بررسی دلیل اقرار در قرآن و حقوق مدنی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیزهرا منتظری 1 , سید محمد موسوی بجنوردی 2 , سید محمدصادق موسوی 3
1 - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - دانشیار، مدرسه عالی شهید مطهری، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
دلیل اقرار که یکی از ادله مهم اثبات دعوا در حقوق مدنی و فقه می‌باشد نقش مهمی در دادرسی ایفا می کند و اهمیت آن به حدی است که از آن به سید الدلائل تعبیر کرده اند و متعاقباً فقها از آن قاعده اقرار را تأسیس نموده اند. این قاعده نه‌تنها منطبق با سیره عقلا می باشد بلکه پایه های محکمی نیز در کتاب و سنت دارد چراکه بسیاری از احکام فقهی مستند به کتاب الله می‌باشد که در تعبیر علمی از آن به آیات الأحکام یاد می نمایند. فقها نیز برای حجیت این قاعده به آیات استناد می کنند که می‌توان اهم آن را آیه های 81 سوره آل عمران، 102 سوره توبه و 135 سوره نساء دانست. عده ای از فقهای امامیه چون شهید ثانی و علامه حلی در کتب خویش برای تأیید قاعده اقرار به دلایلی استناد نموده‌اند که اولین منبع قاعده مزبور، قرآن کریم به تفصیلی است که بیان شده ولی مخالفان آنان با تفسیر دیگری که از این آیات نموده اند، معتقدند این آیات در صدد بیان مطالبی غیر از اقرار است و نمی توان اقرار را به گونه ای که در فقه و حقوق از آن بحث می شود از آن به دست آورد.
the reason for confession, which is one of the important proofs of litigation in civil law and jurisprudence, plays an important role in the trial and its importance is such that it has been interpreted as "Sayyid al-Dalail" and subsequently the jurists have established the rule of "confession". This rule is not only in accordance with the manners of the wise, but also has strong foundations in the book and tradition, because many of the rules of jurisprudence are based on the Book of God, which is referred to in the scientific interpretation of the verses of the rules. The jurists also cite verses for the authority of this rule, the most important of which can be considered as Verses 81 of Al-Imran Surah, 102 of Tawbah Surah and 135 of Nisa Surah. Some of the Imami jurists such as Shahid Thani and Allameh Helli in their books have cited reasons that the first source of this rule is the Holy Qur'an in detail in order to confirm the rule of confession but their opponents, with another interpretation of these verses, believe that these verses seek to express things other than confession and cannot achieve the confession from it as discussed in jurisprudence and law.
ابن عربی، محمد بن عبدالله. 1405ق، احکام القرآن، بیروت: اعلمی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. 1408ق، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اصفهانی، راغب. 1412ق، مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دار العلم.
امامی، سید حسن. 1364ش، حقوق مدنی، تهران: اسلامیه.
آذرنوش، آذرتاش. 1379ش، فرهنگ معاصر عربی فارسی، تهران: نشر نی.
آلوسی، سیدمحمود. 1408ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن، بیروت: دار الفکر.
بجنوردی، سیدحسن. 1412ق، القواعد الفقهیة، نجف: کتبی.
تهرانی، آقابزرگ. 1403ق، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الأضواء.
الجزیری، عبدالرحمن. 1408ق، الفقه علی المذاهب الأربعة، چاپ اول، بی جا: بی نا.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. 1348ش، تاریخ حقوق ایران، تهران: معرفت.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. 1365ش، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. 1368ش، دانشنامه حقوقی، تهران: امیرکبیر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. 1370ش، دانشنامه حقوقی، تهران: امیرکبیر.
حکیم، محمدتقی. 1414ق، الأصول العامة للفقه المقارن، بیروت: اعلمی.
حلی، حسن بن یوسف. 1410ق، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، بیروت: دار الأضواء.
حیاتی، علی عباس. 1384ش، شرح قانون آیین دادرسی مدنی، تهران: سلسبیل.
خمینی، سید روح الله. 1363ش، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
خمینی، سید روح الله. 1408ق، کتاب البیع، قم: اسماعیلیان.
خوانساری، محمد. 1363ش، منطق صوری، تهران: آگاه.
خویی، سید ابوالقاسم. 1411ق، مبانی تکملة المنهاج، بیروت: اعلمی.
خویی، سید ابوالقاسم. 1413ق، منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم.
دهخدا، علی اکبر. 1362ش، لغتنامه، تهران: مؤسسه لغتنامه.
زمخشری، محمود بن عمر. 1407ق، الکشاف عن حقایق التنزیل، قم: بلاغت.
