رهیافت تربیتی در بررسی آیات 14 و 32 سوره مریم

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

ابوالحسن مومن نژاد ¹ , مرتضی سازجینی ² , عباس یوسفی تازه کندی ³

1 - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه یاسوج
2 - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم
3 - عضو هیأت علمی دانشکده علوم قرآنی زابل

تاریخ دریافت : 1398/03/26 تاریخ پذیرش : 1398/03/26 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در قرآن کریم به شباهت‌های حضرت یحیی(ع) با عیسى(ع) از لحاظ معنای نام، نوع خلقت، اعطای کتاب در کودکی، عدم ازدواج، نبی بودن و جزء صالحان بودن ایشان، اشاره شده است و در این زمینه جملات یکسانی در مورد هر یک از آن دو به کار رفته است؛ ولی تعبیر دو آیه از سوره مریم درباره آن‌ها مختلف است. در چهاردهمین آیه از این سوره در مورد یحیی(ع) آمده است که نسبت به والدینش جباری عصی نبود و در آیه سی و دوم از عیسی(ع) نقل شده که خداوند او را نسبت به مادرش جباری شقی قرار نداده است. پس از معنا‌شناسی واژه عصی و شقی می‌توان گفت که با توجه به اینکه حضرت عیسی(ع) پدر نداشت، عدم نیکوکاری او نسبت به مادرش عواقب سنگین‌تری برای او در پی داشت و بدین جهت چنین تعبیری به کار برد، زیرا عیسی(ع) پدری ندارد که در صورت بی‌مهری‌ او، پشتیبان مادر باشد. با تطبیق آیه با مصادیق جدید، می‌توان نتیجه گرفت اشخاصی که پدر خویش را از دست داده‌اند، مسئولیت بیش‌تری نسبت به مادر خویش دارند.

چکیده انگلیسی:

Similarities between John the Baptist and Jesus from meaning of names, type of creation, donating Book in childhood, non-married status and becoming Prophet point of view and similar Verses are said about each; but interpretation of two Verses of Maryam Surah are different about them. In fourteenth Verse of the mentioned Surah it is said that John the Baptist was not rebellious to his parents and in the thirty second of the same Surah it is said that Jesus was not assigned to be cruel to his mother. Thus by “rebellious” and “cruel” semantics it can be resulted since Jesus did not have father, improper behavior to His Mother would cause heavy punishment and he should be his mother’s protector. By comparing the mentioned verse with new proofs it can be resulted the ones who lose their fathers, have greater responsibilities to their mothers.

منابع و مأخذ:

قرآن مجید.

نهج البلاغه.

کتب عربی

ابن بابویه، محمد بن على. 1362ش، الخصال، قم: جامعه مدرسین.

ابن بابویه، محمد بن على. 1376ش، الأمالی، چاپ ششم، تهران: کتابچى.

ابن بابویه، محمد بن على. 1378ش، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران: نشر جهان.

ابن فارس، أحمد بن فارس. 1404ق، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع.

ابوحیان، محمد بن یوسف. 1420ق، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دار الفکر.

بحرانى، هاشم بن سلیمان. 1415ق، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة البعثه قسم الدراسات الإسلامیه.

بیضاوى، عبدالله بن عمر. 1418ق، أنوار التنزیل وأسرار التأویل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

جوهرى، اسماعیل بن حمّاد. 1407ق، صحاح‏ اللغه‏، بیروت: دار العلم للملایین.

حسینی زبیدی، محمد مرتضى. 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر.

حویزى، عبد على بن جمعه. 1415ق، تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، قم: اسماعیلیان.

راغب اصفهانى، حسین بن محمد. 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.

زمخشرى، محمود بن عمر. 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فى وجوه التأویل، چاپ سوم، بیروت: دار الکتاب العربی.

صافى، محمود. 1418ق، الجدول فی إعراب القرآن وصرفه وبیانه مع فوائد نحویة هامة، چاپ چهارم، دمشق: دار الرشید.

صفار، محمد بن حسن. 1404ق، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم، چاپ دوم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.

طباطبایى، محمدحسین. 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.

طبرانى، سلیمان بن احمد. 2008م، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اربد: دار الکتاب الثقافی.

طبرسى، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو.

طبرى، محمد بن جریر. 1412ق، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.

طوسى، محمد بن حسن. بی­تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

فخر رازى، محمد بن عمر. 1420ق، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

فضل الله، محمد حسین. 1419ق، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک.

فیومى، أحمد بن محمد. 1414ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، چاپ دوم، قم: موسسه دار الهجره.

قشیرى، عبدالکریم بن هوازن. 2000م، لطائف الاشارات: تفسیر صوفى کامل للقرآن الکریم، چاپ سوم، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.

کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق. 1407ق، الکافی، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

مراغى، احمد مصطفى. بی تا، تفسیر المراغى، بیروت: دار الفکر.

مصطفوی، حسن. 1368ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

معرفت، محمد هادی. 1387ش، التفسیر الأثری الجامع، قم: مؤسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید.

معرفت، محمد هادی. 1427ق، التأویل فی مختلف المذاهب والآراء، قم: المجمع العالمی للتقریب.

مغنیه، محمدجواد. 1424ق، التفسیر الکاشف، قم: دار الکتاب الإسلامی.

کتب فارسی

بروجردى، محمدابراهیم. 1366ش، تفسیر جامع، چاپ ششم، تهران: کتابخانه صدر.

حسینی نسب، سید داود و علی اصغر اقدم. 1375ش، فرهنگ واژه ها، تعاریف و اصطلاحات تعلیم و تربیت، تبریز: احرار.

حسینى همدانى، محمد. 1404ق، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: لطفی.

سیف، علی اکبر. 1370ش، روان‌شناسی پرورشی، تهران: انتشارات آگاه.

طالقانى، محمود. 1362ش، پرتوى از قرآن، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامى انتشار.

طیب، عبدالحسین. 1369ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، تهران: اسلام.

فولادوند، محمد مهدی. 1418ق، ترجمه قرآن، چاپ سوم، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى‏.

قرائتى، محسن. 1388ش، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.

قرشى بنابى، على اکبر. 1375ش، تفسیر احسن الحدیث، چاپ دوم، تهران: بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر.

قرشى بنابى، على اکبر. 1412ق، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله. 1366ش، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: کتابفروشى اسلامیه.

مصباح یزدی، محمد تقی. 1382ش، نقش تقلید در زندگى انسان، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.

مصطفوی، حسن. 1380ش، تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب.

مکارم شیرازى، ناصر و دیگران. 1371ش، تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

 

مقالات

ممتحن، مهدی؛ سلطانی، اختر و علی مرادیان، مهرداد. 1390ش، «علل انحطاط فرهنگی از دیدگاه قرآن»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دوره دوم، شماره پنجم، صص 172-145.

 

 

Quran                                                                         

Nahj al-Balaghah

Arabic

Abouhian, Mohammed bin Youssef. 1420 AH, Be the first to write a review. Beirut: Dar Al-Wink.

Beizavi, Abdullah bin Omar. 1418th Anniversary, Beirut: Arab Heritage Revival House.

Clinic, Mohammed bin Ya'qub bin Isaac. 1407 AH, Al-Kafi, Fourth Edition, Tehran: Dar al-Kut al-Islamiyah.

Crisis, Hashim bin Soleiman. 1415 AH, Al-Ra'ahan al-Tafsir al-Quran, Qom: The institution of Al-Bastia Qism al-Darsat al-Islamiyya.

Fakhr Razi, Mohammad bin Omar. 1420 AH, Altfsir al-Kabir (Muftih al-Ghib), Third edition, Beirut: Arab Heritage Revival House.

Fazlullah, Mohammad Hussein. 1419 AH, I am Wahi Al-Quran, Beirut: Dar al-Malk.

Fumiye, Ahmed bin Muhammad. 1414 AH, Al-Mustafa al-Manir al-Qa'ri'b al-Shara'ul al-Kabir Lahrafi, second edition, Qom: Dar Al-Jayrah Institute.

Ghashiri, Abdul Karim ibn Awazen. 2000 m., Thanks to Al-Sharif: Sufi full commentary on the third episode, Cairo: Allah al-Murshi al-'Ama'l al-Kitab.

Hawizi, Abdol Ali ibn Juma. 1415 AH, Tafsir Noor al-Takhelin, Fourth Edition, Qom: The Ismailis.

Hosseini Zabidi, Mohammad Morteza. 1414 AH, Taj al-Ursu Jewel Al-Qamus, Beirut: Daral-Fekr.

Ibn Babouyeh, Mohammad bin Ali ـ. 1376 Sh. Al-Amali, 6th Printing, Tehran: Kitabaki.

Ibn Babouyeh, Mohammad bin Ali ـ. 1999 AH, Ayokh al-Reza (AS), Tehran: the publication of the world.

Ibn Babouyeh, Mohammad bin Ali. 1362, Qom, Qom: Society of Teachers.

Ibn Faris, Ahmed ibn Fars. 1404 AH, Mojtaba Maqayes al-Lahga, Qom: The school of'Al'al al-Islam.

Ibn-i-Muhammad, Muhammad ibn Makram. 1414 AH, Lassan al-Arab, Third edition, Beirut: Dar al-Fekr llatbaa'a and al-Nashir al-Thouzriyah.

