سبک شناسی تمنی و ترجی در قرآن کریم از منظر زیبایی‌شناسی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

رحیمه چولانیان ¹ , نانسی ساکی ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان
2 - استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز

تاریخ دریافت : 1398/10/13 تاریخ پذیرش : 1398/10/13 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

علمای بلاغت همواره سعی بر فهم دریافت دلالت‌های حقیقی واژه‌هایی که معنای حقیقی سبک تمنی و ترجی را بیان می‌کند، داشته‌اند. در همان زمان مشخص گردید که این سبک بیانی گاهی از معنایی به معنای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و گاهی پیش می‌آید که این دو سبک بیانی با توجه به نوع متن کاربردشان جابه‌جا می‎شود؛ به طوری که این کاربردها به سادگی قابل تشخیص و تعیین نبودند، به گونه‌ای که نزدیکی کاربرد معانی(تمنی و ترجی) به اندازه‌ای است که گاهی ادوات این دو به جای یکدیگر به کار می‎روند، و این کاربرد نزد علمای بلاغت بسیار مشهور است. مسأله اصلی آن است که اهمیت زیباشناختی معانی این واژه‌ها و ادوات را که در این دو سبک بیانی به کار می‎روند، تبیین شود، و چگونگی کاربرد آن‌ها را در متن قرآن روشن شود. روش این مقاله کیفی و تکنیک تحلیل مصداقی در برخی از آیات قرآن است و از مباحث انتزاعی پرهیز شده است. نتیجه این بررسی آن است که ساختار زبانی، یک ساختار بی‌طرفانه در بیان و ارائه نیست و وقتی که این ساختار از یک ترکیب معنوی کوچک در ادات تمنی یا ترجی به کار می‌رود، محدود به آن‌ها نمی‌شود بلکه می‌بایست ساختاری معنای تمنی و ترجی را در بر گیرد و معنای مورد نظر با توجه به نیاز ارائه شود.

چکیده انگلیسی:

Rhetoric scholars have always tried to understand the true meanings of words that express the true meaning of the appealing and preferential style. It is obvious that this style of expression is sometimes used semantically from one meaning to another simultaneously; and sometimes it's possible that these two styles of expression shift according to the context of their application, in a way that their applications were not easily identifiable and determinable; so that the proximity of the meanings (appealing and preferential) is such that sometimes the two mentioned implements are used interchangeably and this application is very popular among the rhetoric scholars. The main point is to explain the aesthetic significance of the meanings of these words and the implements used in two expression styles, and to clarify how they are applied in Qur'an. The method of the article is qualitative and exemplary analysis technique in some Verses of Qur'an and abstract discussions are avoided. The result of the study shows that linguistic structure is not an impartial and unbiased structure in expression and presentation, and when it is used as an insignificant appealing or preferential combination, it would not be limited to them but should incorporate a structure of both meanings and the intended meaning as needed should be provided.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

انصاری، ابن هشام. 1410ق، مغنی اللبیب، تهران: مجمع علمی اسلامی.

تفتازانی، سعدالدین. بی تا، شرح المختصر، شرح عبدالمتعال الصعیدی، قم: انتشارات الغدیر.

جرجانی، عبدالقاهر. 2004م، دلائل الإعجاز، شرح محمد الخفاجی، بیروت: دار الجیل.

حریری، قاسم. 1999م، درة الغواص فی أوهام الخواص، تهران: مرکز نشر التراث.

زمخشری، جار الله. بی تا، الکشاف، قم: منشورات البلاغة.

سکاکی، سراج الدین. 2000م، مفتاح العلوم، شرح عبدالحمید الهنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.

شیرازی، احمد امین. 1380ش، آیین بلاغت، قم: فروغ قرآن.

ضیف، شوقی. بی تا، البلاغة تطور وتاریخ، چاپ10، قاهره: دار المعارف.

فاضلی، محمد. 1365ش، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة، مشهد: مؤسسه مطالعات.

مازندرانی، محمد. 1376ش، أنوار البلاغة، شرح محمد غلامی نژاد، تهران: نشر میراث مکتوب.

متنبی. 1986م، دیوان متنبی، شرح برقوقی، قاهره: دار المعارف.

 

 

The Holy Quran.

Ansari, Ibn Hisham (1410 AH), Mukhni Al-Libib, Islamic Scientific Society, Tehran.

Tefazani, Saad al-Din (Bey), Description of Al-Mukhtar, Description of Abdulmatal Al-Sa'idi, Al-Ghadir Publication, Qom.

Gedgjani, Abdul Qahir (2004), Dela'il El-Ejjaz, Description of Mohammed al-Khafaji, Dar al-Jalil, Beirut.

Hariri, Qasim (1999), Gateway to the Al-Khwas, Center for the Publishing of the Al-Terah, Tehran.-Zemakhshari, Jarullah (Bey), Development, Leaflets, Qom.

Kokaki, Sirajdin (2000), Meftah Al-ulum, Abdul Hamid Al-Hendawi's commentary, Dar Eleg-ul-Amayyah, Beirut.

Shiraz, Ahmad Amin (1380 AH), Rhymes, Qur'an, Qom.-Devif, Shoghi (Bey), Anniversary of the Enlightenment, 10th edition, Encyclopedia, Cairo.

Fazzli, Mohammad (1365 AD), Study and critique of rhetorical issues, Institute of Studies, Mashhad.

Mazandarani, Mohammad (1376 AH), Ananoor al-Balaghah, Explanation of Mohammad Gholami Nejad, Publishing Hereditary Writings, Tehran.

Metanibi (1986), Divan Mutabi, Describes the Electro-Encyclopedia, Encyclopedia, Cairo.