclopedia of Historical Culture of The Concepts of Philosophy, Translation: Hosseini Beheshti, M., & Pazooki, B., Noo Arghavan publication, Tehran.
Ghartabi, M. A., (1985). Combination of the provisions of the Qur'an. Naser Khosroo publication, Tehran.
Kapston, F., (1989). The history of Philosophy. Translation: Mojtabavi, S. J., Soroush Scientific and Cultural publication, Tehran.
Keresgard, K., (2000). The source of value in terms of Aristotle and Kant. Translated by: Javadi, M., Arghanoon Journal, 16, 99-111
Majlesi, M. B., (2008), Baharalanwar University to run the news. Beirut, Emirates Printing, Publishing and Distribution
Mohammadi Rey Shahri, M. (2005). Encyclopedia of Wisdom, Dar al-Hadith Institute, Qom.
Misbah Yazdi, M. T., (2009). Knowledge Quarterly, 18, 142
Mostafavi, H. (2008). Investigating the words of the Holy Quran, Beirut, London, Cairo, Scientific Book House; Center for the dissemination of the effects of Alamah Mustafavi.
Motahari, M. (2007). Works by Shahid Motahari (Philosophy of Ethics), Sadra Inc, Qom.
Malekian, M. (2000). History of Western philosophy. Institute of Constituency and University, Tehran.
Naraghi, Ahmad bin Mohammad (1999). Mearaj al-Happines. Hijrat Inc. Qom.