بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه در سال 1390

محورهای موضوعی : دانش شناسی

شهره سید حسینی ¹ (کارشناس ارشد کتابداری پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر)
محمد جواد آل مختار ² (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ایران)
فاطمه آناری ³ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه اصفهان)

تاریخ دریافت : 1392/02/30 تاریخ پذیرش : 1392/05/14 تاریخ انتشار : 1394/02/04

کلید واژه: آگاهی, کتابدار, پایگاه اطلاعاتی تمام متن, استفاده, صفحه خانگی, کتابخانه مرکزی, دانشگاه علوم پزشکی اصفهان,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی کتابخانه مرکزی این دانشگاه پرداخته است، و تلاش دارد، علاوه بر یافتن مشکلات و موانع پیش روی استفاده هر چه بیشتر از این منابع اطلاعاتی، راه‌کارهای لازم جهت اشاعه مطلوب اطلاعات توسط کتابداران و بهبود و یا ارتقاء وضعیت موجود ارائه دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است، و جامعه آماری آن را کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل می دهند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه است که پس از توزیع و جمع آوری، داده‌های به دست آمده، از طریق نرم افزار آماری اس پی اس اس در سطح آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد میانگین نمره آشنایی واقعی کتابداران در رابطه با پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن 52/51 با انحراف معیار 4/26 می باشد. آزمون t-test نشان داد بین رشته تحصیلی و میزان آگاهی و استفاده کتابداران از پایگاه‌های تمام متن رابطه معناداری وجود دارد. هم‌چنین ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد بین سطح تحصیلات کتابداران با نمره آگاهی، استفاده و نمره آشنایی واقعی آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد، و بیشترین رتبه آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه‌های تمام متن داخلی و سپس پایگاه‌های خارجی می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد میزان آگاهی و استفاده کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن موجود در صفحه خانگی این دانشگاه در حد متوسط به بالا است. جنسیت کتابداران در میزان آگاهی و استفاده آنان تأثیر نداشت، ولی بین سطح تحصیلات و هم‌چنین رشته تحصیلی و نمره آگاهی و استفاده آنان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. بیشترین میزان آگاهی و استفاده آنان ابتدا مربوط به پایگاه‌های داخلی و سپس پایگاه‌های خارجی می باشد، و بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که هرچه در طول زمان میزان آگاهی کتابداران نسبت به پایگاه‌ها افزایش و یا بلعکس کاهش یافته، میزان استفاده آنان نیز به همان نسبت تغییر کرده است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This research aimed to investigate the awareness and the usage of Isfahan University of Medical Sciences librarians who used the existing full-text databases in the homepage of the central library website. This study tried to find the problems and barriers which resulted in the difficulties in using these databases as well as providing some new approaches to disseminate more and more information to the end users by librarians. Methodology: Survey method, with applied approach, was used as a research method. The population was all employed librarians of Isfahan University of Medical Sciences libraries. Researcher-made questionnaire was used as a data-collecting tool and SPSS 16.0 used to analyze data. Central and scatter index statistics has been used to answer the research questions. Findings: The findings showed that the average scores of the librarians’ familiarity with full text electronic databases was 51.52 (Std Deviation=26.4). T-test indicates that there was not any significant difference between the awareness score and the sexuality as well as the usability score and the sexuality; but there was a significant difference between the awareness score and the rate of the usability of full text databases. Also the spearman correlation showed that there was a direct significant difference between the education levels of the librarians and their awareness, familiarity and usability scores. In this case, Elsevier had the highest rank among English databases. Conclusion: The results showed that the rate of the awareness and the usage of the existing full-text databases by Isfahan University of Medical Sciences was more than average. It can be seen that the librarians’ sexuality didn’t have any impact on their awareness and usages but there was a significant difference between their academic disciplines and their usages and awareness. The highest rate of the awareness and usages belonged to the domestic databases. It can be concluded that there was a positive relationship between the periods of awareness of librarians toward these databases and their usages.

