شناسایی وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلمان ابتدایی ناحیه‌ی سه شهرستان کرمانشاه

محورهای موضوعی : دانش شناسی

فریدون یزدانی ¹ , سیده مژگان موسوی ²

1 - استادیار دانشگاه پیام نور مرکز نهاوند
2 - دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی آموزش ابتدایی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر

تاریخ دریافت : 1395/07/05 تاریخ پذیرش : 1395/10/15 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: شهرستان کرمانشاه, سواد اطلاعاتی, معلم‌های ابتدایی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلمان دوره ابتدایی ناحیه 3 شهرستان کرمانشاه در سال‌ تحصیلی 93-1392 بود. روش پژوهش: در این پژوهش توصیفی و از نوع پیماشی بود و جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن و مرد ابتدایی ناحیه‌ی سه کرمانشاه به تعداد 4695 نفر می‌شدند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌‌ای تعداد 380 نفر برای جمع‌آوری اطلاعات به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی یزدانی (1391آ) بود که پایایی و روایی آن در پژوهش‌های قبلی به تأیید رسیده است. برای تحلیل داده‌ها از آمارهای توصیفی و آزمون‌های آمارهایی پارامتری و غیرپارامتری مختلفی همچون تی تک‌نمونه‌ای، مربع کای و ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلم‌ها در حد مناسبی نیست، اما در بررسی تک تک مؤلفه‌های مهارت‌های سواد اطلاعاتی مشخص شد که سواد اطلاعاتی معلم‌ها در مؤلفه‌های ارزشیابی اطلاعات و تبادل اطلاعات در حد ضعیفی است؛ در مؤلفه‌های مکان‌یابی و سازمان‌دهی اطلاعات سواد اطلاعاتی آن‌ها نامناسب، اما در مؤلفه‌ی تعریف نیازهای اطلاعاتی سواد معلم‌ها در حد خوبی بوده است. یافته‌ی دیگر نشان داد که بین میزان ساعت استفاده از اینترنت در هفته و نیز میزان ساعت مطالعه‌ی آزاد در هفته از سوی معلم‌ها با میزان مهارت سواد اطلاعاتی آن‌ها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین معلوم شد که بین سن آزمودنی‌ها و میزان سواد اطلاعاتی آن‌ها رابطه‌ی منفی و معنادار وجود دارد. نتیجه‌گیری: معلوم شد بین وضع موجود سواد اطلاعاتی آموزگاران ناحیه‌ی 3 کرمانشاه و وضع مطلوب آن فاصله وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this study was to examine the information literacy skills status of elementary teachers in Kermanshah city, third region, Iran. Methodology: The method of research was descriptive (survey) and statistical population of it included all elementary teachers of Kermanshah city, in third region. The total number of those was 4695 people. For sampling of subjects, a cluster sampling method was used. On the basis of this method, the 150 subjects were selected. For gathering of dada, "the questionnaire of information literacy" of Yazdani (2012) was used. This questionnaire has made based on the Likert scale and in the five ranks. The component of scale (questionnaire) included 5 standard competency of ACRL. The questionnaire makes up from 30 items in the form of self-report statements. For data analysis, we used descriptive and inferential statistics. Findings: The skills of teachers’ information literacy of Kermanshah was not desirable. In examining of individual components of teachers' information literacy, appeared that the literacy of teachers in components of evaluation and communication of information is low; and in components of searching and organizing of information is not appropriate; and finally in component of defining of informational needs, the skills of the teachers’ information literacy is good. Conclusion: There is a gap between teachers’ information literacy status quo and desirable situation.

منابع و مأخذ:

اصغرنیا، ف. (1388). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی بر مبنای «استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» مصوب انجمن کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی (ای. سی. آر. ال.). پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

اصلانی ملایری، م. (1375). مقایسه تأثیر دو روش آموزش بر سطح آشنایی دانشجویان پزشکی اصفهان با منابع مرجع پزشکی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان.

