سنجش رابطه معنویت در محیط کار و تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : دانش شناسی

فاطمه نوشین فرد ¹ , آزیتا خدابخش ²

1 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌ رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1394/07/20 تاریخ پذیرش : 1394/09/21 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: تعالی سازمانی, معنویت در محیط کار, سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی از این پژوهش سنجش رابطه معنویت در محیط کار و تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی- تحلیلی است. جامعه پژوهش را مدیران و کارمندان سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده‌اند و نمونه مورد پژوهش 260 نفر بوده است که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش‌نامه بوده است و از دو پرسش‌نامه معنویت در کار و تعالی سازمانی استفاده شده است. با توجه به اینکه ضریب آلفای کرونباخ برای دو پرسش‌نامه به ترتیب 789/0 و 856/0 بدست آمد، پایایی ابزار مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی توسط نرم افزار اس. پی. اس. اس. انجام شد. یافته‌ها: نشان می‌دهد که در کل، معنویت در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران دارای میانگین 27/69 نسبت به حداقل نمره (32) و حداکثر نمره (86) است. همچنین معنویت در کار در سطح فردی دارای میانگین 5/22، در سطح گروهی میانگین 04/24 و در سطح سازمانی میانگین 72/22 بوده است و نمایانگر آن است که کتابخانه ملی از سطح به نسبت بالای معنویت در محیط کار برخوردار است. تعالی سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با میانگین 03/217، نسبت به حداقل نمره (144) و حداکثر نمره (289) در وضعیت خوبی قرار دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه معنویت در محیط کار در سطح گروهی بیشتر از دو سطح فردی و سازمانی است. این امر بیانگر احساس همبستگی بیشتر در میان کارکنان است لیکن، لازم است به علل پایین بودن معنویت در دو سطح دیگر پرداخته شود. به طور کلی با توجه به نتایج پژوهش می‌توان اذعان داشت که بین معنویت در محیط کار با تعالی سازمانی در کتابخانه ملی ایران رابطه معنی‌داری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The present study examine the relationship between Workplace Spirituality and organizational excellence in the National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran. Methodology: Analytical survey method, and research population consists of 160 managers and librarians working in national library of Iran. The Questionnaire to measure spirituality in the workplace has been used the Milliman Questionnaire and has been used to determiningthe spirituality in three levels, individual, group and organizational. To set factors of excellence has been used standardized questionnaire that contains nine main criterions: Leadership, People, Policy and Strategy, Partnerships and Resources, Processes, People Results, Customer Results, Society Results and Key Performance Results. The data analysis has been done bySPSS software. Findings: In the case of spirituality at work the highest rate belonged to the “Group Level” with the average 24.04 and the lowest rate also belonged to the “Individual level” with an average of 22.5. Also, the F-test between the two groups in the field of Librarians and Non-librarians shows that there is a difference. Conclusion: There is a significant relationship between the level of organizational excellence and spirituality in the workplace in the National Library.

منابع و مأخذ:

پورسلطانی،ح. (1389). رابطه تعالی سازمانی و تعهد سازمانی در ادارات کل تربیتبدنی استان های منتخب ایران. دوفصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 2(3)، 55- 68.

حسن زاده دیزجی، ا.؛ نشاط، ن.؛ و آزاده، ف. (1391). ارزیابی سطح تعالی سازمانی با استفاده از مدلEFQM: مطالعه موردی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 28(2)، 479- 496.

حقیقت نژاد، ا. (1390). بررسی شرایط لازم جهت استقرار مدل تعالی سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی کاشان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

حکیمی فرد، ا. (1389). بررسی و ارزیابی عملکرد شرکت هواپیمایی آسمان در تامین رضایت گروه‌های ذینفع ‏مبتنی بر نظام‌های تعالی و سرآمدی سازمان‌ها (مورد روشEFQM)، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه پیام نور.

دل قوی، ع. (1389). اصول و مبانی مدل تعالی (سرآمدی سازمانیEFQM).Available at: {online}. http://www.mgtsolution.com/olib/973316016.aspx

دل‌قوی، ع. (1385). خودارزیابی EFQM. پایان‌نامه کارشناسی مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بافق.

