کاربرد نمادین رنگها در قرآن کریم
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیمحمدرضا عزیزی‌پور 1 , مسعود باوان‌پوری 2 , مصطفی احمدپناه 3 , فاروق نعمتی 4
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کردستان
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
3 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور
کلید واژه:
چکیده مقاله :
قرآن کریم کلام راستین الهی، علاوه بر اینکه یک مجموعه کامل از پیام های دینی- عقیدتی است، در زمره کتاب های غنی ادبی نیز محسوب می گردد. این کتاب الهی دارای تصویرهایی با خیالی گسترده و عمیق بوده که در گستره خیال آنها، عناصری چون تشبیه، استعاره، موسیقی، حس آمیزی، رنگ و ... نقش اساسی دارند. یکی از ارکان و عناصر مؤثر در زیبایی ادبی این تصویرها، استفاده از رنگ می باشد؛ هرچند تنوع و گوناگونی رنگها در این کتاب آسمانی اندک است، اما همین تنوع اندک نیز در پروردن خیال مخاطب، نقشی ارزنده دارد. رنگ‌های بکاررفته در قرآن کریم یا به منظور توصیف یک چیز یا یک پدیده، مورد استفاده واقع شده اند یا دارای معانی استعاری، کنایی و گاه تشبیهی می باشند؛ پژوهش حاضر می کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه ای به تبیین و بررسی کاربردهای رنگ‌های موجود در قرآن کریم پرداخته و دلالت های هر یک را تبیین کنند.
Holy Quran – God's real words – is known as rich literary book as well as a complete collection of religious – doctrinal one. This Holy Book contains images with wide and deep dreams in which simile, metaphor, rhythm, color and etc. are of vital roles. One of the most effective elements and fundamentals in literary beauty of these images is colors. Although the variety and diversity of colors are limit in Quran, they have valuable role in readers' dreaming. Applied colors in Holy Quran brought to explain a thing or phenomena or are of metaphoric, allusive or symbolic. The present research attempts to study existing colors' application in Quran in descriptive – analytical method and by librarian tools.
قرآن کریم.
کتب فارسی
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1383ش، صور خیال در شعر فارسی، چ 9، تهران: آگه.
فلمار، برند کلاوس. 1376ش، رنگها و طبیعت شفابخش آنها، ترجمه شهناز آذرینوش، تهران: ققنوس.
لوشر، ماکس. 1386ش، روانشناسی رنگها، ترجمه ویدا ابیزاده، چاپ 22، تهران: درس.
کتاب عربی
ابوسعود، محمد بن محمد. 1411ق، إرشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
اسماعیل، عزالدین. لا تا، الشعر العربی المعاصر، بیروت: دار الثقافة العربیة.
بخاری، محمد بن اسماعیل. 1387ش، صحیح البخاری، ترجمه عبدالعلی نور احراری، تربت جام: شیخ احمد جام.
ریاض، عبد الفتاح. 1965م، التصویر الملون، چاپ اول، قاهره: مکتبة الأنجلو المصریة.
عبدالوهاب، شکری. 1985م، الإضاءة المسرحیة، چاپ اول، قاهره: الهیئة العامة المصریة.
عصفور، جابر. 2003م، النقد الأدبی، چاپ اول، بیروت: دار الکتب اللبنانیة.
قطب، سید. 1986م، تفسیر فی ظلال القرآن، بیروت: دار العلم.
محمدعلی، إبراهیم. 2001م، اللون فی الشعر العربی قبل الإسلام قراءةمیثولوجیة، چاپ اول، طرابلس: جروس برس.
مختار عمر، أحمد. 1997م، اللغة واللون، چاپ دوم، قاهره: عالم الکتب.
مقالات
پشابادی، یدالله. 1393ش، «دلالتشناسی رنگ و جایگاه آن در مبانی ادبیات پایداری(نمونه مورد پژوهش: نزار قبانی»، نشریه ادبیات پایداری کرمان، شماره 10، صص 91-119.
زغریت، خالد. 2005م، «الأساس الواقعی لجمالیات اللون فی شعر الأغربة»، مجلة حولیات التراث، العدد 3.
