ارزیابی نحوه‌ی ارائه خدمات مرجع چاپی و الکترونیکی از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا(س)

محورهای موضوعی : دانش شناسی

فاطمه فاتحی ¹ (کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
فریده رفیعی مقدم ² (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال،)

تاریخ دریافت : 1393/01/19 تاریخ پذیرش : 1393/04/20 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه: ارزیابی, دانشجویان کارشناسی ارشد, خدمات مرجع الکترونیکی, خدمات مرجع چاپی, دانشگاه الزهراء(س),

چکیده مقاله :

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی نقاط قوت و ضعف امکانات موجود و ملزومات مورد نیاز در ارائه خدمات در کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا(س) از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا (س) است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی-تحلیلی انجام شده است و جامعه آماری این پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا(س) بوده است. حجم نمونه از طریق جدول مورگان 327 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به دست آمد. جهت گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه ای محقق ساخته با طیف لیکرت طراحی شده، که پایایی آن با آلفای کرونباخ 85/0 تأیید شد و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون های آمار استنباطی شامل آزمون کروسکال و الیس و کای اسکوئر و با استفاده از نرم افزار آماری اس‌پی‌اس‌اس انجام گرفته است. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که مهم‌ترین شاخص‌های مورد بررسی، ارائه خدمات مرجع الکترونیکی، چاپی و وضعیت نیروی انسانی به ترتیب 65/82 ، 46/76 و 38/67 درصد است. پاسخ‌گویی به سؤالات مرجع از طریق پایگاه‌های الکترونیکی 3/92 درصد، درک و تشخیص نیاز مراجعه کننده 9/88 درصد، آموزش شیوه بهره‌گیری دسترسی به اطلاعات الکترونیکی7/85 درصد، از مهم‌ترین شاخص‌ها هستند. در پاسخ به فرضیات پژوهش، یافته‌ها حاکی از آن هستند که بیش از 70 درصد از دانشجویان اهمیت 22 از 26 شاخص را زیاد و بسیار زیاد می‌دانند، یعنی اکثر شاخص های مذکور در پژوهش از دیدگاه‌آن‌ها قابل تأیید است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر اذعان کرد بین نحوه ارائه خدمات مرجع چاپی، خدمات مرجع الکترونیکی و تسهیلات و امکانات رابطه معناداری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this study is to evaluate the quality of printed and electronic reference services based on the opinions of M.A students of Alzahra University. Methodology: This research is an analytical survey. 327 subjects were randomly chosen using the Krejcie and Morgan’ table. Data were gathered using a researcher-made questionnaire. The collected data were analyzed using SPSS software. Findings: Providing electronic services, printed materials and human resources were 82/65, 76/46 and 67/38 percent. Answering basic questions via electronic databases 92/3 percent, understanding and recognition of reference needs of 88/9 percent, teaching the access and usage of electronic information is 85/7 which are the most important parameters. The findings showed that more than 70 percent of the students believe 22 out of 26 factors of this research are very important, meaning that the aforementioned factors of this research are considerably important. Conclusion: The results shows a significant and meaningful relationship between the physical facilities available in the library’s printed reference services, the provision of electronic services, and other facilities available in libraries.  

منابع و مأخذ:

اکرمی ابرقویی، ص. (1387). نیازسنجی و امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.

حسن زاده، م.(1382). خدمات مرجع الکترونیکی: شیوه های نوین پاسخ گویی به پرسش های مرجع. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 6 (24)، 107-97.

داوودی، ف. (1386). امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی شهر یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.

زبردست، ب.(1389). خدمات مرجع دیجیتالی: نگاهی به سامانه "پرسش از کتابدار" سازمان کتابخانه­ها، موزه­ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، 2(6)،50-70.

سلطانی، پ.(1379). دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، تهران. فرهنگ معاصر.(1379).

عسکریان کاخ، ا.؛ فتاحی، ر. (1390). امکان سنجی جایگزینی منابع مرجع الکترونیکی رایگان به جای منابع مرجع چاپی در کتابخانه­های دانشگاهی. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران،.4(26)، 845-868

کرمی، ا. (1385). امکان سنجی خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های سازمان انرژی اتمی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

Barry, E., Kelli Bedoya, J., Groom, C., & Patterson, L. (2010). Virtual reference in UK academic libraries: The virtual enquiry project 2008-2009. Library Review, 59(1), 40-55. Retrieved December5, 2011, from http://www.library.camden.nsw.gov.au/attachments/documents/acess1t.pdf

Dollah, W. A. K. W. (2006). Digital reference services in selected public   academic libraries in malaysia, A case study. In C. Khoo, D. Singh & A. S. Chaudhry (Eds.), Proceeding of the Asia-Pacific Conference on Library & Information Education & Practice 2006 (A-LIEP 2006), April 3-6 2006 (pp. 122-135). Singapore: School of Communication & Information, Nanyang Technological University.Retrieved11November, 2011, from http://hdl.handle.net/10150/106202  

http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?issn=00907324&volume=38&issue=2&PHPSESSID=hkkdh7d6cml01t412a5ggplgi7

Luo, L., & Bell, L. (2010). Text 4 answers: a collaborative service model. Reference Service Review, 38 (2),  274-283. Retrieved January 22, 2012 from

Maharand. B & Chandra Panda, K (2005). Reference service in academic libraries: a case study of the libraries of IIM and IIT in India virtual. Retrieved from E-Lis.

Tu, F. (2007). Knowledge and skills required to provide health information related virtuareference services: evidence from a survey. Journal of the Medical Library Association, 95 (4). RetrievedNovember1, 2011, fromhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmc2000781/pdf/i1536-5050-095-04-0458.pdf