گذری بر معنی‌شناسی اسلوب تمنی در قرآن کریم

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مرضیه کهندل جهرمی ¹ , محمود آبدانان مهدیزاده ²

1 - عضو هیأت علمی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)، شیراز.
2 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید چمران اهواز(استادیار).

تاریخ دریافت : 1393/04/06 تاریخ پذیرش : 1393/04/06 تاریخ انتشار : 1392/03/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

از جنبه‌هایی که در معنی‌شناسی قرآنی می‌توان از آن مدد جست اسلوب‌های ادبی می‌باشند، که به طور محسوسی در آیات الهی جلوه‌گری می‌نمایند. قرآن کریم پیام‌های والای خود را در قالب زیباترین اسلوب‌های ادبی بیان می‌دارد، تا از این رهگذر بتواند هدایتگر و روشنی‌بخش راه جامعه بشری گردد. از جمله این اسلوب‌ها، اسلوب تمنی است. هدف از مقاله حاضر این است که به بررسی این اسلوب در قرآن کریم بپردازد، و اغراض بلاغی که در حروف تمنی یعنی لیتَ، لعلَّ، هَل و لو به کار رفته است را ذکر نماید. سپس این اغراض را در آیه های قرآنی مورد بررسی قرار دهد.

چکیده انگلیسی:

One of the Holy Quran’s supremacies in eloquence and its flawless language is that it has a special manner of expressing different subjects, and since the Holy Quran has been revealed in a literary language, it expresses its extraordinary messages in the most beautiful and artistic style. One of these styles or methods is the optative style .The present article attempts to cite and study the verses displaying the use of the optative style.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن منظور الافریقی المصری. بی تا. لسان العرب. بیروت: دار صادر.

تفتازانی. بی تا. مختصر المعانی. قم: مؤسسه دار الفکر.

تفتازانی. 1407هـ.ق. المطول. حاشیه السید میرشریف. قم: مکتبة آیت الله العظمی المرعشی النجفی.

حسن بن عباس، فضل. 1424هـ.ق. البلاغة فنونها و أفنانها. ط9. بی جا: دار الفرقان.

دسوقی،1423هـ.ق. شرح تلخیص المفتاح قزوینی. تحقیق دکتر خلیل ابراهیم خلیل. بیروت: دارالکتب العلمیه.

رجایی، محمد خلیل. 1379هـ.ش. معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. چاپخانه دانشگاه شیراز.

رضانژاد، غلامحسین. 1367. اصول علم بلاغت. تهران: الزهرا.

زمخشری. 1427هـ.ق. الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار الکتب الرسی.

سیوطی. بی تا. الإتقان فی علوم القرآن. مطبعة حجازی بالقاهرة.

فاضلی، محمد. 1365. نقد فی مسائل بلاغیة هامة. تهران:‌ مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

فیود، عبدالفتاح. 1998م. دراسة بلاغیة و نقدیة لمسائل المعانی. مؤسسة دار المعالم الثقافیة.

یمنی، یحیی بن حمزه علوی. 1428. الطراز المتضمن لأسرار البلاغة و علوم حقائق الإعجاز. منشورات مؤسسه النصر تهران.

 

مقالات

سلیمانی،زهرا و مهدی ممتحن. زمستان 1390. «قرآن، رخ‌نمایی و بالندگی علوم بلاغی». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت. دوره2. شماره8. صص 91-108.