Inkari, Ismail ibn Hammad. 1407 AH, Sayyah-ul-Dagh, Beirut: Dar al-Alam Llmlabin.

Maraghi, Ahmad Mostafa Beyond, Commentary on Al-Murraqi, Beirut: Dar Al-Qurbar.

Mostafavi, Hassan Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance, Tehran, Iran.

Mughniyeh, Mohammad Javad. 1424 AH, Explanatory note, Qum: Dar al-Kaṭṭ al-Islami.

Murafat, Mohammad Hadi. 1427 AH, Al-Tawiyul Fi differently Almhha'b and Al-Arak, Qom: Almembera Al-Alami Llutqarib.

Murafat, Mohammad Hadi. 2008 AD, Al-Tuftsir al-A'riyi al-Jumay, Qom: Cultural Publishing Institute of Al-Tumayd.

Raghib Asefaani, Hussein ibn Muhammad. 1412 AH, Mufradat al-Aq al-Quran, Beirut: Dar al-Khalam.

Saffar, Mohammad ibn Hasan. 1404 AH, Al-Basrah Al-Dharidh, Faithful of Allah Muhammad, the second edition, Qom: The Book of Ayatollah Al-Marashi al-Nahfi.

Safi, Mahmoud 1418 AH, Al-Jodwil for the Prophets of the Holy Quran, and the Book of Adventures of the Synod of Hame, Fourth Edition, Damascus: Dar Al-Rashid.

Tabarani, Soleiman bin Ahmad. 2008 m. Al-Tafsir Al-Kabir: Commentary on Al-Qur'an al-A'im (al-Tabrani), Irbid: Dar al-Qat al-Thakhafi.

Tabari, Mohammed bin Jarir. 1412 AH, Jamea al-Bayan al-Tafsir al-Quran (Ta'star al-Tabari), Beirut: Dar al-Ma'erfah.

Tabarsi, Fazl ibn Hasan. 1372 Sh.Majma-ol bayan, Third edition, Tehran: Naser Khosrow.

Tabatabaei, Mohammad Hussein. 1390 AH, Al-Meizan in the commentary of al-Quran, second edition, Beirut: The Al-A'lami Ministry of the Press.

Tusi, Mohammad ibn Hasan. Bethlehem, Al-Tabyan al-Tafsir al-Quran, Beirut Arab Heritage Revival House:.

Zamakhshari, Mahmud bin Omar. 1407 AH, Exploration of the Humane Faults and the Ayun Al-Aqa'wil on the Treasures of the Third Edition, Beirut: Dar al-Qa'ul-Arab.

Persian

Boroujerdi, Mohammad Ibrahim 1366, comprehensive commentary, 6th edition, Tehran: Sadr Library.

Gharashi Bonabee, Ali Akbar. 1375, Textbook Ahsan al-Hadith, Second Edition, Tehran: Behsat Foundation, Publishing Center.

Gharashi Bonabee, Ali Akbar. 1412 AH, Qumaan Quran, 6th edition, Tehran: Dar al-Kabul al-Islam.

Hosseini Hamedani, Mohammad. 1404 AH, Shining Enchancer in the Interpretation of the Quran, Tehran: Lotfi.

Hosseini Nasab, Seyyed Davood and Ali Asghar Aghdam. 1375, Dictionary of Languages, Definitions and Terms of Education, Tabriz: Ahrar.

Kashani, Fathallah bin Shakrollah. 1366 Sh., Manhaj al-Sadeqin Fayl Imm al-Makhalifin, Tehran: Islamiyah bookstore.

Makaram Shirazi, Nasser and others. 1371, Sample Interpretation, Tenth Edition, Tehran: Dar al-Kabul-Islamiyah.

Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi. Imam Ali, Imam Khomeini Institute of Education and Research, Qom.

Mostafavi, Hassan Narrative commentary, Tehran: Center for the publication of books.

Reader, Mohsen Tehran, 2009: The Cultural Center Lessons from the Qur'an.

Saif Ali Akbar. Reproductive Psychology, Tehran: Aqa Publication.

Shahid, Mohammad Mehdi. 1418 AH, Translation of the Qur'an, third edition, Tehran: Office of Historical Studies and Islamic Education.

Taleghani, Mahmoud. Radiation from the Quran, Fourth Edition, Tehran: Publication Co.

Tayeb, Abdolhossein. 1369 AH, Atiib al-Bayan al-Tafsir al-Quran, Second Edition, Tehran: Islam.

 

Articles

Momethan, Mehdi, Soltani, Akhtar and Ali Moradian, Mehrdad. 2011, "Causes of Cultural Degradation from the Perspective of the Quran", Quranic Studies Quarterly, Volume II, No. 5, pp. 172-145.