رستگار، ع. (1385). ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت. رساله دکتری مدیریت گرایش رفتار سازمانی، دانشگاه تهران.

زنگنه، ا.؛ احسانی، م.؛ کوزه‌چیان، ح. (1388). ارتباط بین توانمندسازها و نتایج در تعالی سازمانی باشگاه های فوتبال تهران درلیگ برتر ایران (بر اساس مدل EFQM). فصلنامه پژوهش در علوم ورزشی، 6(2)، 151-  164.

شیخی نژاد، ف.؛ احمدی، گ. (1387). مدیریت در پرتو معنویت. ماهنامه تدبیر، (202)، 49-53.

علیقلی زاده، م. (1393). سنجش عملکرد مدیریت در کتابخانه های دانشگاه های دولتی. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی،  (17)، 115-  141.

فتاحی، م. (1386). بررسی اثرات معنویت محیط کاری بر رفتار شهروندی سازمانی و ارتباط آن با وفاداری مشتری و کیفیت خدمات در سازمان تامین اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

فرج‌پهلو، ع.؛ آخشیک، س. (1388). سنجش کیفیت عملکرد مدیریت کتابخانه های دانشگاه شهید چمران اهواز با استفاده از مدل EFQM . فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(1)، 31.

فرنیا، م.ع.؛ شجاعی، خ. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری مدیران با بهره‌وری آنان در مدارس شهرستان سردشت در سال تحصیلی 1387-1388. علوم تربیتی، 2(5) ، 161- 184.

نجمی، م.؛ حسینی، س.. (1387). مدل سرآمدی EFQM از ایده تا عمل (بر اساس ویرایش سال 2003 میلادی). تهران: موسسه مطالعات بهره‌وری و منابع انسانی، انتشارات سرآمد.

نیک‌پور، ا. (1390). بررسی رابطه بین معنویت محیط کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی در کارکنان سازمان بنیاد شهید شهر کرمان. فصلنامه مدیریت بهره وری (فراسوی مدیریت)، 4(16)،

.155-  172.

Ashmos, D. P. , Duchon,   D.  (2000). Spirituality at work: a conceptualization and measure. Journal of Management Inquiry, 9(2): 134-145.

Borbely, M. (2009). Factors that influence self- assessment in altering library environment. Paper presented at the Qualitative and Quantitative Methods in Libraries QQML, Chania, Crete Greece

Herget, J.; Hierl S. (2007). Excellence in libraries: a systematic and integrated approach. New Library World, 108)11/12(: 526-544.

Krejcie, R. V. ; Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.

Marques, J. F. (2006). The spiritual worker: An examination of the ripple effect that enhances quality of life in- and outside the work environment. Journal of Management Development,  25 (9),884 - 895.

Marques, J., Dhiman, S., King, R (2005)  Spirituality in the workplace: Developing an Integral model and a Comprehencive Definition. Journal of AmericanAcademy of Business,Cambridge,7(1),  81- 91.

Milliman,  J. , Czaplewski, A.J. , Ferguson, J.  (2003). Workplace spirituality and employee work attitudes (An exploratory empirical assessment). Journal of organization change management,  4(16), 427-447.

Mitroff, I. I.,  Denton, E.A (1999). A Spiritual Audit of Corporate America, A Hard Look at Spirituality, Religion, and Values. San Francisco:  Jossey-Bass

Mitroff, I. I.; Denton, E.A (1999). A Study of Spirituality in the Workplace. Sloan Management ReviewSummer 1999, 83-92.

Schrage, M. (2000). Sorry about the profit, boss, My feng shui is off. Fortune, 142(306),9.

Stavridis, Stefanos (2012). EFQM in Academic Libraries: the Application of a Quality Management Model at the University of Cyprus Library. Liber Quarterly, 22(1), 64- 77.

Stewart, C. S. (2002). Soul time. Potentials, 35(9), 92-96.

Tari, Juan Jose (2010). Self assessment Processes: The importance of follow up for success. Quality Assurance in Education, 18(1), 19-33.