بررسی نقش و انواع سیاق در کتاب «متشابه القرآن ومختلفه» از ابن شهرآشوب مازندرانی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
محمد علی زاده قائمیه
1
(گروه الهیات و معارف اسلامی- علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
محسن احتشامی نیا
2
(گروه الهیات و معارف اسلامی- علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
سیاق در تفسیر قرآن کریم نقش بسیار مهمی دارد. با توجه به پیوستگی آیات در معنا، توجه به این نقش بسیار ضروری می نماید.سیاق می تواند تمامی فعالیت های تفسیری و فعلیت بخشی به مضمون نص را تحت پوشش قرار دهد. در همین زمینه در تحلیل موارد گوناگونی که از کتاب متشابه القرآن و مختلفه به وجود آمد می توان به این نکته توجه کرد که در این تفسیر به تحلیل رابطه آیات به صورت گسترده توجه کرده است. این پژوهش به نقش‌های سیاق و انواع آن، با توجه به کتاب متشابه القرآن ومختلفه ابن شهرآشوب می‌پردازد که این روش توانایی بیش‌تری در رابطه با سیاق دارد از جمله نقش‌ها: تبیین مجمل، تخصیص عام، تقیید مطلق، تعیین محتمل، کشف ارتباط معنایی، تعیین معنا، کشف دلالت‌های پنهان، تعیین نحوه قرائت، تعیین مصادیق، نقش سیاق در شرح لغت، ذکر شأن نزول، بیان احادیث تفسیری، بیان معانی حروف، بیان محذوفات به وسیله سیاق و همچنین انواع سیاق از جمله سیاق آیات، کلمات و جمله‌ها در متشابه القرآن ومختلفه می‌باشد.
Context plays a very important role in interpretation of Holy Quran. According to Verses’ cohesion in meaning, attention to this role is very necessary. It may cover all the interpretive and actualizing activities of the text. In this regard and in analyzing the various cases out of "Mutashābah al-Qur'an” book; it should be noted that in this interpretation, the relation analysis of the Verses has been extensively considered. The present research deals with the roles of types and their variants, according to Ibn Shahr Ashub's book in which has a greater ability to relate to politics including: explanation, generalization, absolute subordination, probability determination, semantic relation discovery, meaning determination, discovering hidden meanings, determining how to read, identifying instances, the role of the lexicographer, mentioning the dignity, expressing the interpretive traditions, expressing the meanings of the letters, expressing the meanings of the syllables, as well as the types of syllables words and sentences in " Mutashābah al-Qur'an”.
قرآن کریم.
ابن شهرآشوب المازندرانی السروی، محمد بن علی. 1393ش،متشابه القرآن ومختلفه، تحقیق المؤسسه الامامیة للثقافة والبحث العلمی بمازندران مرکز الدراسة وإحیاء آثار ابن شهرآشوب السروی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن قیم الجوزیة، شمس الدین محمد. 1994م، بدائع الفوائد، تحقیق بشیر محمد عیون، بیروت: دار البیان.
ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر.
بستانی، فؤاد افرام. 1375ش، فرهنگ ابجدی، ترجمه رضا مهیار، چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلامی.
خامه گر، محمد. 1386ش، ساختار هندسی سوره‌ها، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
خرمشاهی، بهاءالدین. 1377ش، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران: دوستان- ناهید.
رجبی، محمود. 1388ش، روش شناسی تفسیر قرآن، مؤلفان: علی اکبر بابایی، غلامعلی عزیزی کیا، مجتبی روحانی راد، چاپ چهارم، قم: زیتون.
الزرکشی، محمد بن عبدالله. 1410ق، البرهان فی علوم القرآن، چاپ اول، بیروت: دار المعرفه.
صدر، محمد باقر. 1410ق، دروس فی علم الاصول، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین. 1374ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن. 1360ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات فراهانی.
طریحی، فخرالدین بن محمد. 1375ش، مجمع البحرین، تحقیق و تصحیح احمد حسینی اشکوری، تهران: مرتضوی.
الطوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن بن علی. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات مکتبة العالم الإسلامیة.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. 1391ش، الاتقان فی علوم القرآن،به قلم سید مهدی حائری قزوینی، چاپ نهم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
شاکر، محمد کاظم. 1394ش، مبانی و روش‌های تفسیری، چاپ دوم، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
العوی، سلوی محمد و سید حسین سیدی. 1382ش، بررسی زبان شناختی وجوه و نظایر در قرآن، چاپ اول، مشهد: به نشر.
عیاشی، محمد بن مسعود. 1380ش، تفسیر العیاشی، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ اول، تهران: چاپخانه علمیه.
قائمی نیا، علیرضا. 1393ش، بیولوژی نص و نشانه شناسی و تفسیر قرآن، چاپ دوم، تهران: سازمان انتشارات و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قرشی، علی اکبر. 1412ق، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
_||_
HolyQuran.
Ibn Shahr Ash-e-Alamzandarani al-Sarwi, Mohammed ibn Ali, 2014, Al-Qar'an and different, Al-Tahaq al-Māmīṣā al-Amamiyya llṣaqafa and al-Bhātis al-Alami Alamāndar al-Daraṣa center and works of Ibn Shahr-Ashraw al-Sarwi, first edition, Tehran, Scientific and Cultural Publishing.
Ibn Qim al-Jozia, Shamsuddin Muhammad, 1994 M, Bada'a al-Fawaed, Bashir Mohammad Ayoun, Beirut, Dar al-Bayan.
Ibn-i-Muhammad, Mohammed bin Makram, 1414 AH, Lassan al-Arab, third edition, Beirut, Dar al-Fakr.
Bassati, Fouad Efram, 1375, Cultural Abuji, Translator Reza Mahyar, Second Edition, Tehran, Islamic Publishers.
Creator, Mohammad, 2007, Geometric structure of surahs, Second edition, Tehran, Islamic propaganda organization.
Jerusalem, Baha'addin, 1377, Quranic verses and Qur'anic Studies, Tehran, Friends-Nahid. Rajabi, Mahmoud, 2009, Methodology of Qur'anic Interpretation, Authors: Ali Akbar Babaei, Gholamali Azizi Kia, Mojtaba Rohani Rad, Fourth Edition, Qom, Olive.
Al-Zaraki, Mohammad bin Abdullah, 1410 AH, Al-Burhan Fayyas al-Quran, First edition, Beirut, Dar al-Marrafa.
Sadr, Mohammad Baqir 1410 AH, Lessons of Philosophy, Qom, Al-Nasr al-Islami Institute.
Tabatabai, Mohammad Hussein, 1374, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, Translation by Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamedani, Fifth Edition, Qom, Islamic Printing Office of Teachers of Qom Seminary.
Tabriz, Fazl ibn Hasan, 1360s, Assembly of the Al-Bayan Fi Tafsir Al-Quran, First edition, Tehran, Farahani Publication.
Tarihi, Fakhredin ibn Muhammad, 1375, Assembly of the Al-Bahrain, Researcher and Moderator Ahmad Hosseini Eshkevari, Tehran, Mortazavi.
Al-Tusi, Abu Ja'far Muhammad ibn al-Hasan ibn Ali, 1409 AH, Al-Tabayan al-Fektazir al-Quran, Qom, Maktabay al-Alam al-Islamiyah publication.
Siouti, Jalal al-Din Abdul Rahman, 1391, Al-Taqan Fayyas al-Quran, by Seyyed Mehdi Haeri Ghazvini, 9th edition, Tehran, Amir Kabir Publishing House.
Shaker, Mohammad Kadhim, 1394, Basics and Methods of Interpretation, Second Edition, Qom, International Center for Translation and Publishing of Al-Mustafa (PBUH).
Alavi, Salavi Mohammad, Seyyedi, Seyyed Hossein, 1382, A Study of the Linguistics of the Funds and the Other in the Quran, First Printing, Mashhad, to the Publication.
Ory, Mohammad bin Masood, 1380s, Taqsir al-Ayasi, Rasoul-Mahallati's research, Seyyed Hashem, First Printing, Tehran, Printing House of the Seminary.
Ghaeminia, Alireza, 2014, Biology of Nursing, Semiology and Qur'anic Interpretation, Second Edition, Tehran, Publishing and Research Organization of Islamic Culture and Thought.
Ghorashi, Ali Akbar, 1412 AH, Qaman Quran, 6th edition, Tehran, Dar al-Kabul al-Islam.