تأثیر آموزه‌های قرآنی و حدیثی بر تمدن عصر آل بویه و نفوذ آن بر اقدامات عملی عضدالدوله دیلمی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
رمضان رضائی
1
(استادیار رسمی گروه آموزشی تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مستندات تاریخی بغداد قرن چهار و علاوه بر آن، تحلیل‌هایی که از جانب محدثان و مفسران و مورخان، تمدن پژوهان و فیلسوفان تاریخ و دیگران به دست آمده، حاکی از رشد و گسترش فکری و دینی اسلام در مقایسه با دیگر دوره‌هاست. لذا این پژوهش در نظر دارد بر ارتقای بی نظیر حوزه های گوناگون عمرانی عهد عضدی مانند ساخت اماکن درمانی و فرهنگی، شهرسازی و احیای ویرانی‌ها، توجه به مرمت مشاهد مقدسه، جمع‌آوری حدیث و رشد و گسترش تفاسیر و در نهایت امنیت در این عصر؛ که ریشه قرآنی و حدیثی داشته است؛ با استفاده از منابع و متون اصیل و تحلیل های جانبی، به کشف انگیزه‌های عمرانی این حاکم(عضدالدوله) بپردازد و انگیزه‌هایی که چرایی و چگونگی جهت‌گیری فعالیت‌های او را تا حدودی مشخص کند. به همین دلیل مسأله اصلی این است که تأثیرآموزه‌های قرآنی و حدیثی در شکوفایی و درخشش تفکر شیعی و ایرانی چقدر بوده است؟
The historical documents of Baghdad in the fourth century, as well as the analyzes obtained by narrators, commentators, historians, civilizations, philosophers of history, and others, indicate the intellectual and religious growth and expansion of Islam in comparison with other periods. Therefore, this study intends to promote the unique development of various civil engineering areas such as the construction of medical and cultural sites, urban planning and restoration of ruins, attention to the restoration of holy observation, collection of hadith and the growth and expansion of interpretations and finally security in this era. ; Which has Quranic and hadith roots; Using original sources and texts and side analyzes, to discover the development motives of this ruler (Aḍud al-Dawla) and the motives that determine the why and how to direct his activities to some extent. For this reason, the main question is what has been the effect of Quranic and hadith teachings on the flourishing and brilliance of Shiite and Iranian thought?
قرآن کریم.
ابن اثیر، عز الدین أبوالحسن علی بن ابی الکرم. 1965م، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
ابن بلخی. 1343ش، فارسنامه، به کوشش علی نقی بهروزی، شیراز: اتحادیه مطبوعاتی فارس.
ابن جلجل الاندلسی، سلیمان بن حسان. 1349ش، طبقات الاطباء والحکماء، ترجمه سید محمدکاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد. 1357ق، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، حیدرآباد دکن: مطبعة دار المعارف العثمانیة.
ابن خلکان. بی تا، وفیات الأعیان وانباء ابناء الزمان، تحقیق احسان عباس، بیروت: دار الثقافه.
ابن مسکویه رازی، ابو علی. 1379ش، تجارب الأمم، تحقیق ابو القاسم امامی، تهران: سروش.
اصفهانی، حمزه. 1367ش، تاریخ پیامبران و شاهان(تاریخ سنی ملوک الارض والانبیاء)، ترجمه جعفر شعار، تهران: امیرکبیر.
انصاف پور، غلامرضا. 2536پهلوی، ساخت دولت در ایران از اسلام تا یورش مغول، تهران: امیرکبیر.
بارتولد. 1372ش، تذکره جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه حمزه سردادور، تهران: توس.
الحر العاملی، محمد بن حسن. ۱۴۰۹ق، وسائل الشیعة الی تحصیل الشریعة، ۳۰جلدی، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حسینی فسایی، حاج میرزا حسن. 1382ش، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
راوندی، مرتضی. 1382ش، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات نگاه.
سمعانی، أبو سعید عبد الکریم بن محمد بن منصور التمیمی. 1382ق، الأنساب، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
شبانکارهای، محمد بن علی بن محمد. 1381ش، مجمع الأنساب، مصحح: میر هاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
شهیدی صالحی، عبدالحسین. 1374ش، مدرسه کربلا از آغاز تا آل بویه، قم: حوزه.
طباطبایی، سید محمدحسین. ۱۴۱۷ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عبدالعزیز دوری بغداد. بی تا، چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، بی جا: بی نا.
فقیهی، علی اصغر. 1365ش، آل بویه و اوضاع زمان ایشان، تهران: صبا.
فقیهی، علی اصغر. 1373ش، چگونگی فرمانروایی عضدالدوله دیلمی، تهران: نشر پرتو.