شمس، عبدالله. 1380ش، آیین دادرسی مدنی، تهران: بی نا.
صدر، سیدحسن. 1405ق، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلامیة، بیروت: دار الأضواء.
طبرسی، فضل بن حسن. 1405ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
طریحی، فخرالدین. 1418ق، مجمع البحرین، بیروت: دار العلم للملایین.
عاملی شهید ثانی، زین الدین بن علی. 1407ق، مسالک الافهام، بی جا: بی نا.
عمید زنجانی،عباسعلی. 1364ش، فقه سیاسی، تهران: امیرکبیر.
فاضل لنکرانی، محمد. 1371ش، القواعد الفقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
فیض، علیرضا. 1363ش، مبادی فقه و اصول، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
قربانی، فرجالله. 1370ش، قانون مدنی، تهران: دانشور.
قرطبی، محمد بن احمد. 1417ق، الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار المرتضی.
کاتوزیان، ناصر. 1373ش، قانون مدنی در نظم حقوق ایران، تهران: دادگستر.
کاتوزیان، ناصر. 1380ش، اثبات و دلیل اثبات، تهران: نشر میزان.
کحاله، عمر رضا. 1403ق، معجم المؤلفین، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
متین دفتری، احمد. 1381ش، آیین دادرسی مدنی، تهران: مجد.
محقق حلی، جعفر بن المحسن. 1417ق، شرایع الإسلام، بیروت: کتبی.
محقق داماد، مصطفی. 1365ش، قواعد فقه، تهران: نشر علوم اسلامی.
مدنی، جلال الدین. 1372ش، حقوق اساسی، تهران: معارف.
مشار، خانبابا. 1353ش، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معلوف، لویس. 1990م، المنجد فی اللغة والأعلام، بیروت: دار الحق.
معین، محمد. 1362ش، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
مغنیه، محمدجواد. 1405ق، الفقه علی المذاهب الخمسة، بیروت: دار الأضواء.
مکارم شیرازی، ناصر. 1384ش، ترجمه قرآن کریم، مشهد: به نشر.
منصور، جهانگیر. 1379ش، آیین دادرسی مدنی، تهران: نشر دوران.
نجفی، محمدحسن. 1408ق، جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، احمد. 1411ق، عوائد الأیام، قم: مکتبة صدوق.
یثربی، جلال. 1368ش، حقوق اساسی ایران، قم: دار الفکر.
یزدی، محمد. 1372ش، شرح قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: دار الفکر.
_||_Al-Jaziri, Abdul Rahman,1408 AH. Al-Fiqh ala al-Mazaheb al-Arba, first edition
Aloosi, Seyed Mahmood, 1408 AH. Rooh al-Maani fi Tafsir al-Quran, Beirut, Dar al-Fakr, second edition
Ameli Shahid Sani , Zayn al-Din bin Ali, 1407 AH. Al-Masalek al-Faham, third edition
Amid Zanjani, 1985. Political Jurisprudence, Tehran, Amirkabir, second edition
Azarnoosh, Azartash, 2000. Farhang Moaser Persian-Arabic dictionary, Tehran, Ney publisher: first edition
Bojnourdi, Seyyed Hassan,1412 AH. Al-Fiqhiyyah Rules, Najaf, Written, first edition
Dehkhoda, Ali Akbar, 1983. Lexicon, Tehran, Lexicon Dictionary, first edition
Emami, Seyed Hasan, 1985. Civil Rights, Tehran, Eslamie, Fourth edition
Esfahani, Raqeb, 1412 AH. Al-Qur'anic Rhetoric Singles, Damascus, Dar al-Alam, second edition
Fazel Lankrani, Mohammad, 1992. Al-Qua'ad al-Faqhah, Qom, Islamic Publications Office, first edition
Feiz, Alireza, 1984. Fundamentals of Jurisprudence and Principles, Tehran University of Publication and Publication, first edition
Hakim, Muhammad Taqhi,1414 AH. Al- Osool al-Amah lefiqh al-Mogharen, Beirut, Alami, first edition
Hayati, Ali Abbas,2005. Description of the Code of Civil Procedure, Tehran, Salsabil, first eition
Heley, Hassan bin Youssef ,1410 AH. Mokhtalef al-Shi'ites in the decrees of al-Sharia, Beirut, Dar al-Adawawa, first edition
Ibn al-Manzoor, Muhammad ibn Mukarram, 1408 AH. Lesan al-Arab, Beirut, Dar al-Ehya AL-Tharas al-Arabi, second edition
