نقش ابزارهای نوین اطلاعرسانی در تبریز در دوره قاجار
محورهای موضوعی : دانش شناسیموسی مجیدی 1 , الناز سرداری نیا 2
1 - هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی تهران شمال
2 - کارشناسی ارشد علم کتابداری و اطلاع رسانی
کلید واژه: مطبوعات, آذربایجان, ایران-تاریخ- قرن13, ایران-تاریخ-قاجاریان, ابزارهای اطلاعرسانی,
چکیده مقاله :
در پژوهش حاضر سعی شده است تا بخشی از ابتکارات، خلاقیت ها و نوآوری های صورت گرفته در عرصه اطلاع رسانی در شهر تبریز طی دوره قاجار بررسی شود که می‌تواند شاهدی باشد بر پیشگام و تاریخ ساز بودن تبریزیان در عرصه اندیشه، دانش و فرهنگ این مرز و بوم. لذا به ابداعات و تحولات صورت گرفته در زمینه های اطلاع رسانی، ادبیات و آموزش پرداخته شد. برای این منظور از روش تاریخی استفاده شده است. از میان عوامل مختلفی که در ظهور و شکل گیری این تحولات می توان نام برد یکی افزایش روابط خارجی و رفت و آمد به کشورهای همسایه و اروپایی است. سپس، آشنایی با صنایع و فنون جدید، ترجمه آثار منتشر شده در این زمینه ها، شکل گیری طبقه روشنفکر و پیشگام در جامعه ایران همگی ارمغان اعزام دانشجو به کشورهای اروپایی می باشد. در این میان قرار گرفتن شهر تبریز در مسیر جاده ابریشم و همسایگی با کشورهای عثمانی و روسیه و تردد تجار و بازرگانان و سیاستمداران خارجی و نیز ولیعهد نشین بودن این شهر، تبریز را به یکی از مهم ترین شهرهای ایران که در تاریخ معاصر ایران جایگاه بسیار ویژه ای دارد تبدیل کرد و در نهایت ورود ابزارهای نوین اطلاع رسانی به این شهر در اواخر دورۀ قاجار منجر به بیداری ایرانیان و شکل گیری نهضت مشروطه گردید.
In this study we try to show a part of initiative and creative power in the field of information in Tabriz during the contemporary history of Iran; that is an example to being pioneer and history making of Tabrizians in the field of thought, knowledge and culture. The extent of these creations and innovations is very spread and consists of literature and art, education, science and technology, anticolonization and antidespotic movements but in this article we try to have a summary view at the transitions and transformations in the fields of information, literature, education and their effects on the changes of society. In addition to establishment of print industry of Iran in Tabriz, foreign books have been translated into Farsi for the first time in this city, so this city is the pioneer of translation, modern composition or simple writing have been tought by Talebov, one of the son worthy of this city. We owe authority of the first encyclopedia in the Islamic world, writing the first novel, children literature, national journalism to pioneer and powerful humans raised from Tabriz. Several facts have caused to appear these changes, like increasing foreign relationships and traveling to European and neighbor countries. And also, meeting new industries and technologies, translation of published works in this fields, elite and pioneer people’s birth in Iranian society are the presence of sending students to European countries. To be in the way of Silk Road, being neighbor with Ottoman, Russia and European countries, traveling foreign merchants and politicians, and also living Crown Prince in this city have made Tabriz to one of the most important Iranian cities in contemporary history of Iran. And we can say that in this period of history especially in recent two centuries, this proud city is not only a usual city, but also a museum of epics. And, it is pioneer in several political, social, artistical, literary and scientific fields, and finally the entrance of modern information tools in the city led to awaken the Iranians and to Constitution Movement (Mashroote).