بررسى تطبیقى در ادیان ایران باستان « دجال » و ادیان ابراهیمى

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

خیرالنساء محمّدپور ¹ ()
معصومه زندیه ² ()

تاریخ دریافت : 1391/05/16 تاریخ پذیرش : 1391/05/16 تاریخ انتشار : 1390/04/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

عقیده به ظهور موعود مخصوص به دین یا ملّت خاص نیست. هر یک از ملل منتشر درعالم به نوعى بدان اقرار آورد هاند؛ و براى رهایى جهان از چنگال ظلم و تباهى، ظهور نجىآخرالزمان را انتظار مى کشند؛ و بالطبع هر ملّتى بنا بر آموز ههاى دینى خود از آخرالزمان وجزئیات آن به نوعى سخن به میان آورد هاند امّا چیزى که غیرقابل انکار است وجود نقاطمشترک بسیارى است که نه تنها در ادیان ابراهیمى بلکه در غالب ادیان شاهد آن هستیم؛یکى از این موارد مشترک، ظهور دجال با عنوان اسلامى و آنتى کرایست یا ضد مسیح باعنوان مسیحى آن است که در سایر ادیان نیز با عناوین خاص و اغلب با عنوان شخصیتىنهای ىامم یا مقارن با ظهور او به شرّ انگیزى و خیر ستیزى موعود منفى که پیش از ظهورمی ىپردازد یاد م ىشود. در این مقاله نویسنده کوشیده است به اختصار تصویرى از این موجوددر ادیان مختلف و سپس در فرهنگ اسلامى عرضه کند و در نهایت شواهدى از برخىشعراى ادب فارسى راجع به این موضوع چاشنى کلام خود سازد.

چکیده انگلیسی:

The emergence of opinion “promised” is not special to any religion or any particular nation. Each kind of Nations published in the world has confessed it. They expect the final savior to come and save the world from the claws of cruelty and oppression. Naturally every nation talks about apocalypse according to their religious teachings and details of it. But what is undeniable is that we see a lot in common not only in the Abrahamic religions, but in most religions we have witnessed.One of the common cases is the emergence of Dajjal or Islamic Anti-Christ who has a negative characteristic. In this paper authors have tried to briefly image him in different religions and then in Islamic culture and finally to cite some evidences from some Persian poets on this issue.

منابع و مأخذ:

آژیر، اسدالله (بهار و تابستان 1384 ) منجى باورى زرتشتى و مسألة تأثیر بر فرهنگ اسرائیلى، نامة حکمت،. شمارة 5
آژیر، اسدالله (زمستان 1383 و بهار 1384 ) جایگاه عیسى در آخرالزمان باورى و منجى باورى مسلمانان، فصل نامة علمى- ترویجى دانشگاه قم، سال ششم، شمارة دوم و سوم.
 دجال در شعر خاقانى، ضمیمة مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانى ؛ احمدى، احمد (تابستان 1380دانشگاه تهران.2)
احمدى، داریوش (بهار 1388 ) پایان جهان و ظهور موعود در ادیان ایران باستان، چاپ دوم، تهران، نشر جوانه توس. 

بار، کاى و همکاران ( 1384 ) دیانت زرتشتى، ترجمة فریدون وهمن، تهران، انتشارات جامى.
خزائلى، محمّد ( 1378 ) اعلام القرآن، امیرکبیر، چاپ پنجم، تهران.
دهخدا، على اکبر ( 1377 ) لغت نامه، ج 7، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، زیر نظر دکتر معین.
رضى، هاشم ( 1382 ) دین و فرهنگ ایرانى پیش از عصر زرتشت، تهران، انتشارات سخن.
زمرّدى، حمیرا ( 1385 ) نقد تطبیقى ادیان و اساطیر، تهران، انتشارات زوّار.
صدر، سیّدمحمّد ( 1371 ) تاریخ غیبت کبرى، ترجمة حسن افتخارزاده، نشر نیک معارف.
عیوضى، رشید (پاییز 1355 ) مظاهر شر تازى در فرهنگ ایرانى، دانشکده ادبیات و علوم انسانى تبریز،
. شماره 119
فرنبغ دادگى ( 1369 ) بندهشن، ترجمة مهرداد بهار، تهران، انتشارات توس.
فهیم دانش، على ( 1385 ) مسیحیان صهیونیسم را بهتر بشناسیم، تهران، انتشارات موعود عصر.
ترجمه و پژوهش هاشم رضى، دوم، ،« رازهاى میترا » کومن، فرانتس ( 1383 ) آیین پر رمز و راز میترایى
تهران، انتشارات بهجت.
کوهن، آبراهم ( 1350 ) گنجین هاى از تلمود، ترجمة فریدون گرگانى، تهران، انتشارات بى نا.
گیگر، ویلهم و همکاران ( 1382 ) زرتشت در گاثاها، ترجمه و پژوهش هاشم رضى، تهران، سخن.
مشکور، محمّدجواد ( 1362 ) خلاصة ادیان در تاریخ دی نهاى بزرگ، چاپ دوم، تهران، انتشارات شرق.
ورمازرن، مارتین ( 1383 ) آیین میترا، ترجمة بزرگ نادرزاده، چاپ چهارم، تهران، نشرچشمه.
هاکس، جیمز ( 1377 ) قاموس کتاب مقدّس، چاپ اول، تهران، انتشارات اساطیر.
هممى، عبّاس و احسان پور، اسماعیل (بهار 1387 ) تطبیق و مقایسة دجال در اسلام با آنتى کرایست در
. مسیحیت، مجلة پژوهش دینى، شمارة 16
هیلنز، جان ( 1385 ) اساطیر ایران، ترجمه و تألیف محمّدحسین به اجلانى فرخى، چاپ سوم، تهران،
انتشارات اساطیر.
یاحقى، محمّدجعفر ( 1375 ) فرهنگ اساطیر و اشارات داستانى در ادبیات فارسى، چاپ دوم، تهران، انتشارات سروش.