ارزیابی وضعیت کتابخانه‌های مدارس ابتدایی منطقه ‌5 ‌تهران و میزان مطابقت آن با استاندارد‌های ایفلا

محورهای موضوعی : دانش شناسی

مجید قاسمی ¹ , وحیده نامداری ² , کیوان صالحی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه تهران
2 - دانشجوی ارشد دانشگاه تهران
3 - استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1394/08/18 تاریخ پذیرش : 1394/11/29 تاریخ انتشار : 1396/03/29

کلید واژه: ارزیابی, مدارس ابتدایی, استانداردهای ایفلا, کتابخانه‌آموزشگاهی, منطقه 5 تهران, کیفیت کتابخانه‌ها,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف، ارزیابی میزان انطباق وضعیت موجود کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی منطقه 5 تهران با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس (ایفلا) به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی و به روش پیمایشی است. از بین 120 مدرسه ابتدایی (دولتی) منطقه 5 شهر تهران، 30 کتابخانه آموزشگاهی به صورت در دسترس، شامل15 مدرسه پسرانه و 15 مدرسه دخترانه، انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخته که از ویژگی‌های فنی (روایی و اعتبار) مناسبی برخوردار بود استفاده گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های توصیفی، نظیر میانگین، فراوانی و درصد انجام شد. یافته ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که کتابخانه‌های مورد مطالعه فاصله خیلی زیادی با استانداردهای ایفلا دارد. نتایج در هفت بخش به صورت زیر به دست آمد: رسالت و خط‌مشی (57 درصد)، فضا و تجهیزات (87/30 درصد) و مجموعه کتاب‌های موجود (78/47 درصد)، بودجه (38 درصد) و نیروی‌انسانی (کتابدارمتخصص33/3درصد)، خدمات و فعالیت‌ها (92/62 درصد) و ترویج خدمات و ارتقاء یادگیری (78/67‌درصد). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کتابخانه های آموزشگاهی در هیچ یک از بخش های مورد مطالعه در حد استانداردهای ایفلا نبوده، ولی بخش خدمات و ترویج و تبلیغ خدمات، وضعیت قابل قبولی نسبت به سایر بخش ها داشته و بخش نیروی انسانی، به دلیل وضعیت اسفناک آن نیازمند توجه خاصی است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this study is to evaluate the compliance of current situation of elementary school libraries in the region 5 of Tehran, with the standards of school libraries (IFLA). Methodology: This study used a descriptive survey method. Among the 120 primary schools (public) region 5 of Tehran, 30 available school libraries, consisting 15 boys school and 15 girls school, were selected. In order to gather data, an appropriate questionnaire with good technical characteristics (reliability and validity) was used. To analyze the data, descriptive statistics, including mean, frequency and the percentage of frequency was applied. Findings: The results indicate that surveyed libraries are too far from the standards of IFLA. The outcomes were achieved in seven parts as following: mission and policy (%57), space and equipment (%30.87) and set of resources (%47.78), budget (%38) and workforce (librarian %3.33), services and activities (%62.92) and extension services and promotes learning (%67.78). Conclusion: The results show that school libraries were not in the limit of IFLA standards in any of the studied sections, but the services and promoting services, were in acceptable condition compared with the other sectors. On the other hand, the workforce, due to its deplorable situation, requires particular attention

منابع و مأخذ:

استاندارهای کتابخانه‌های مدارس: برگرفته از رهنمودهای ایفلا و یونسکو درباره کتابخانه‌های مدارس. (1384). تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

بیرانوند، ع.؛ حاجی‌شمسایی، ع.؛ مروجی، س. (1390). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع ابتدایی شهر شیراز و مطابقت آن با استانداردهای ایفلا. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 5(3)، 9-29.

بیگدلی، ز؛ جمشیدی، ن. (1393). ارزیابی کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه بر پایه استانداردهای ایفلابرای کتابخانه‌های آموزشگاهی. مطالعات ملی کتابداری و ساماندهی اطلاعات، 25(1)، 6-22.

جمشیدی، ن. (1386). بررسی وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه و مقایسه آن با استاندارد‌های ایفلا برای کتابخانه‌های آموزشگاهی به منظور ارائه راه‌کارهایی جهت بهینه سازی وضعیت آنها. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی (1385). کتابخانه‌های آموزشگاهی. تهران: کتابخانه جمهوری اسلامی ایران.

