تبیین حوزه معنایی واژه «مبین» در قرآن کریم

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

عزت ملاابراهیمی ¹ (دانشیار دانشگاه تهران)
فاطمه قهرمانی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1397/01/12 تاریخ پذیرش : 1397/01/12 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

از آنجا که واژه‌ها تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و محیطی قرار می‌گیرند و به دنبال آن تغییراتی در معانی آن‌ها به وجود می‌آید، شناخت این تغییرات و دلالت‌های معنایی آن در فهم متون امری ضروری به نظر می‌رسد. در واقع آشنایی با معانی حقیقی و مجازی واژگان است که مخاطب را از برداشتِ نادرست رهایی می‌بخشد. از این رو نگارندگان در این پژوهش که به روشی توصیفی- تحلیلی انجام شده است، بر آن‌اند تا نخست به ارائه توضیح مختصری درباره علم معناشناسی بپردازند. سپس با استفاده از منابع معتبر تفسیری قرآن کریم، کاربرد واژه "مبین" را به همراه موصوفات مختلف آن بررسی کنند و دلالت‌های معنایی آن را تبیین نمایند. از یافته‌های پژوهش برمی‌آید که این واژه در آیات مختلف قرآن کریم، سیر تحول معنایی مختلفی را پشت سر نهاده و افزون بر معنی "آشکار" در معانی دیگری نیز به کار رفته است.

چکیده انگلیسی:

Since the lexicons are affected by cultural, social and environmental factors and thus some changes would happen in their meanings, recognizing these changes and the reasons are vital to understand the context. In fact being familiar with the real and virtual meanings gets the reader rid of misunderstanding and confusion. Thus the authors of the current paper attempt to present a brief description of semantics in descriptive – analytical method. Then they study the application of the word "Perspicuous" by applying valid interpretational sources. The results show that the abovementioned word has had a semantic circulation and owns other meanings rather than obvious.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ایزوتسو، توشیهیکو. 1373ش، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، چاپ سوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

بروجردی، سید ابراهیم. بی‌تا، تفسیر جامع، تهران: انتشارات صدر.

بلاغی، سید عبد الحجت. 1345ش، حجة التفاسیر وبلاغ الاکسیر، قم: انتشارات حکمت.

تفسیر نور، نرم افزار حبل المتین.

ثقفی تهرانی، محمد. 1398ق، روان جاوید، چاپ سوم، تهران: انتشارات برهان.

حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. 1363ش، تفسیر اثنی عشری، تهران: انتشارات میقات.

خزاعی نیشابوری، حسین بن علی. 1366ش، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

شریف لاهیجی، محمد بن علی. 1373ش، تفسیر شریف لاهیجی، تهران: دفتر نشر داد.

طباطبایی، سید محمدحسین. 1363ش، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی، فضل بن حسن.1350- 1360ش، مجمع البیان، ترجمه سید ابراهیم میرباقری و دیگران، تهران: انتشارات فراهانی.

طوسی، محمد. 1406ق، التبیان فی تفسیر القرآن، به کوشش احمد حبیب قصیر العاملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

قرشی، سید علی اکبر. 1377ش، تفسیر أحسن الحدیث، چاپ سوم، تهران: بنیاد بعثت.

کاشانی، فتح الله. 1344ش، منهج الصادقین، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.

مختار، احمد.1370ش، معناشناسی، تهران: انتشارات فراهانی.

مغنیه، محمدجواد. 1981م، الکاشف، چاپ سوم، بیروت: دار العلم للملایین.

مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. 1353-1366ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

 

مقالات

ممتحن، مهدی و محمد عظیمی. 1394ش، «معناشناسی تقیه در قرآن»، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال ششم، شماره 23، صص 61- 79.

 

 

Holy Quran

Izutsu, Toshihiko. 1373 sb. God and man in the Qur'an (Ahmad Aram trans.) 3^rd ed. Tehran: Islamic culture publication center.

Borujerdi, Seyyed Ibrahim. Jame’e Interpretation, Tehran: Sadr publishing, Bita

Belaghi, seyyed Abdul Hojjat. 1345 sb. Hojjat-al-Tafasir o Belagh-al- Akasir, Qom: Hekmat publishing

Saghafi Tehrani, Muhammad. 1398 h. Ravaan-e-javid [immortal spirit], 3^rd ed. Tehran: Borhan publishing

Hosseini Shah Abdul Azimi, Hossein-bin-Ahmad, 1363sb. Ithna Ashari interpretation, Tehran: Mighaat publishing

Khazae neyshaboori, Hossein-bin-Ali, 1366 sb. Rawz al-jinan wa ruh al-jinan, Mashhad: Islamic research of Astan quds razavi

Sharif Lahiji, mohammad-bin-Ali, 1373 sb. Sharif Lahiji interpretation, Tehran: Daad publishing center

Tabataba'I, Muhammad Husayn, 1363 sb. Al-Mizan interpretations (Seyyed Muhammad Bagher musavi Hamedani trans.), Qom: Islamic publications publishing

Tabarsi, Fazl-bin-Hassan. 1350-1360 sb. Majma' al-Bayan (Seyyed Ibrahim Bagheri and others trans.), Tehran: Farahaani publishing

Tusi,Muhammad. 1406 h. Al-Tibbyan Fi Tafsir al-Quran (Ahmad Habib Ghasir Ameli), Qom: Maktab-al-a’alam-al-islami

Ghoreyshi, Seyyed Ali Akbar, 1377 sb. Ahsan-al-Hadis interpretations, 3^rd ed. Tehran: Be’esat center

Mokhtar, Ahmad. 1370 sb. Semantics, Tehran: Farahaani publishing

Examiner, Mahdi and Muhammad Azimi, 1394 sb. “Taqiya semantics in Quran”, Qurani quarterly, 6^th yr.  23 no. pp.61-79

Kashani, Fath Allah, 1344 sb. Monhaj-al-Sadeghin, 2^nd ed. Tehran: Islamieh bookstore

Moghnie, Muhammad javad, 1981, Al Kashef, 3^rd ed. Beirut: Dar-al-elm lammanyan

Makkarem Shirazi, Naser and others. 1353-1366 sb. Nemooneh interpretation, Tehran: Islamieh dar-al-ketab

Noor interpretation, Hablolmatin software