سید مظهری، منیره. 1389ش، «نقد و بررسی دیدگاه اندیشمندان مغرب زمین در رابطه علم و دین»، فصلنامه مطالعات قرآنی جیرفت، دوره 1، شماره 2، صص 83- 105.
الشاهر، عبدالله. 2002م، «الأثر النفسی للون»، مجلة الموقف الأدبی، العدد 379.
شریف، طارق. 1974م، «الشعر والفن التشکیلی»، مجلة الموقف الأدبی، العدد 7.
طالبتاش، عبدالمجید و جواد فروغی. 1393ش، «پیدایش فضا از منظر قرآن و علم»، فصلنامه مطالعات قرآنی جیرفت، دوره 5، شماره 17، صص 99- 83.
قائمی، مرتضی و مجید صمدی. 1389ش، «بررسی کاربرد رنگها در تصویرپردازی محمود درویش از مقاومت فلسطین»، نشریه ادبیات پایداری، دوره1، شماره2، صص 261ـ 288.
سایتهای اینترنتی
ویکی پدیا، دانشنامه آزاد، بخش رنگ، http://fa.wikipedia.org/wiki
_||_
The Holy Quran.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza.(1383), Imagery in Persian poetry, 9 Edition, Tehran: Agah.
Felomar, Berand Kelavos (1376), Colors and their healing nature, Translation of Shahnaz Azari Noosh, Tehran: Ghoghnoos.
Loosher, Max.(1386), The psychology of colors, Translation: Vida Ebi Zadeh, 22 Edition, Tehran: Dars.
Arabic Book
Aboo Saood, Mohammad Ebne Mohammad (1411), Ershadol Aghlol Salim Ela Mazaia Alghoranol Karim , Beirut, Dar Ehiae Altorasol Arabiah.
Esmaeel, Ezzoddin (Lata), Alsheerol Arabiiatol Moaaser, Beirut: Dar ol Seghafatol Arabiiah.
Bokharee, Mohammad Ebne Esmaeel (1387), Sahihol Bokhari, Translation: Abdolali Noor Ehrari, Torbate Jam: Sheikh Ahmad Jam.
Riiaz, Abdolfattah ,(1965), Altasvirol Molavvan, First Edition, Cairo: Alheiatol ommatol Mesriiah.
Asfoor, Jaber, (2003), Alnaghdol Adabi, First Edition, Beirut: Darol Kotobal Bananiiah.
Ghotb, Seyyed (1986), Tafsir Fi Zelalol Quran , Beirut: Darol Elm.
Mohammad Ali , Ebrahimi, (2001), Allon Feshsheerol Arabi Ghablal Eslam Gheraat Miso Loojiiah, First Edition, Tripoli: Joroos Boros.
Mokhtar Omar, Ahmad, (1997), Alloghato Vallon , Second Edition, Cairo: Alamol Kotob.
Magazines:
Pish Abadi, Yadollah (1393), Semantics of color and its position in the fundamentals of resistance literature(case of study: Nazar Ghobani), journal of Kerman resistance literature, Number 10, ss 91-119.
Zaghrit, Khaled, (2005), Alasasol Vagheii Lejamaliiatol Lon Fi Sheerol Aghrabah , Majallatol Holiiatottoras , Aladad 3.
Seyyed Mazhari, Monireh (1389), Review of thoughtful perspective on the relationship between science and religion, the quarterly of Jiroft Quranic studies, period 1, Number 2, ss 83-105.
Alshaher, Abdollah, (2002), Alasarol Nafsi Lellon, Majallatol Mooghefol Adabi, Aladad 379.
Sharif, Taregh, (1974), Alsheer Vallafonal Tashkili, Majallatol Mooghefol Adabi, Aladad 7.
Taleb Tash, Abdolmajid and Javad Forooghi ,(1393), Genesis space in view of Quran and science, Quarterly of Jiroft Quranic studies, period 5, Number 17, ss 83-99.
Ghaemi, Morteza and Majid Samadi , (1389), Investigation of colors application in Mahmoud Darwish imagery of the Palestinian resistance, journal of literature stability, period 1, Number 2, ss 288-261.