شیوه‌های ساخت بستر و فضای مناسب برای پرداخت معانی در قرآن

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مهدی دهرامی ¹ , یوسف اصغری بایقوت ²

1 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران(استادیار)
2 - دانشگاه عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران(استادیار)

تاریخ دریافت : 1396/04/02 تاریخ پذیرش : 1396/04/02 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

به همان اندازه که جنبه محتوایی قرآن متعالی است ویژگی‌های ادبی آن نیز جایگاهی والا و ارزشمند دارد. در نظرگرفتن هر یک از این دو حوزه بدون توجه به حوزه دیگر امکان‌پذیر نیست به‌گونه‌ای که اثرگذاری معانی قرآن و جنبه اعجاز آن در تلفیق این دو حوزه است. از همین منظر علمای بلاغت جنبه‌های اعجاز قرآن را به بعد معنایی و محتوایی محدود نمی‌سازند. هدف این مقاله بررسی چگونگی ساخت بستر و فضایی است که در قرآن برای پرداخت معانی ایجاد شده است. فضاسازی از ویژگی‌های اصلی هر اثر ادبی ولو قطعات کوتاه است که موجب می‌شود معانی اثر در بستری مناسب به پیش رود. ساخت فضا بیش‌تر از دیدگاه ادبی است اما در پیوند مستقیم با آیاتی است که محتوای اصلی سوره را حمل می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Literary features of Holy Quran is of precious and magnificent state as well as its content aspect. Considering each one without the other is not possible. Thus eloquence scholars do not limit the miracle aspects of Quran only to its semantics and content. The aim of the present paper is to survey the methods of creating appropriate framework and the situations to study the semantics and meanings in Holy Quran. Creation of appropriate framework is the main feature of any literary work which causes a suitable progression. There is a direct junction between framework creation and the verses which contain the main content.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن عاشور، محمدطاهر. بی‌تا، التحریر والتنویر، بیروت: تاریخ ‌العربی.

الزحیلی، دوهبه بن مصطفی. 1418ق، التفسیر المنیر فی ‌العقیدةوالشریعة والمنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.

داد، سیما. 1380ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید.

رافعی، مصطفی صادق. 1973م، اعجاز القرآن والبلاغة‌النبویة، بیروت: دار الکتب ‌العربی.

زیدان، جرجی. 1983م، تاریخ آداب ‌اللغة، بی‌جا: دار المکتبة ‌الحیاة.

سید قطب. بی‌تا، تصویر الفنی فی‌ القرآن، بیروت: دار الشروق.

سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. 1391ش، الإتقان فی علوم القرآن، چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.

طباطبایی، علامه محمدحسین. 1374ش، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.

قریشی، علی اکبر. 1377ش، أحسن الحدیث، چاپ سوم، تهران: بنیاد بعثت.

مؤدب، رضا. 1379ش، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت عصمت علیهم ‌السلام و بیست نفر از علمای بزرگ اسلام، قم: احسن ‌الحدیث.

میرصادقی، جمال. 1388ش، عناصر داستان، چاپ ششم، تهران: سخن.

نوبل، ویلیام. 1387ش، تعلیق و کنش داستانی، ترجمه مهرنوش طلایی، اهواز: انتشارات رسش.

 

مقالات

وحیدی مطلق، مهدی و همکاران. 1393ش، «جلوه‌های هنری در قصص قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال پنجم، شماره 19، صص 109-128.