Ibn Arabi, Mohammad ibn Abdullah, 1405 AH . Al-Qur'anic Orders, Beirut, Alam, second edition
Jafari, Langeroudi, Mohammad Jafar, 1986. Terminology of Law, Tehran, Ganj Danesh, second edition
Jafari, Langeroudi, Mohammad Jafar, 1989. Encyclopedia of Law, Tehran, Amirkabir, second edition
Jafari, Langeroudi, Mohammad Jafar, 1991. Encyclopedia of Law, Tehran, Amirkabir, second edition
Jafari, Langeroudi, Mohammad Jafar, 2005. History of Law in Iran, Tehran, Marefat, first edition
Kahaleh, Omar Reza,1403 AH. Al-Majam al-Moalefin, Beirut, Al- Tarat al-Arabi, First Edition
Katouzian, Nasser (2001). Proof and Reason for Proof, Tehran, Mizan publisher, first edition
Katouzian, Nasser, 1994. Civil Law in the Order of Iranian Law, Tehran, Dadgostar, first edition
Khansari, Mohammad, 1984. Formal Logic, Tehran, Agah, first edition
Khoi, Sayyed Abulqasim,1413 AH. Manhaj al-Salehin, Qom, Medina al-Alam, Fourth Edition
Khoi, Sayyid Abolqasim,1411 AH. The Basics of Takmalah Al-Menahaj t, Beirut, Alam, fifth edition
Khomeini, Seyyed Ruhollah, 1408 AH, Al- Bayeh, Qom, Esmaeelian, second edition
Khomeini, Seyyed Ruhollah, 1984. Tahrir al-Wasilah, Qom, Islamic Publishing Institute, second edition
Madani, Jalaluddin, 1993. Basic Law, Tehran, Maref, first edition
Makarem Shirazi, Nasser, 2005. Translation of the Holy Quran, Mashhad, Beh publisher, second edition
Maloof, Lewis,1990. Al-Munjed fi al-loqat al-Alam, Beirut, Dar al-Haq, twentieth edition
Mansour, Jahangir, 2000. Code of Civil Procedure, Tehran, Duran Publisher, second edition
Matin Daftary, Ahmad, 2002. Civil Procedure, Tehran, Majd, second edition
Meshar, Khanbaba, 1974. List of Persian printed books, Tehran, book publishing company, first edition
Moein, Muhammad, 1983. Persian Dictionary, Tehran, Amir Kabir, second edition
Mohaghegh Damad, Mostafa, 1985. Rules of Jurisprudence, Tehran, Islamic Science Publishing, first edition
Mohaqeq Heli, Jafar ibn Al-Mohsen, 1417 AH. Shariah al-Islam, Beirut, written, ninth edition
Mughniyah, Muhammad Javad,1405 AH. Al-Fiqh Ala al-Mutahib al-Khamsa, Beirut, Dar al-Adawawa, fourth edition
Najafi, Mohammad Hassan, 1408 AH. Jawaher al-Kalam, Beirut, Dar al-Hayat al-Tarat al-Arabiyah, third edition
Naraqi, Ahmad, 1411 AH.Awayed al-Ayam, Qom, Saduq School, second edition
Qartabi, Muhammad ibn Ahmad, 1417 AH. Al-Jameh al-Ahkam al-Qur'an, Beirut, Dar al-Murtada, second edition
Qorbani, Farjullah, 1991. Civil Law, Tehran, Daneshvar, third edition
Sadr, Seyyed Hassan, 1405 AH. Establishment of al-Shi'a a Ulum al-Islamiyah, Beirut, Dar al-Zawawi, second edition
Shams, Abdullah, 2001. Code of Civil Procedure, Tehran, first edition
Tabarsi, Fazl bin Hassan,1405 AH. Majmah al-Bayyan fi Tafsir al-Qur'an, Beirut, Dar al-Marefah, third edition
Tarihi, Fakhr al-Din,1418 AH. Majmah al-Bahrain, Beirut, Dar al-Elm al-Malaeen, third edition
Tehrani, Aghabozorg,1403 AH. Al-Daria al-Tanaif al-Shia, Beirut, Dar al-Adawawa, third edition
Yasrebi, Jalal, 1989. Basic Law of Iran, Qom, Dar al-Fakr, first edition
Yazdi, Mohammad, 1993. Description of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, Qom, Dar al-Fakr, first edition
Zamakhshari, Mahmoudben Omar, 1407 AH. Diswearing the facts of Tanzil, Qom, Belaghat, third edition