منابع و مأخذ:

آل مختار، م. ج.، رحیمی، ع.(1382). بررسیمیزان آشنایی و استفاده محققین و پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با شیوه هایدسترسی به اطلاعات الکترونیک. ارائه شده در ششمین همایش ملی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی با تکیه بر نظام‌های نوین اطلاع رسانی و پژوهش‌های پزشکی ایران ؛ 1382 اردیبهشت 10الی11؛ اصفهان، ایران.

رحیمی، ع.؛ آقاجانی، ا. (1382). میزان آشنایی و وضعیت استفاده از بانک­های اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1382. قابل دسترسی از طریق: http://mui.ofis.ir/default.aspx?conferences&member=759&page=1&l=fa - 70k. Accessed Desember 27, 2008.

رحیمی، ع.، بهلول، م. (1383). بررسی وضعیت استفاده از اینترنت توسط کتابدارن دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و عوامل موثر درآن در سال 1382[طرح تحقیقاتی]. اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

زاهدی ز.؛ جوکار ع. (1386).. تأثیر دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی پیوسته بر خدمات تحویل مدرک در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران. فصلنامه علوم و فن آوری اطلاعات[نشریه الکترونیکی] ؛22(3).قابل دسترسی از طریق: http://www.irandoc.ac.ir/etela art/22/zahedi_abs.htm. february 28,2009

حیاتی، ز.؛ جوکار، ط. (1388). بررسی میزان آشنایی و استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز با پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن ابسکو، پروکوئست، ساینس دایرکت و الزویر. فصلنامه مطالعات ملی و تحقیقات کتابداری (فصلنامه کتاب)، 24 (1). بازیابی شده در تاریخ 1 دی 1392 از http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1143858&l=en.

سلمانی ندوشن، ا. (1386). بررسی میزان، مطلوبیت و عوامل موثر بر استفاده از پایگاه­های اطلاعاتی پیوسته توسط اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 86-1385[پایان نامه]. تبریز: دانشگاه تبریز.

فرج پهلو، ع.؛ شهبازی، م. (1381). عوامل موثر در استفاده از پایگاههای اطلاعاتی بررسی نگرش و عملکرد دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی. فصلنامه کتاب،13(4)،54-71.

مرادی، ن. (1384). آشنایی با بانکهای اطلاعاتی. منبع اینترنتیقابل دسترسی از طریق:  http://research.ui.ac.ir/mainpage/research/ketabkhanee/info-bank/index.htm. Accessed Desember 23, 2008

Baro E E, Endouware BC, Ubogu, J. O. (2011).Awareness and use of online information resources by medical students at Dental State University in a Nigeria Library.Hi Tech News, 28 (10),11-17, Retrieved: Desember 22, 2013, from emeraldinsight, Available at: http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?issn=0741-9058&volume=28&issue=10&articleid=17009792&show=html.

ChoukhandeVaishali, G. (2004).Librarian's Computer Awareness and Use of it Application in College Libraries of Yavatmal District (Maharashtra). Retrieved: February 28,2009, from inflibnet, Available at: ir.inflibnet.ac.in:8080/jspui/bitstream/1944/220/1/cali_51.pdf.

Elston, S, Midgley, G, &Birnie (2004).Current awareness, use and perceived priorities for rural databases inScotland.Retrieved: February 28,2009, fromsciencedirect, Available at: http://www.sciencedirect.com/science?

Kupferberg , H.(2004). Evaluation of five full-text drug databases by pharmacy students, faculty, and librarians.Journal of the Medical Association, 92 (1). Retrieved: .february 28,2009, from scopus, Available at: http://www.scopus.com/results/results.url?sort=plf-f&src=s&st1=database&st2=librarian&sid.

MannanKhan A., Zaidi. S.Mustafa, B. (2009).Use of on-line databases by faculty members and research scholars of Jawaharlal Nehru University (JNU) and JamiaMilliaIslamia (JMI), New Delhi (India). Retrieved: June 1,2009, from sciencedirect,  Available at::  http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WGP-4WBR6MX-1&_user=1403370&_coverDate=05%2F22%2F2009&_alid=926029849&_rdoc. Accessed June 1,2009

Sharma CH, Lakhpat S, Ritu SH. (2011).Usage and acceptability of e-resources in National Dairy Research Institute (NDRI) and National Bureau of Animal Genetic Resources (NBAGR), India.Electronic Library,  29 (6), 803–816.