بررسی تفاوت فطرت و غریزه ی انسان از منظر آیات و روایات
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
عباس مولوی
1
(دانشجوی دکتری)
کلید واژه: تفاوت, فطرت , غریزه , آیات و روایات,
چکیده مقاله :
یکی از چالشی ترین مسائل انسان شناسی در طول تاریخ حیات بشری، بحران هویت است. که آن نیز ناشی از عدم شناخت همه جانبه انسان نسبت به ابعاد متفاوت خویش است. مقاله پیش رو به دنبال روشن شدن تفاوت فطرت و غریزه انسان به عنوان دو ویژگی تکوینی از منظر آیات و روایات متون اسلامی با روشی توصیفی ، نقلی و تفسیری است. پژوهش حاضر نشان می دهد، انسان دارای شخصیت مرکّبی از دو هدف تکوینی فطرت و غریزه است. فطرت، بعد الهی، ناخودآگاه و هدف نهایی از کمال انسان است. که هویت حقیقی، ذاتی و فرا حیوانی او را تشکیل می دهد. فطرت در لسان آیات و روایات به عنوان اسلام، معرفت خدا و توحید یاد شده، که دارای ویژگی هایی همچون همگانی، همگاهی، غیر اکتسابی، ثابت، معصومیت ازخطا و اشتباه است. ویژگی تکوینی دیگر انسان، غریزه است که بُعد حیوانی، ابزارای و مقدمه الکمال آدمی است. بینش و گرایش هایش همچون حیوانات محدود به نیازهای بُعد مادی وحیوانی است. بر این اساس، علت بحران هویت در انسان را بایستی در خلط دو هدف تکوینی مذکور و عدم توجه و تعقل او در حقایق خود شناسی قرآنی جستجو کرد.
One of the most challenging issues of anthropology throughout the history of human life is the identity crisis. which is also caused by the lack of all-round knowledge of man regarding his different dimensions. The following article seeks to clarify the difference between nature and human instinct as two developmental characteristics from the perspective of the verses and traditions of Islamic texts with a descriptive, narrative and interpretative method. The present research shows that man has a composite personality of two developmental goals, nature and instinct. Nature is the divine dimension, the unconscious and the ultimate goal of human perfection. which constitutes his true, intrinsic and trans-animal identity. In the language of verses and hadiths, nature is mentioned as Islam, knowledge of God and monotheism, which has characteristics such as universality, contemporaneity, non-acquired, constant, innocuousness and error.Another characteristic of human development is instinct, which is an animal dimension, a tool, and a prelude to human perfection. His vision and tendencies are limited to the needs of the material and animal dimension like animals. Based on this, the cause of the identity crisis in man should be sought in the confusion of the two mentioned developmental goals and his lack of attention and reasoning in the facts of Quranic self-knowledge.