جایگاه قرآن کریم در سرچشمه‌های مکتب شیخ شهاب الدین سهروردی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
عباس بخشنده بالی
1
(استادیار دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
دومین مکتب تأثیرگذار درفلسفه اسلامى در قرن ششم هجرى قمرى به واسطه شیخ شهاب الدین سهروردى به نام حکمت اشراق پایه گذارى شد. ویژگى مهم این مکتب، هماهنگى میان آموزه‌‌هاى غرب و شرق است. وی با مطالعه و فهم اندیشه‌های گوناگون به نوآورى پرداخته و فلسفه خود را بنیاد نهاد. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، کاوش در تأثّر وی از آموزه‌های قرآن کریم می‌باشد که در نوشته‌های مرتبط به طور خاص مورد بررسی قرار نگرفته است. حاصل این پژوهش این است که شیخ اشراق با کنجکاوى در میان متون مختلف به ویژه آموزه‌های قرآن کریم توانست مکتب فلسفى خود را که متفاوت با آنچه در فلسفه مشّایى می‌باشد بنا کرده، و گامى تأثیرگذار در جهت شکوفایى فلسفه اسلامى بردارد. وی تلاش نمود در بحث‌های مختلف فلسفی برای استحکام دلائل ارائه شده در مقابل مخالفان، تشویق مخاطبان به پذیرش آن‌ها، اذعان به محوریت آیات قرآن در مکتب فلسفی خود و نیز نشان دادن تعامل عقل و دین از آیات مختلفی از کلام الهی استفاده نماید.
The second effective school in Islamic philosophy in sixth century has been entitled Illumination Wisdom because of Shahāb ad-Dīn Suhrawardī. The important feature of this school is the harmony and coordination between east and west learnings. He could become innovative by studying and understanding various thoughts and has created his own philosophy. The goal of the present descriptive – analytical article is to survey his affects by Quran which are not mentioned in the related works. The outcome of the paper is that Suhrawardī could found a philosophical school different with other schools and pace an effective step towards Islamic philosophy's manifestation. He attempted to bring enough reasons to encourage the readers' in accepting various philosophical issues by emphasizing Holy Quran.
قرآن کریم.
ابن ابی اصیبعة. 1376ق، عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، ج2، بیروت: دار الفکر.
استرآبادی، ملا محمدامین. 1321ش، الفوائد المدنیة، تهران: میرزا محسن کتابفروش.
پانوسی، استفان. 1381ش، افلاطون، چاپ دوم، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
تبریزی، محمدعلی. 1335ش، ریحانة الادب، ج2، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی.
جامی، عبدالرحمن بن احمد. 1366ش، نفحات الانس، تصحیح مهدی توحیدی پور، چاپ دوم، تهران: سعدی.
حلبی، علی اصغر. 1373ش، تاریخ فلسفه در ایران و جهان، تهران: اساطیر.
دشتکی شیرازی، غیاث الدین. 1382ش، اشراق هیاکل النور، تحقیق علی اوجبی، تهران: نشر میراث مکتوب.
الذهبی، شمس الدین محمد. 1417ق، تاریخ الاسلام ووفیات المشاهیر والاعلام، ج41، تحقیق عمر عبد السلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی.
راسل، برتراند. 1373ش، تاریخ فلسفه غرب، ج1، ترجمه نجف دریابندری، چاپ ششم، تهران: کتاب پرواز.
سهروردی، شهاب الدین.1380ش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، 4 جلد، تصحیح هانری کربن، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شریفی، احمد حسین و یوسفیان، حسن. 1379ش، خردورزی و دین‌باوری، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
شهرزوری، شمس الدین محمد. 1372ش، شرح حکمة الاشراق، تحقیق حسین ضیائی تربتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهرستانی، احمد. 1395ش، الملل والنحل، تحقیق محمد سید گیلانی، الطبعة الثانیة، بیروت: دار المعرفه.
شهرورزی، شمس الدین محمد. 1365ش، نزهة الارواح وروضة الافراح، ترجمه مقصود علی تبریزی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
صدر الدین شیرازی، محمد. 1981م، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، ج6، تصحیح احمد احمدی، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
کاپلستون، فردریک. 1386ش، تاریخ فلسفه، ج 1، ترجمه جلال الدین مجتبوی، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی سروش.