پندپذیر، م.؛ چشمه سهرابی، م. (1389). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بر اساس شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، 16(2)، 137-115.

ربانی خوراسگانی، ر.؛ وارثی، ح.؛ مهدوی م. ا. (1390). بررسی نقش و جایگاه سواد اطلاعاتی بر مشارکت الکترونیکی شهروندان در مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان). مدیریت شهری، (27).

زاهد بابلان، ع.؛ رجبی، س. (1390). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی. فناوری آموزش، 5(4)، 317-309.

صیفوری، و. (1390). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. اینترنت: نشریه الکترونیکی شمسه، شماره 3-1. برگرفته از پایگاه اینترنتی:

http://www.aqlibrary.org/index.php?module=TWArticles&file=index&func=view_pubarticles&did=851&pid=11. (تاریخ بازیابی: 19/05/1391)

طیب‌نیا، و. (1385). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

علی نژاد، م.؛ سرمدی، م.ر.؛ زندی، ب.؛ شبیری، س. م. (1390). سطح سواد اطلاعاتی و نقش آن در فرایند آموزش یادگیری الکترونیکی دانشجویان. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 17(2)، 371-337 .

منصوریان، ی.؛ نعیم‌آبادی، م. (1383). نقش وب‌سایت کتابخانه‌ها در ارتقای سواد اطلاعاتی در آموزش استفاده‌کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی و موزه‌ها. مشهد: 1 و 2 خرداد 1383. به‌کوشش رحمت‌اله فتاحی و دیگران. مشهد. سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.

یزدانی، ف. (1391آ). طراحی ابزاری برای سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور. فصلنامۀ فنآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 2(4)، 52-29.

یزدانی، ف. (1391ب). ساخت، اعتباریابی و پایاسازی مقیاسی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در نظام های آموزش از دور. مجلۀ مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 9،  104-89.

یزدانی، ف. (1391ج). بررسی وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور. طرح پژوهشی، دانشگاه پیام نور، همدان.

یزدانی، ف. (1393). چه نوع آزمونی برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نرو مناسب است. فصلنامه دانش‌شناسی، 6(23)، 114-101.

Chiang, Y.-Ch.; Wang, T.-Ch.; Chen, Y.-H. (2007). Study on Information Literacy of Elementary School Teachers. 6th WSEAS International Conference on EDUCATION and EDUCATIONAL TECHNOLOGY, Italy, November 21-23, 2007 274.

Gross M, Latham D., (2007). Attaining information literacy: An investigation of the relationship between skill levels, self-estimatesof skill, and library anxiety. Library & Information Science Research, 29(3): 332-53.

Krejcie R. V., and D. W. Morgan (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 602-690.

Leung, L. (2009). Effects of Internet Connectedness and Information Literacy on Quality of Life. Springer Science+Business Media B.V.DOI 10.1007/s11205-009-9539-1.

Mirto, A. M. (2003). An analysis of elementary teachers’ information literacy in Texas. Journal of teacher education, 8(3), 118-127.

Moore, P. (2000). Toward information literacy: one school journey. New Zealand: Wellington.

Omi, R.; Sakamoto, A.; Ando, R., Takahira, M.; Kobayashi, K., Kimura, F.; Kashibuchi, M.; Naito, M.; Sakamoto, K.; Adachi, N.; Suzuki, K.;  Sakamoto, T.; Kato, S. (2004). Causal relationships between media use and information literacy. From: http://www.editlib.org/noaccess/12611.(Retrieved at: 23/September/2011).

Takahira, M.; Ando, R.; Sakamoto, A. (2004)  The effects of Internet use on information literacy: A panel study with Japanese elementary school students. http://www.editlib.org/noaccess/12613.  From: (Retrieved at: 23/ September/2011).

Taylor, T.; Arth, J.; Solomon, A.; Williamson, N.  (2007). 100% Information Literacy Success. New York: Thomson Delmar Learning.