بررسی و تعیین سطح سنجش سواد اطلاعاتی گروه‌های تحصیلی منطقه5 دانشگاه آزاد اسلامی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

علیرضا محمودی ¹ (کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی تهران)
حسین فیروزآبادی ² (کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد)

تاریخ دریافت : 1390/12/01 تاریخ پذیرش : 1391/06/06 تاریخ انتشار : 1391/09/01

کلید واژه: سنجش, سواد اطلاعاتی, دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 5,

چکیده مقاله :

هدف:این پژوهش به بررسی و تعیین سطح سنجش سواد اطلاعاتی گروه های تحصیلی دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف احتمالی آنان پرداخته است. روش پژوهش: جامعه آماری مورد پژوهش 458 دانشجو متشکل از 294 مرد و 164 زن می باشد، روش پژوهش پیمایشی و اطلاعات از طریق پرسشنامه، که مشتمل بر 64 سؤال بوده و بر اساس مهارت های آیزنبرگ[1] و برکویتز[2] طراحی شده است. برای تجزیه وتحلیل و آمار توصیفی از نرم افزار spss استفاده گردیده است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اکثریت جامعه پژوهش را مردان با مدرک کارشناسی تشکیل می دهد. همچنین بررسی کلی یافته های پژوهش نشان می‌دهد که مهارت دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی در استناد دهی به منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی، میزان پایبندی به مسئله حق مؤلف، مشورت دانشجویان با متخصصان در بازیابی اطلاعات، دستیابی به اطلاعات مورد نظر، سازماندهی و چکیده نویسی از منابع و مدارک اطلاعاتی، ارزیابی نتیجه فرآیند جستجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان ، توانایی ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های جدید با دانستنه های قبلی و تولید دانش جدید، استفاده مناسب و خلاق از تکنولوژی های اطلاعاتی، تشخیص نیازهای اطلاعاتی بالاتر از حد متوسط (3)، ولی در میزان مهارت استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته، استفاده از امکانات و ویژگی های موتور های کاوش، گروهای بحث و خبری در اینترنت، آشنایی با منابع اطلاعاتی، استفاده از ابزارهای جستجوی و بازیابی اطلاعات به صورت الکترونیکی پایین‌تر از حد متوسط بوده است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت، سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاداسلامی در وضعیت مطلوب و مناسبی قرار دارد. پیشنهاد می گردد، کارگاه های آموزشی با موضوعات آشنایی با پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته، موتورهای کاوش، ابزارهای جستجو و بازیابی برگزار گردد. [1]- Eisenberg [2]- Berkowitz

چکیده انگلیسی:

Purpose: This research aims to investigate the level of Information literacy of different groups of students in Zone 5 of Islamic Azad University in order to identify weaknesses and strengths of them Methodology: the statistical society includes 485 students: 294males and 164 females. The research method is survey and the information is gathered via questionnaire according to Eisenberg and Berkowitz.The questionnaire consists of 64 questions. Spss is used for data analysis. Findings: The results show that the majority of research population is men with the bachelor degree. Also the citation skill of the students to printed and electronic resources< regarding copy right, consulting with experts in information retrieval, accessing information, organizing and abstracting, evaluating the information retrieved, the ability to combine new information with the older ones, using information appropriate technology, and identifying their needs is higher than the average, but the skill of using information data bases – on line or offline, the facilities of search engines, discussion and news groups, acquaintance with information resources, using electronic search tools is lower than average. Conclusion: The level of information literacy of students of zone 5 is rather good and acceptable. It is suggested that some workshops would be held for acquaintance with databases: online and offline, search engines, search tools.        

منابع و مأخذ:

 آزاد پیله ور، لیلا (1385). وضعیت سواد اطلاعاتی اعضای هیئت علمی گروه های کتابداری و نقش آن بر تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاه های آزاد و دولتی شهر تهران. فصلنامه کتاب، 12(1)، 213.

 بختیارزاده، اصغر(1381). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه الزهرا. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع ر سانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران. 

 بردستانی، مرضیه(1383). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. مجموعه مقالات سمینار آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و موزه ها(1و2 خرداد 1383). مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، 479-493

 بندپذیر، معصومه؛ چشمه سهرابی، مظفر(1389). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بر اساس شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکوتیز. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه عمومی، 16(2)، 115-137.

پریرخ، مهری؛ مقدس زاده، حسن(1378). سواد اطلاعاتی: پژوهشی پیرامون چگونگی کسب سواد اطلاعاتی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، بهار و تابستان، 318-337

 داور پناه، محمد رضا؛ قاسمی، علی حسین؛ سیامک، مرضیه(1387). سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان. تهران : انتشارات دبیزش

 فتاحی، رحمت الله(1383). سواد اطلاعاتی و بهسازی رفتار اطلاع یابی پژوهشگران: ضرورت ادغام سواد اطلاعاتی در فرایند پژوهش و تولید دانش. مجموعه مقالات سمینار آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و موزه ها(1و2 خرداد 1383). مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، 135-.152

فرج پهلو، عبد الحسین؛ مرادی مقدم، حسین(1383). بررسی نظرهای اعضای هئیت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز به برنامه های آموزشی مورد نیاز آنها درباره جستجو اطلاعات به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی و ازاده راهکارهایی جهت نحوه برگزاری این دوره ها.  مجموعه مقالات سمینار آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و موزه‌ها (1و2 خرداد 1383). مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، ص223-246

نورتون، ملانی.جی(1997). مبانی علم اطلاع رسانی. ترجمه محسن عزیزی و جواد بشیری. تهران: کتابدار

 

Blakeslee's. ,Owens, j,.& Dixon.(2001). Chico's First-year experience  course: A case study. Academic Exchange Quarterly, 5(4), 128-132. Retrieved September 30, 2006 from: http://www.vala.org.au/vala2004/2004pdfs/3tucpal.pdf

 Bordonaro, K(2008). Exploring the connections between information literacy and writing for international students. journal of information literacy , 2(2), 26-41. Retrieved October 13, [on-line]Available:   2009, http://jil.Iboro.ac.uk/ojs

 Lou, A. (2006).  A model for information literacyCourse development: a liberal arts university perspective. Library reviw, 55, 4249-258.

 Maybe, c.(2005). study of relationship or understanding about the students information literacy. Journal of university teaching and learning practice, 5, 48-59.

Moor, Eviabriggs (2006). The impact of library information literacy instruction on the subsequent Academic performance of community college students in online Courses . University of the pacific

 Patterson, A.(2009). A need analsis for information literacy provision for research: a case study in university college Dublin. journal of information literacy, 3(1), 5-18, Retrieved October 13, . [on-line]Available:   form http://ojs.Iboro.ac.uk/ojs.

 Schilling, Katherine  Lynne (2003). information literacy skills Development  in undergraduate  medical Education : A comparison study  of the training  Methodologies on  learning outcomes , Retrieved from http://www.lib.umi.com .dissertation /fullcit

 Wema, E; hep worth, m. (2007). A evolution of an  information literacy training initiative at the university daresslaam. journal of information literacy, 1(1), 1-12. Retrieved October 13, .[on-line]Available:  form http://ojs.Iboro.ac.uk/ojs.

 Zuke, Janice E. (2005). The Teaching of  information literacy by public community college librarians in the United states. Southern Ill university at Carbondale.