کسایی، نورالله. 1375ش، فرهنگ نهادهای آموزشی ایران، تهران: دانشگاه تهران.
الگود، سیریل. 1356ش، تاریخ پزشکی ایران و سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمه باهر فرقانی، تهران: امیرکبیر.
لمبتون، آن.ک.س. 1362ش، مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
محدث ارموی، جلال الدین. 1358ش، تعلیقات نقض، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
مرتضی عاملی، جعفر. 1384ش، آداب طب و پزشکی در اسلام، ترجمه لطیف راشدی، قم: میراث.
مقدسی، أبو عبد الله محمد بن أحمد. 1991م، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، القاهرة: مکتبة مدبولی.
میرخواند، محمد بن سعید برهان الدین خواند شاه. 1339ش، تاریخ روضة الصفا، ج4، تهران: انتشارات کتابفروشی‌های مرکزی.
_||_
References:
The Holy Quran.
Ibn Athir, Izz al-Din Abu al-Hasan Ali ibn Abi al-Karam. 1965, Complete in History, Beirut: Dar Sader.
Ibn Balkhi. 1964, Farsnameh, by Ali Naghi Behrozi, Shiraz: Fars Press Union.
Ibn Jaljal al-Andalus, Sulayman ibn Hasan. 1349, Classes of Physicians and Wise Men, translated by Seyyed Mohammad Kazem Imam, Tehran: University of Tehran.
Ibn Jawzi, Abu al-Faraj Abdul Rahman bin Ali bin Muhammad. 1357 AH, organized in the history of kings and nations, Hyderabad Deccan: Press of the Ottoman Encyclopedia.
the deaths of the nobles and the descendants of the sons of time, research by Ehsan Abbas, Beirut: Dar al-Thaqafa.
Ibn Muskawiyyah Razi, Abu Ali 1379, The Experiences of the Nations, Research by Abu Al-Qasim Emami, Tehran: Soroush.
Isfahani, Hamza 1988, History of Prophets and Kings (Sunni history of kings of the earth and the prophets), translated by Jafar Shaar, Tehran: Amirkabir.
Ensafpour, Gholamreza 2536 Pahlavi, Government Building in Iran from Islam to the Mongol Invasion, Tehran: Amirkabir.
Tazkereh Geography of Iran, translated by Hamzeh Sardadour, Tehran: Toos.
Al-Hurr Al-Ameli, Muhammad bin Hassan. 1409 AH, Shiite means to the study of Sharia, 30 volumes, Qom: Al-Bayt Foundation, peace be upon them.
Hosseini Fasaei, Haj Mirza Hassan. 2003, Naseri Farsnameh, edited by Mansour Rastegar Fasaei, Tehran: Amirkabir.
Ravandi, Morteza 2003, Social History of Iran, Tehran: Negah Publications.
Samani, Abu Saeed Abdul Karim bin Muhammad bin Mansour Al-Tamimi. 1382 AH, genealogy, research of Abd al-Rahman bin Yahya al-Mu'alimi al-Yamani, Hyderabad: Assembly of the Ottoman Encyclopedia.
Shabankarei, Muhammad ibn Ali ibn Muhammad. 2002, Assembly of Genealogy, Editor: Mir Hashem Mohaddes, Tehran: Amirkabir.
Shahidi Salehi, Abdul Hussein 1995, Karbala School from the beginning to Al-Buwayh, Qom: Hozeh.
Tabatabai, Seyed Mohammad Hussein 1417 AH, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: Qom Seminary Teachers Association.
Abdul Aziz Dori Baghdad. some articles in history and historical geography, translated by Ismail Dolatshahi,
Faqihi, Ali Asghar, Al-Buwayh and the situation of his time, Tehran: Saba.
Faqihi, Ali Asghar, how to rule Aḍud al-Dawla Deylami, Tehran: Parto Publishing.
Kasai, Noorullah, Culture of Iranian Educational Institutions, Tehran: University of Tehran.
Algood, Cyril., Medical History of Iran and the Lands of the Eastern Caliphate, translated by Bahr Forghani, Tehran: Amirkabir.
Owner and Farmer in Iran, translated by Manouchehr Amiri, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Muhaddith Ermavi, Jalaluddin., Violation Comments, Tehran: National Works Association Publications.
Morteza Ameli, Jafar 2005, Etiquette of Medicine in Islam, translated by Latif Rashedi, Qom: Heritage.
Moqaddasi, Abu Abdullah Muhammad bin Ahmad, Ahsan Al-Taqasim Fi Maarefa Al-Aqalim, Cairo: Madbouli Library.
Mir Khan, Muhammad bin Saeed Burhanuddin Khan Shah. 1339, History of Roza Al-Safa, Volume 4, Tehran: Central Bookstores Publications.