بررسی تطبیقی گرایشهای رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در کشورهای انگلستان، کانادا و آمریکا با ایران: با تاکید بر تاثیر آنها بر میزان تولید علم در عرصه بین‌المللی
محورهای موضوعی : دانش شناسیسید مهدی طاهری 1 , محمد علائی آرانی 2
1 - دانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه کاشان
کلید واژه: آموزش, آمریکا, ایران, انگلستان, تولید علم, کتابداری و اطلاع‌رسانی, گرایشهای تخصصی, مطالعه تطبیقی, کانادا,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین تفاوت گرایش های رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در کشورهای انگلیس، آمریکا، و کانادا[1] با ایران و تاثیر آن بر میزان تولید علم تخصصی در عرصه بین المللی در این کشورها انجام شد؛ روش/رویکرد پژوهش: رویکرد مورد استفاده برای انجام پژوهش، رویکرد تحلیلی ـ مقایسه ای بود، و گردآوری داده‌ها بر اساس روش اسنادی (کتابخانه ای)صروت گرفت؛ یافته‌ها: یافته های پژوهش در مورد تعداد گرایش های رشته کتابداری در کشورهای مورد مقایسه با ایران نشان داد، آمریکا دارای 46 گرایش، کانادا 24 گرایش، و انگلستان 20 گرایش تخصصی است. این درحالی است که ایران فقط دارای 10 گرایش آن هم به صورت پراکنده و غیر هدفمند در چندین نوع دانشگاه و نظام آموزشی است. از سوی دیگر، میزان تولیدات علمی در این رشته در کشورهای مورد مقایسه با ایران در مجموع بیش از 43 درصد از کل تولیدات علمی دنیا (نمایه شده درپایگاهوب علم (WOS)،موسسه اطلاعات علمی تامسون (آی.اس.آی)) را در بین سال های 2000 تا 2009 در مقابل سهم 0.255 درصدی ایران بود. نتیجه گیری: تفسیر یافته ها حاکی از آن است که تعدد گرایشهای تخصصی که بر اساس نیازهای جامعه بومی، همگامی با تحولات همه جانبه و فناوری های نوین اطلاعاتی، و به طور کلی بلوغ رشته کتابداری و اطلاع رسانی است، بر میزان تولید علم کشورها در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی تاثیر مستقیم دارد. 3ـ در آغاز پژوهش قرار بود کشور استرالیا نیز در کنار کشورهای مورد مقایسه با ایران قرار بگیرد تا مقایسه بین کشورها انگلو-ساکسون با ایران باشد. اما به دلیل عدم وجود اطلاعات دقیق و روزآمد از گرایش های رشته کتابداری و اطلاع رسانی در استرالیا (علیرغم بررسی گسترده پژوهشگر)، نام این کشور از جامعه پژوهش حذف گردید.
Objective: The objective of the current study is to determine the difference between library and information science's branches in USA, UK, Canada, and Iran, and their effectiveness on scientific productionsat the international level in these countries, Methodology: It is done by analytical–comparative approach, and with documentary method for data gathering. Findings: the results about the amount of library science's branches in Iran in comparison with others shows that, USA, Canada and UK have 46, 26, 20 specialized branches respectively. However, Iran sporadically has only 10 branches, in various universities with varied educational system. On the other hand, scientific production in mentioned countries except Iran is more than 43% of total production in this field (on the bases of WOS[1] database indexes) in 2000 – 2009 versus 0.255% share of Iran. Conclusion: Findings analyses reports that the multiplicity of specialized branches based on the need of indigenous community, consistent with new information technologies, and generally maturity of library and information science, have directly effects on the scientific productions. [1]- Web of Science (WOS)
انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (1389). نشانی گروههای کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاههای ایران. پیوسته: http: //www.ilisa.ir/framework.jsp?SID=67. (بازدید 1 بهمن 1389).
حسن زاده، محمد (1390). مفهوم میان رشتهای و دلالتهای آن در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی. کتاب ماه کلیات، (166).
علیمحمدی، داریوش (1390). برنامه درسی دکترای کتابداری و اطلاع رسانی: مطالعه تطبیقی ایران و آمریکای شمالی. کتاب ماه کلیات، (166).
فتاحی، رحمت الله و دیگران (1383). برنامه جدید کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی (طرح پژوهشی). به سفارش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری. پیوسته: http: //www.dr-dayani.com/matn.asp?17. (بازدید 1 بهمن 1389)
گروه بحت کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد (LIS@ferdowsi.ac.ir) (1390).]فهرست گروههای کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران[. (بازدید 10 اردیبهشت 1390).
مرتضایی، لیلا (1380). تحصیلات تکمیلی علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی در انگلستان، آمریکا، هند و ایران: بررسی تطبیقی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
منصوریان، یزدان (1390). "گرایشهای "تخصصی" و "بین رشتهای" در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی". کتاب ماه کلیات، شماره 166 (مهر 1390).
American Library Association (2010a). Library and Information Science: DirectoryofInstitutionsOffering Accredits Master's Programs. [online], available at: http: //www.ala.org /ala/educationcareers /education /accreditedprograms /directory/pdf/lisdir2010.pdf. [26 Jan. 2011].
American Library Association (2010b). Education for Librarianship. [online], available at: http: //www.ala.org/ala/educationcareers/education/index.cfm. [26 Jan. 2011].
Buckland, Mishael (2011). What Kind of Science Can Information Science Be?.[online], available at: http: //people.ischool.berkeley.edu/~buckland/whatsci.pdf. [05Dec. 2011].
Chartered Institute of Library and Information Professionals. [online], available at: http: //www.cilip.org.uk/pages/default.aspx. [26 Jan. 2011].
Institute for Science Information (ISI). "Web of knowledge" (database). [online], available at: http: //www.isiwebofknowledge.com/. [26 Jan. 2011].
Jarvelin, Kalervo; Vakkari, Pertti (1992). The evolution of library and information science 1965-1985: A content analysis of journal articles. Journal of American Society for Information Science, 24( 6), 425-436.
Liu, Ziming (1992). Comparative Study of Library and Information Science Education: China and the United States. International Information & Library Review, 24(2), 107-118
Rochester, Maxine; Vakkari, Pertti (1998). International LIS Research: A Comparison of National Trends. IFLA Journal, 24( 3).
Saracevic, Tefko (1999). Information Science. [online], available at: http: // comminfo.rutgers.edu /~tefko / JASIS1999. pdf. [26 Jan. 2011].