مبانی قرآنی حضرات خمس در عرفان نظری
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیمریم محمودی 1 , علی اخلاقی 2 , سمیرا قاسمی 3
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
3 - مدرس دانشگاه.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
بروز تفکرات ابن عربی و شاگردان و شارحین آثارش نحله فکری جدیدی در عرفان اسلامی به وجود آورد که محصول شش قرن تفکر عرفا، فلاسفه و حکما و اهل کلام بوده است. در سیر و تکمیل این تفکر عرفانی اصطلاحات جدیدی به وجود آمد که برخی آن را زاییده تفکرات عجیب ابن عربی دانسته و بعضی آن را برگرفته از تأویل و تفسیر آیات و احادیث و یا معجونی از آن دانسته‌اند. حضرات و یا عوالم خمس از اصطلاحات مهم و کلیدی این نحله فکری است که ماهیت قرآنی و کلامی دارد و بزرگانی چون ابن عربی با استناد به آیات قرآن و احادیث آن را طرح و بحث کرده‌اند. در این مقاله حضرات خمس از زبان عرفا شرح و با استناد به آیات و اقوال مفسرین و عرفای بزرگ جنبه قرآنی آن‌ها بررسی شده است.
Appearance of Ibn-e Arabi’s, his students and his commentators’ thoughts created a new way of thinking in Islamic mysticism that was the result of 6 centuries of mystics, philosophers and scholastic theologian’s thinking. In the process and evolution of this way of mystical thinking new expressions were coined that some scholars think they were created by the unusual mind of Ibin-e Arabi’s and some others think they root in esoteric exegeses and interpretations of Quran and hadith (prophetic saying) or a mixture of them. The Five Presences (Hazarat-e Khams) or the Five Worlds are from the important and key expressions of this way of thinking which have Quranic or theological (Kalami) identity and some great people such as Ibn-e Arabi have brought up and discussed them based on verses of Quran and prophetic sayings. In the present article the Five Presences have been explained from the viewpoint of mystics and they have also been analyzed based on the verses of Quran, words of interpreters and eminent mystics.