لاهوری، محمد اقبال.1380ش، سیر فلسفه در ایران، ترجمه ا. ح. آریان پور، تهران: نگاه.
مجلسی، محمد باقر. 1403ق، بحار الانوار، ج10، بیروت: مؤسسة الوفاء.
_||_
The Holy Quran.
Ibn Abi Usaibia, Ayoun al-Anba Fi Tabaqat Al -Atibba, Volume 2, Beirut: Dar al-Fekr, 1376.
Astarabadi, Molla Mohammad Amin, Al-Fawaed al-Madaniyyah, Tehran: Mirza Mohsen Bookstore, 1321.
Panosi, Stephen, Plato, Second Edition, Tehran: The Institute of Philosophy and Hikmah of Iran, 1381.
Tabrizi, Mohammad Ali, Reyhanat Al-Aladab, Second Edition, Tehran: Elmi Publications, 1335.
Jami, Abdulrrahman bin Ahmad, Nafahat al-uns, Correcting Mehdi Tohidi Pour, Second Edition, Tehran: Saadi, 1366.
Halabi, Ali Asghar, History of Philosophy in Iran and the World, Tehran: Asatir, 1373.
Russell, Bertrand, The History of Western Philosophy, Volume 1, Translation of Najaf Daribandari, Sixth Edition, Tehran: Ketabe Parvaz, 1373.
Dashtakhi Shirazi, Ghiasuddin, Ishraq Hayak al-Nour, Research by Ali Ojabi, Tehran: Mirase Maktob, 2003.
Al-Dhahabi, Shamsuddin Muhammad, Al-Islam and Wafiyat al-Mashahir and al-A'lam, Volume 41, The study of Omar Abdul Salam Tadmari, Beirut: Dar Al-Kitab al-Arab, 1417.
Suhrawardi, Shahab al-Din, Majmu'ah-ye Mosannafate Sheikh Ishraq, Volume 1, Correction of Henry Carbon, Third Edition, Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute, 2001.
Suhrawardi, Shahab al-Din, Majmu'ah-ye Mosannafate Sheikh Ishraq, Volume 2, Correction of Henry Carbon, Third Edition, Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute, 2001.
Suhrawardi, Shahab al-Din, Majmu'ah-ye Mosannafate Sheikh Ishraq, Volume 3, Correction of Hosseyn Nasr, Third Edition, Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute, 2001.
Suhrawardi, Shahab al-Din, Majmu'ah-ye Mosannafate Sheikh Ishraq, Volume 4, Correction of Najafgholi Habibi, Third Edition, Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute, 2001.
Sharifi, Ahmad Hossein, Yousefian, Hasan, Kheradvarzi and Dinbavari, Tehran: Cultural Institute of Danesh and contemporary, 2000.
Shahrezuri, Shamsuddin Muhammad, Sharhe Hekmah al-Sharāq, Research by Hossein Ziaei Torbati, Tehran: Institute for Cultural Studies and Research, 1993.
Shahrezuri, Shamsuddin Muhammad, Nozhat al-Arwah and Razat Al-Afrah, Translation of Maghsoud Ali Tabrizi, Tehran: Scientific and Cultural Publishing, 1365.
Shahrestani, Ahmad, Al-Melal Wa Al-Nehal, Research by Mohammad Seyyed Gilani, Al-tabaa al-Tasaniya, Beirut: Dar Al-Maarraf, 1395.
Sadr al-Din Shirazi, Mohammad, Al-Hekma al-mota'alia fi'l-asfar Al-'aqliya al-arba'a, Volume 6, Ahmad Ahmadi's correction, Tehran: Foundation of Hekmat Sadra, 1981.
Copelston, Frederick, The History of Philosophy, Volume 1, Translation by Jalal al-Din Mojtaba, Second Edition, Tehran: Soroush Scientific and Cultural Company, 2007.
Lahouri, Mohammad Iqbal, The course of philosophy in Iran, translation of. H Aryanpour, Tehran: Negah, 1380.
Majlesi, Mohammad Baqir, Bahar al-Anwar, Volume 10, Beirut: Al-Wafa Institute, 1403.