160 مؤلفه در ارزیابی تطبیقی کاربردپذیری وب سایت‌های کتابخانههای ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه
محورهای موضوعی : دانش شناسیصدیقه محمد اسماعیل 1 , سمیه کاظمی کوهبنانی 2
1 - عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، ایران، تهران .
2 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، ایران، تهران.
کلید واژه: اینترنت, ارزیابی, جمهوری اسلامی ایران, ترکیه, عراق, وب, مؤلفه, کاربردپذیری, وب سایت‌ها, کتابخانههای ملی,
چکیده مقاله :
هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی تطبیقی وب سایت‌های کتابخانههای ملی کشورهای جمهوری اسلامی ایران، عراق و ترکیه از نقطه نظر رعایت معیارهای مطرح در کاربردپذیری وب سایت‌ها است. روش پژوهش: روش شناسی پژوهش حاضر پیمایشی از نوع ارزیابانه است و در آن با استفاده ازسیاهه وارسی، مشتمل بر 11 معیار و 160 مؤلفه وب سایت‌های کتابخانههای ملی جامعه مورد نظر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به امتیاز وب سایت شاخص فرضی (که در آن کلیه معیارها و مؤلفه ها 100% رعایت گردیده است)، که 663 امتیاز را به خود اختصاص داده است، وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با 594 امتیاز (5/88 درصد) دارا بودن مؤلفه ها در رده اول، ترکیه با 485 امتیاز (5/70درصد) در رده دوم و عراق با 330 امتیاز (2/46 درصد) در رده سوم قرار گرفته‌اند. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش پیشنهاداتی به دست‌اندرکاران و طراحان وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به تفکیک ابعاد مطرح شده ارائه می‌شود، تا با رعایت آن کاربردپذیری در سیاهه وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به لحاظ حفظ موقعیت استراتژیک منطقه ای، به طور صددرصد تامین شود.
Purpose: The main purpose of this study is to do a comparative evaluation of Islamic Republic of Iran, Iraq and Turkey National Library websites, based on important characteristics in usability of websites. Methodology: In this research, assessment of National Library websites has been done using a checklist. The checklist includes 11 criteria and 160 components for reviewing and evaluating websites. Results: According to allocated grade to hypothetical website (with 100% confirmed criteria and components) equal 663 points, the Iran national library website with 594 points (88/5%) has been achieved first rank. Turkey with 485 points (70/5%) and Iraq with 330 points (46/2%) are second and third, respectively. Conclusion: Based on the results of this research, some proposals have been offered to website designers and decision-makers of Iran National Library. Through recommended proposals in the checklist of Iran National Library website, the improvement of the usability of website and preservation of regional strategic position is possible.
اصغری‌پوده، احمدرضا (1380). بررسی عناصر و ویژگی‌های مطرح در طراحی وب سایت کتابخانههای دانشگاهی. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
الکساندر، ژانت (1383). شناخت وب: چگونه اطلاعات موجود بر روی وب را ارزیابی نموده، و صفحاتی اینگونه را پدید آوریم، ترجمه صدیقه محمد اسماعیل، تهران: دبیزش.
بیات، بهروز (1386). بررسی وضعیت وب‌سایت‌های واحدهای جامع دانشگاه آزاد اسلامی براساس معیارهای ارزیابی موجود در متون و منابع مرتبط. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
تامپسون، جیمز (1366). تاریخ اصول کتابداری؛ ترجمه محمود حقیقی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جانسون، استیو(1382). صفحات سفارش و دریافت مواد منابع کتابخانه ای بر روی وب. ترجمه صدیقه محمد اسماعیل. اطلاع شناسی، 1 (پاییز):187-169.
حاجی زین العابدینی، محسن، مکتبی فرد، لیلا، عصاره، فریده (1384) تحلیل پیوندهای وب سایت‌های کتابخانههای ملی جهان. مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی، دوره 7، شماره 1، ص. 193-173.
خوانساری، جیران. ساختن سایت‌های وب موفق برای کتابخانههای کوچک دانشگاهی. صنعت برق، 54 (آبان)ص. 28-24.
رضایی شریف آبادی، سعید، فرودی، نوشین (1381). ارزیابی صفحات وب کتابخانههای دانشگاهی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی. فصلنامه کتاب، دوره سیزدهم، 4(زمستان) ص. 19-12.
عصاره، فریده، مرادمند، علی (1384). شناسایی ویژگی‌های عمده در طراحی وب سایت‌های کتابخانههای ملی جهان به منظور ارائه الگویی مناسب جهت ارتقاء کیفی وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران . فصلنامه اطلاع شناسی، پاییز و زمستان شماره 1و2.ص.190-170
عصاره، فریده (1381). معیارهای ارزیابی منابع اینترنتی. فصلنامه کتاب، دوره سیزدهم، 2(تابستان). ص. 73-61.
محمد اسماعیل، صدیقه (1383). بررسی کاربردپذیری وب‌سایت‌های دانشگاه‌های صنعتی کشور. پایان‌نامه دکتری کتابداری واطلاع‌رسانی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
محمد اسماعیل، صدیقه (1384). بررسی کاربردپذیری وب‌سایت‌های دانشگاه‌های صنعتی کشور. فصلنامه کتاب، دوره 16شماره 1. ص107-136 .
مزینانی، علی(1381). کتابخانه و کتابداری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
نوروزی، علیرضا (1385). بررسی میزان حضور ایران در وب. فصلنامه کتاب، زمستان 1385.
نویدی، فاطمه (1386). ارزیابی دسترس‌پذیری وب سایت وزارتخانه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
Alexander, J. E. ,Tate, M. A. (1999). Web Wisdom: who to evaluate and create information quality on the web. London, Mahwah, NewJersey.LEA: (Lawrence Erlbaum Associates).
Bertot J.C. et al. (2006) Functionality, usability and accessibility: Interactive user-centered evaluation strategies for digital libraries", Performance Management and Metrics, Vol. 7 No. 1, pp. 17-28.
Braynik. G. (2003). Atomatic Web Usability Evaluation: What Need to be done?.(29jan.2003): 1-16.[on-line].Available: http://Usable.binghamton.edu.Atomatic Thesis.html
Hassanzadeh, Mohammad, Navidi, Fatemeh (2010) "Web site accessibility evaluation methods in action: A comparative approach for ministerial web sites in Iran", Electronic Library, The, Vol. 28 Iss: 6, pp.789 - 803
Lor,Peter Johan(1997). Guidelines for legislation for national library services. Retrieved 2 August 2007, from: IFLANET, Section of National libraries web site: http:// www.ifla.org
Nadler.D.M. and Furman.V.M. (2001). Access board issues final standards for disabled access under Section 508 of Rehabilitation Act, Government Contract Litigation Reporter, Vol. 14 No. 19, p. 14.
Sandberg. R.(2009) Assessment and Usability Test of Company Specific Hardware Configuration Tool. University essay from linkÖpings Universitet/Instituation fÖr datavetenskap
The SEO File: Usability Checklist 2009.[on-line]. Available: www.theseofiles.co.uk.