واکاوی مبانی قرآن کریم پیرامون بهره‌گیری از تفاوت‌های مذهبی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
عباس بخشنده بالی
1
,
محمدابراهیم بخشنده
2
1 - استادیار دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر
کلید واژه:
چکیده مقاله :
قرن‌ها است که دشمنان و دولت‌های استکباری، تفرقه میان مذاهب و اقوام اسلامی را به عنوان راهبرد اصلی خود در تقابل با خاورمیانه قرار داده، و متأسفانه با غفلت و عدم بصیرت بعضی از ملت‌ها و دولت‌های اسلامی، خبر جنگ و کشتار مسلمان‌ها به دست یکدیگر به خبر اول رسانه‌ها در سرتاسر جهان تبدیل شده است. از منظر قرآن کریم وجود تفاوت و اختلاف امری طبیعی بوده و فوائد فراوانی از این تفاوت حاصل می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به تحقق علم و معرفت، امکانپذیر بودن آزمایش و امتحان، عملی شدن آزادی و اختیار، بی فایده نبودن ارسال انبیاء، ثواب و عقاب، بهشت وجهنم و امثال این‌ها اشاره نمود. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، در پی واکاوی مبانی قرآن کریم در مسأله پرهیز از تفرقه در اقوام و مذاهب اسلامی است که به این نتیجه می‌رسد که این اختلاف‌ها، وسیله و مقدمه است و هرگز نباید به عنوان هدف و غایت تلقی شود و وظیفه انسان‌ها این است که به اندازه توان خود فاصله‌ها و اختلاف‌ها را نسبت به مذاهب دیگر اسلامی کاهش داده و با گفت‌و‌گویی احسن تفرقه را از خود دور نمایند.
It’s about centuries that enemies and arrogant countries set disunity and conflict amongst religions and Islamic tribes as their main strategy against Middle East; unfortunately war and Muslims’ slaughter news have been the main headline of the media all around the world because of some Islamic nations and governments’ inattention and carelessness. Existence of differences and dissimilarities is natural and many advantages would be achieved because of these differences from Quran’s viewpoint. This research has been done with descriptive – analytical method and intends to study Quran’s principles on avoiding disunity among Islamic tribes and religions; it concludes that these differences are introductions and never should be the final aim; human’s duty is to decrease the differences and avoid disunity.
کتابنامه
قرآن کریم.
نهج البلاغه امیرالمؤمنین(ع). ترجمه محمد دشتی.
آلوسی، محمود. 1415ق، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، تحقیق علی عبد الباری، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ترمذی، محمد بن عیسی. 1043ق، سنن الترمذی، تحقیق عبد الرحمن محمد عثمان، بیروت: دار الفکر.
توفیقی، حسین. 1384ش، آشنایی با ادیان بزرگ، چاپ هفتم، قم: سمت.
جوادی آملی، عبد الله. 1378ش، تسنیم، قم: اسراء.
خمینی، روح الله. 1386ش، وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام(ره).
سبحانی، جعفر. 1375ش، مدخل مسائل جدید در علم کلام، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
راشدی، حسن.1380ش، نمازشناسی، چاپ دوم، تهران: ستاد اقامه نماز.
زمانی، کریم. 1382ش، میناگر عشق، تهران: نشر نی.
سعدی شیرازی، ابو محمّد مُشرف الدین. 1368ش، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: گوته.
سید قطب، بن ابراهیم. ۱۴۱۲ق، فى ظلال القرآن، چاپ هفدهم، بیروت: دار الشروق.
صادقی، هادی. 1382ش، درآمدی بر کلام جدید، قم: نشر معارف.
طباطبایی، محمدحسین. 1363ش، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی و همکاران، بی‌جا: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
طبرسی، فضل بن حسن. بیتا، مجمع البیان، قم: دار المعرفه.
طبری، محمد بن جریر. 1408ق، جامع البیان فی تأویل القرآن، 15مجلد، بیروت: دار الفکر.
فیض کاشانی، ملا محسن. 1415ق، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات صدرا.
کلینی، محمد بن یعقوب. بیتا، اصول کافی، ترجمه و شرح جواد مصطفوی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1378ش، معارف قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی. 1387ش، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ سی و ششم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی. 1372ش، مجموعه آثار، جلد 1 و 4، قم: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. بیتا، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مهر، فرهنگ. 1381ش، فلسفه زرتشت، چاپ چهارم، تهران: نشر جامی.
هیوم، رابرت. 1374ش، ادیان زنده جهان، ترجمه عبد الرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
_||_
Bibliography
Holy Quran.
Nahj al-Balaghah, Amir al-Mu'minin Ali, translation by Mohammad Dashti, Qom: Amir al-momenin Research Institute, 2012.
Alusi, Mahmoud, Roh al-Ma'ani fi tafsire al-Qur'an al-Azim, the research of Ali Abdul Bari, Beirut: Dar al-Kabul al-elmiyah, 1415.
Termazei, Mohammad bin Isa, Sonan al-Termezi, the research of Abd Al-Rahman Mohammad ben Osman, Beirut: Dar al-fekr, 1043.
Tofighi, Hossein, Familiarity with the Great Religions, Seventh Edition, Qom: samt, 2005.
Javadi Amoli, Abdullah, Tasnim, Qom: Esra, 1378.
Khomeini, Ruhollah, Vahdat from Imam Khomeini's point of view, Tehran: Institute for the regulation and publishing of works of Imam, 2007.
Sobhani, Jafar, The Introduction to New Issues in kalam, Qom: Imam Sadiq Institute, 1375.
Rashedi, Hassan, prayers, second edition, Tehran: Headquarters of the prayer, 1380.
Zamani, Karim, Minagar Eshq, Tehran: Ney Pablication, 1382
Sa'di Shirazi, Abu Mohammad Moshrefo al-ddin, Golestan, Correction and Explanation of Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Goteh, 1368.
Seyyed Qtb, Fi Zalal al-Quran, Seventeenth Edition, Beirut: Dar Al-Shorogh, 1412.
Sadeghi, Hadi, An Introduction to New Kalam, Qom: Maaref Pablikation, 2003.
Tabatabaei, Mohammad Hussein, Tafsir al-Mizan, translated by Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamedani and his colleagues, qom: Allameh Tabataba'i Scientific and Contemporary Foundation, 1363.
Tabrisi, Fazl ibn Hasan, Majma al- Bayan, Qom: Dar al-Maarefah, not time.
Tabari, Mohammad bin Jarir, Jame al-Bayan Fi Taavil al-Quran (15 volumes), Beirut: Dar al-Fakr, 1408.
Feyze Kashani, Mulla Hasan, Tafsir al-SSafi, Tehran: Sadra Publication, 1415.
Culayni, Mohammed ibn Ya'qub, Osule Kafi, Translation and Explanation by Javad Mostafavi, Tehran: Ahl al-Beyt, Beita, not time.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi, Theology of the Qur'an, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute, 1378.
Motahhari, Morteza, Mutual Services of Islam and Iran, Thirty-Sixth Edition, Tehran: Sadra, 2008.
Motahari, Morteza, Collection of Works, volumes 1 and 4, Qom: Sadra, 1372.
Makarem Shirazi, Nasser. Tafsire Nemone, Tehran: Dart al-Eslamiyah, not time.
Hume, Robert, The World's Religions, Translation: Abdul Rahim Guahi, Tehran: The Office of the Publishing of Islamic Culture, 1374
Seal, Culture, Philosophy of Zartosht, Fourth Edition, Tehran: Khorram Publication, 2002.