بررسی میزان مهارتهای استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی و کتابخانه‌های دیجیتال به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

محمد جعفر مهدیان ¹ (استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه آزاد بروجرد)
شهرام شهبازی ² (کارشناس ارشد برنامه‌ریزی آموزشی و حق التدریس گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد بروجرد)
مژگان نیک نژاد ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد زبان انگلیسی)

تاریخ دریافت : 1390/12/08 تاریخ پذیرش : 1391/02/11 تاریخ انتشار : 1391/06/01

کلید واژه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی, سواد اطلاعاتی, منابع اطلاعاتی الکترونیکی, کتابخانه‌های دیجیتال, پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی,

چکیده مقاله :

هدف: امروزه آشنایی با شیوه‌های بازیابی و استفاده از منابع علمی به عنوان یکی از ابعاد سواد اطلاعاتی مبتنی بر فناوری‌های نوین همچون استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی،کتابخانه‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات، برای محققان امری ضروری است بر این اساس هدف از این پژوهش بررسی میزان مهارت‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد در استفاده از اطلاعات علمی موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دیجیتال در سال 91ـ1390 بود. روش شناسی: حجم نمونه به روش تصادفی طبقه ای 303 نفر انتخاب شدوابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه‌ی محقق ساخته با روایی 84/0 و پایایی 83/0 بود.به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روشهای آمار استنباطی شامل آزمون T تک متغیره وآزمون خی دو استفاده شد. یافته‌ها: بررسی معناداری آزمون در سطح و بزرگتر بودن T حاصله از مقدار بحرانی جدول نشان داد مهارت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده وکاربرد مفاهیم جستجوی پیشرفته اطلاعات با میانگین (77/2)، پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی (23/1)و پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن (26/2)، وپایین‌تر از سطح متوسط (3)، قرار داشت. نتیجه‌گیری: مشخص شد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بروجرد فاقد مهارتهای استفاده ازپایگاههای اطلاعات علمی و کتابخانه‌های دیجیتال بودند.

چکیده انگلیسی:

  Purpose: Nowadays, with the recovery and use of scientific resources, information literacy as one of the dimensions based on the use of new technologies such as databases, digital libraries and data recovery software, it is imperative for researchers. The purpose of this study based on the skills of graduate students in the use of scientific information in Boroujerd databases and digital libraries during 1390-91. Methodology: The sample volume was selected 303 students by stratum random method. The tool for collecting information is a verified questionnaire with validity 0.84 and reliability 0.83 percent. Results: In order to analysis the information, the frequency percentage descriptive statistic method and inferential statistic method t-test were used. The studied students 'skills in usage and application in information advanced search was in average2.77%., citation databases (1.23), full text databases (2.26), were lower than average level (3) that reveals weakness in the information literacy skills. Conclusion: It was clear Borujerd University graduate students have lack of skills using electronic scientific databases and digital libraries.  

منابع و مأخذ:

اصغرنیا، فاطمه(1388). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی  برمبنای «استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» مصوب انجمن کتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی (ای .سی.ار.ال). پایان نامه کارشناسی ارشد در رشتۀ علوم اطلاع‌رسانی دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

بختیارزاده، احمد (1381). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه الزهرا (س). پایان نامه کارشناسی ارشد، کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران.

پریرخ، مهری؛ مقدس زاده، حسین (1378). سواد اطلاعاتی:پژوهش پیرامون چگونگی کسب وسواد اطلاعاتی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،  317 -334.

سیف، علی اکبر (1382). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی. تهران: نشر دوران، 551.

کیامنس، علیرضا(1386). روشهای ارزشیابی آموزش. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 224.  

Anderson S. (2006). The evaluation of higher education in chin a: Storied experiences of Internet usage by student and faculty. A Dissertation presented to the faculty of the College of Education University of Houston. Available from: http://www.proquest.com [Accessed 11 July 2009].

Allen Lisa. (2000). Information Literacy in higher education A Revolution in learning [On line] http:www.pages.drexel.edu/~la33/information literacy in Higher Education.htm> [1.jun 2006].

Bronesky, D. (2004). A New Schema for Information Literacy Improvement in Eus ountries.  J. of Information Management, 5(4), 273-279.

Crawford J. (2006). The Use of Electronic Information Services and Information Literacy: A Glasgow Caledonian University Study. Journal of Librarianship and InformationScience, 38(1), 33-45.

Doyle T, Hammond J. (2006). Evaluating the internet as a research source reference ervices Review. Academic Research library, 34(1), Available from http://www.emeraldinsight.com/0090-7324.html   

Fain M. 2011. Assessing Information Literacy Skills Development in First Year Students: A Multi-Year Study. The Journal of Academic Librarianship, 37(2), 109-11

Hepworth M. (2000). Approaches to information literacy training in higher Education. Challenges for librarian’s new review of librarianship,14(6),  21-34.

Larkin E, Pines A.2005. Developing Information Literacy and Research Skills in Introductory Psychology: A Case Study. The Journal of Academic Librarianship, 31(1), 40-45.

Research Information Network and Consortium of Research Libraries (2007).  Researchers’ Use of Academic Libraries and their Services, RIN, London, Available From: www.rin.ac.uk/files/ libraries-report-2007.pdf (Accessed 25 March 2009).

Rowlands I, Nicholas D, Williams P, Huntington P, Fieldhouse M, Gunter B, Withey R, Jamali HR, Dobrowolski T. and Tenopir C.(2008). TheGoogle generation: the Information behavior of the future. ASLIB Proceeding, 4(60), 290-310.

Seamans. Nancy. Information literacy: A study of freshman perceptions, With restitute and state university.

Secker, J. Gibson, R.M. (2011). Evaluating M1512: an information Literacy Course for PhD students. Library Review, 60(2), 96-107.rade-Pipe Available from: http://www.emeraldinsight.com/0024-2535. tm Accessed 10 July 2011].