واکاوی انسجام متنی در ترجمه فارسی بهرامپور از قرآن کریم(مطالعه موردی: سوره زلزال)
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
سید محمدحسن موسوی فخر
1
(مربی گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
صاحبنظران حوزه ترجمه بر این اعتقادند که میزان انسجام با میزان مبدأگرایی و مقصد گرایی مترجم ارتباطی تنگاتنگ دارد. بدین معنی که هر چقدر ترجمه، محتوایی، تفسیری و توضیحی تر باشد، نسبت به ترجمه های مقید به متن مبدأ، تحت اللفظی و وفادار، دارای انسجام بیش‌تری است. در همین راستا، ترجمه استاد ابوالفضل بهرامپور از قرآن کریم ترجمه ای معادل و معنایی است که امتیازات لغوی، نحوی و بلاغی برجسته‌ای دارد؛ ولی از منظر انسجام و یکپارچگی، تا کنون محور سؤال و پژوهش قرار نگرفته است. از جمله سوره های کوچک قرآن، سوره زلزال است که کیفیت بالای انسجام در این سوره توسط برخی صاحبنظران به اثبات رسیده است. بر همین اساس، هدف این مقاله، ارزیابی موردی انسجام در ترجمه فارسی سوره یاد شده به قلم ابوالفضل بهرامپور بر مبنای نظریه نقش گرای هالیدی و حسن 1985م و با روش توصیفی- تحلیلی و آماری است.
Experts in the field of translation believe that the degree of coherence is closely related to the degree of originality and destination-orientation of the translator. This means that the more the translation is substantive, interpretive and explanatory, the more coherent it is compared tobound to the source text, literal and faithful translations. In this regard, the translation of Master Abolfazl Bahrampour from the Holy Quran is an equivalent and semantic translation that has prominent lexical, syntactic and rhetorical advantages; But from the point of view of coherence and integration, it has not been the focus of question and research so far. One of the small chapters of the Qur'an is the Zalzal Surah, in which the high quality of coherence has been proven by some experts. Accordingly, the purpose of this article is to evaluate the case of coherence in the Persian translation of the mentioned surah by Abolfazl Bahrampour based on Halliday and Hassan theory in 1985 and by descriptive-analytical and statistical methods.
آقا گلزاده، فردوس. 1385ش، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بهرامپور، ابوالفضل. 1387ش، ترجمهفارسی قرآن کریم، چاپ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هلیدی و حسن. 1393ش، زبان، بافت و متن، ترجمه مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی، تهران: نشر علمی.
کتب انگلیسی
Halliday, M. A. K. and Ruqaiya Hasan. (1976), Cohesion in English. London: Longman.
مقالات
امرائی، محمّدحسن و همکاران. 1396ش، «ارزیابی مقایسهای انسجام در سوره علق و ترجمه آن از حداد عادل بر اساس نظریه هلیدی و حسن»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، دوره 7، شماره 16، صص 149- 119.
انصاری نیا، زری و انسیه خزعلی. 1396ش، «رویکردهای زبانی در تحلیل گفتمان مناظره امام رضا(ع) با ابوقره صاحب شبرمه(مطالعه موردی کلام الهی)»، فصلنامه لسان مبین، سال هشتم، دوره جدید، شماره بیست و هشتم، تابستان 1396، صص27- 1.
ایرانزاده، نعمت الله و کبری مرادی. 1393ش، «بررسی شعر «یادداشتهای شعر جاودانگی» قیصر امین پور بر اساس نظریه نقشگرایی هلیدی»، متن پژوهی ادبی، سال 19، شماره 5، پاییز، صص 22-7.
ایشانی، طاهره. بهار 1393ش، «تحلیل مقایسهای عوامل انسجام در دو غزل حافظ و سعدی و تأثیر آن بر انسجام متن»، فصلنامه علمی- پژوهشی زبانپژوهی دانشگاه الزهرا، سال ششم، شماره 10، صص 35-9.
پاشا زانوس، احمد و مریم نبیپور. 1396ش، «عوامل انسجام در سوره زلزال(بر اساس نظریه هلیدی و حسن)»، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال 8، شماره 30، پاییز، صص 101-81.
سارلی، ناصر قلی و طاهره ایشانی. 1390ش، «نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان (قصه نردبان)»، فصلنامه زبان پژوهی دانشگاه الزهرا(س)، شماره 4.
فلاح، غلامعلی و صدیقه پوراکبر کسمایی. پاییز 1391ش، «نقش عوامل ربط غیر زمانی در انسجام متن»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 20، شماره 73، صص 152-72.
قوامی، بدریه و لیدا آذرنوا. 1392ش، «تحلیل انسجام و هماهنگی در شعری کوتاه از شاملو»، فصلنامه زبان و ادب فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شماره 15.
لطفیپور ساعدی، کاظم. 1371ش، «درآمدی بر سخن کاوی»، مجله زبان‌شناسی، سال 9، شماره 1، صص 122-109.
_||_
Agha Golzadeh, Ferdows. 2006, Critical Discourse Analysis, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Bahrampour, Abolfazl 2008, Persian translation of the Holy Quran, third edition, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Halliday and Hassan. 2014, Language, Texture and Text, translated by Mojtaba Monshizadeh and Tahereh Ishani, Tehran: Scientific Publishing.
English books
Halliday, M. A. K. and Ruqaiya Hasan. (1976), Cohesion in English. London: Longman.
Articles
Amrayi, Mohammad Hassan et al. 2017, "Comparative evaluation of coherence in Surah Al-Alaq and its translation by Haddad Adel based on Halliday and Hassan theory", Bi-Quarterly Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, Allameh Tabatabaei University, Volume 7, Number 16, pp. 149-119 .
Ansari Nia, Zari and Ensieh Khazali. 2017, "Linguistic Approaches in Analyzing the Discourse of Imam Reza (AS) Debate with Abu Qareh Sahib Shabrma (Case Study of the Divine Word)", Mobin Language Quarterly, Year 8, New Volume, Number 28, Summer 2017, pp. 27-1.
Iranzadeh, Nematullah and Kobra Moradi. 2014, "A Study of the Poetry of" Immortality Poetry Notes "by Qaisar Aminpour Based on the Theory of Halliday's Theory", Literary Text Research, Volume 19, Number 5, Fall, pp. 22-7.
Ishani, Tahereh. Spring 2014, "Comparative analysis of cohesion factors in two sonnets of Hafez and Saadi and its effect on text coherence", Al-Zahra University Linguistics Quarterly, Volume 6, Number 10, pp. 9-35.
Pasha Zanous, Ahmad and Maryam Nabipour. 2017, "Factors of coherence in Surah Zalzal (based on the theory of Halliday and Hassan)", Journal of Quranic Knowledge, Volume 8, Number 30, Fall, pp. 101-81.
Sarley, Nasser Gholi and Tahereh Ishani. 2011, "Theory of Cohesion and Cohesive Coordination and Its Application in a Story (Ladder Story)", Al-Zahra University Linguistics Quarterly, No. 4.
Fallah, Gholam Ali and Sedigheh Pourakbar Kasmaei. Fall 2012, "The role of non-temporal relevance factors in text coherence", Persian Language and Literature Quarterly, Volume 20, Number 73, pp. 152-72.
Ghavami, Badrieh and Lida Azarnova. 2013, "Analysis of Coherence and Coordination in a Short Poem by Shamloo", Quarterly Journal of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Islamic Azad University, Sanandaj Branch, No. 15.
Lotfipour Saedi, Kazem. 1992, "An Introduction to Speech Mining", Journal of Linguistics, Volume 9, Number 1, pp. 122-109.