دمیرچی‌لو، م.؛ غفاری، م.؛ علی‌بیگ، م.ر.؛ حسینی، ف. (1388). بررسی وضعیت مجموعه‌سازی درکتابخانه‌های آموزشگاهی دبیرستان‌های دولتی شهرتهران درسال‌تحصیلی88-1387. پیام کتابخانه، 15(2)، 77-95.

رضایی شریف، ع.؛ گنجی، م.؛ حاجلو، ن. (1390). نقش کتابخانه‌های آموزشگاهی در پیوند با مدرسه و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 56، 57-73.

شرافتی، ث. (1383). وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی (مقطع متوسطه) استان کهگیلویه و بویراحمد. فصلنامه کتاب، 15(1)، 145-153.

صمدی علی نیا، ر.؛ سپهر، ف.؛ بزرگی، ا.ا. (1385). بررسی وضعیت کیفی کتابخانه‌های دبیرستانی شهر اصفهان از لحاظ مدیریت، نیروی انسانی، بودجه، منابع و فضا و تجهیزات در بدنه آموزش و پرورش در سال‌تحصیلی 1385-1384. فصلنامه رشد، 6 (3)، 11-13.

عمویی اوجاکی، ع.و. (1381). بررسی کتابخانه‌های دبیرستانی مناطق شهری استان مازندران در سال‌تحصیلی 1380-1379. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز .

غیاثوند، ا.؛ دهکریان، پ. (1388). سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی وابسته به شهرداری تهران. فصلنامهکتابداریواطلاعرسانی، 1(15)، 73-57.

فضیلت، م.؛ فهیم‌نیا، ف. (1389). بررسی روابط بین ویژگی‌های عناصر مدرسه با وضعیت کتابخانه‌های آموزشگاهی تهران.  تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 44(52)، 33-44.

مروجی، س.؛ شعبانی، ا.؛ حسینی، س. (1389). بررسی وضعیت کتابخانه‌های مراکز پیش دانشگاهی شهر اراک و مقایسه آن با استانداردهای کتابخانه‌های مدارس. فصلنامه دانش شناسی، 3(10)، 71-80.

نشاط، ن.؛ حری، ع. (1385). کتابخانه آموزشگاهی در مدرسه کتابخانه- مدار. تهران: شبکه کتاب چاپار .

 

 

هنری، ج.؛ هی، ل.؛ ابرگ، د. نقش مدیر در مدرسه‌ای با محیط سواد اطلاعاتی: یافته های یک طرح پژوهشی بین‌المللی. ترجمه علی مزینانی (1383). گزیده مقالات ایفلا. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

Burgin, R., & Paulette Brown, B. (2003). An essential connection: How quality school library media programs improve Student achievement in North Carolina. Retrieved May 27, 2014.  fram: http://www.Scholastic.com/library publishing.

Clark, CH. (2010). Linking school libraries and literacy. Retrieved June 24, 2014, from://www.Literacytrust.org.uk/research

Coish, D. (2005). Canadian School Libraries and Teacher – Librarian: TheResults. Information and Communications Technologies in SchoolsSurvey: studies Statistics Canada. Retrieved September 8, 2014.fram: http: //www.statcan.ca/english/research/81-595-MIE/81-595-MIE2005028.pdf

Harvey, C. A. (2006). Impacting School improvement. Library Media Connection, 24(6): 20-21. fram: http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home. Portal? Retrieved July, 21, 2014.

Kumar, D. (2010). Reading habits of senior secondary students at Allahabad city, India. Retrieved February, 21, 2014. from: http://digitalcommons, Unl.edu/libphilprac.

Loertscher, D. (2008). Flip This Library: School Libraries Need a Revolution. School libraryjournal, 54(11): 46-48. Retrieved August 2014.

Molineau, R. (2007). How Teacher /Librarian Collaboration Can Support StudentLearning. Focus On. Educational Research Service

Prasad, B. K. (2003). Encyclopedia of Teaching of Library Science. New Delhi, 1(2).

Rafste, E., & Satre, T. (2005). Tove Pemmer. Norwegian policy. empowering school  libraries, Ifla, Oslo. 4.   

Stephens, J. (2005). School Libraries: Are they Places to Leam or Places to Socialize? Students Use of the school Library in Norway. Evidence based Library and information practice, 1 (2): 64-66.

Todd, R. J. (2005). Report of the delaware school library survey. Retrieved March 12, 2014. from: http://www. Lib. Udel.edu/taskforce/phasetwo.do

Williams, D. (2001). Impact of school library services on achievement and learning in primary schools: Critical literature review of the impact of school library provision on achievement and learning in primary level students. School of Information and Media, 26(8): 32-35.