مسئولیت مدنی قاضی و مبنای قرآنی و روایی آن

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

امان الله علیمرادی ¹ (عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بافت(استادیار).)
سید جلال الدین آل طه مکی ² (دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندر انزلی.)

تاریخ دریافت : 1393/12/29 تاریخ پذیرش : 1393/12/29 تاریخ انتشار : 1392/12/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در گزینش قضات معمولاً شرایط و ویژگی‌های خاصی در نظر گرفته شده، و سخت‌گیری‌های زیادی مبذول می‌گردد. با این وجود قضات نیز از جنس بشر بوده و خطا و تقصیر در عمل آن‌ها امری پذیرفتنی است و چه بسا در اثر عمل آن‌ها ممکن است خسارت جبران ناپذیری به بار آید. قانونگذار به صراحت در اصل 171 قانون اساسی مسئولیت شخصی قضات را اعلام و به دنبال آن در قوانین دیگر، از جمله ماده 58 قانون مجازات اسلامی تقریباً مفاد اصلی مذکور را تکرار نموده است. در این مقاله ضمن بررسی انواع خسارت ناشی از آراء قاضی به چگونگی جبران خسارت ناشی و مبانی قرآنی و روایی از این آراء پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

Despite the conditions and strict regulations governing verdicts issued by judges, there is the possibility of mistakes, misunderstanding and errors from them and subsequently causing damages to the parties. The personal responsibility of judges has been expressed in principle 171 of Iranian Constitution and in other laws such as Article 58 of the Islamic penal code. If the judge, who caused damages by its wrong judgment, is at fault, he has the personal responsibility for damages, and recovery for damages against him can be claimed through the disciplinary court of Judges. But if there is no fault on behalf of the judge, the responsibility for damages is on the government. This article is mainly concerns with base and origin of the responsibility of judges in case of erroneous judgments in Quran and tradition. Furthermore the various types of damages arisen from a mistaken judgment and the legal procedure for recovery of damages shall be studied.

منابع و مأخذ:

اردبیلی، احمد بن محمد. 1416ق مجمع الفائده و البرهان، ج12 و 14، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

آشتیانی، میرزا محمدحسن. 1401ق، کتاب الفضا، چاپ دوم، قم: انتشارات هجرت.

جبل عاملی، زین الدین(شهید ثانی). 1412ق، مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.

جعفری لنگرودی، محمد جعفر. 1368ش، ترمینولوژی حقوق، بی جا: انتشارات گنج دانش.

حسینی نژاد، حسینقلی. 1370، مسئولیت مدنی، ج1، تهران: بخش فرهنگی جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.

حسینی، عبداللطیف. 1987م. المسئولیة المدنیة عن الاخطاء المهنیة، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.

حلی، أبی منصور الحسن بن یوسف المطهر معروف به علامه. 1412ق، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، بی جا: موسسه النشر الاسلامی.

صفایی، حسن. ۱۳۵۵ش، مفاهیم و ضوابط جدید در حقوق مدنی، تهران: مرکز تحقیقات.

طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم. 1339ش، ملحقات عروة الوثقی، نجف اشرف: چاپ حیدریه.

طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن. 1365ش، تهذیب الاحکام، ج 6و 10، چاپ چهارم، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه.

عامر، حسین. 1998م، المسئولیة العقدیة و التقصیریة، ج1، بیروت: دارالفکر.

قاسم زاده، سید مرتضی. 1378ش، مبانی مسئولیت مدنی، چاپ اول، بی جا: دادگستر.

کاتوزیان، ناصر. 1374ش، الزام‌های خارج از قرارداد، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، ج1، بی جا: بی نا.

کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. 1367ش، الفروع من الکافی، چاپ سوم، ج7، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.

گلدوزیان، ایرج. ۱۳۷۸ش، حقوق جزای اختصاصی، چاپ ششم، تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی(ماجد).

میرزای نائینی، میرزا حسن. بی تا، منیة الطالب، تهران: حیدری.

Dalloz, Repertoire de droit civil, tll.paris. 1954.

Viney (Genvieve), La responsabilite conditions, Traite de Droit civil siu La direction de Jacque de Jacque ghestion, paris, 1982, T1.

 

 

مقالات

خورشید، علی احمد. 1339ش، «مبنا و مسئولیت مدنی و سابقه تاریخی آن»، مجله کانون وکلا، شماره 74: ص 69.

ممتحن، مهدی؛ اختر سلطانی؛ محمد امین رودینی. «بازشناسی الگوی صحیح مصرف در قرآن و حدیث»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 2، شماره 6، تابستان 1390، صص 145-174.