قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در نقشه نمایی شاخص‌های عملکرد کتابخانه‌های دانشگاهی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

رقیه اسکروچی ¹ , فریده وزیری هشی ² , مژگان جان بزرگی ³

1 - دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران
2 - دانشجوی دوره دکتری زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
3 - کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران

تاریخ دریافت : 1394/05/18 تاریخ پذیرش : 1394/08/25 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, ارزیابی عملکرد, جی. آی. اس, شاخص‌های عملکرد, کتابخانه‌های دانشگاهی- ایران,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف تعیین قابلیت‌های جی. آی. اس. در نقشه‌نمایی شاخص های عملکرد کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش از نوع بنیادی و روش آن پیمایشی توصیفی است. کلیه کتابخانه‌های مرکزی و دانشکده‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی (22 کتابخانه) به عنوان نمونه انتخاب شدند. شش شاخص عملکرد منتخب در این پژوهش مقوله‌های گسترده ای را در حوزه های مختلف کتابخانه از قبیل: امکانات، کارکنان، مجموعه و هزینه ها در بردارند که داده‌های موردنظر جهت محاسبه آنها با استفاده پرسش‌نامه گردآوری شد. در نهایت تحلیل داده‌ها با نرم افزار ArcGIS 9.3 صورت گرفت. یافته ها: نرم افزار ArcGIS قابلیت نمایش شاخص های عملکردی را در قالب تصاویر بسیار واضح و گویا جهت تحلیل و آنالیز دارا است؛ به طوری‌که نمایش این شاخص‌ها در قالب نمودارها و جداول نه تنها فرایند تجزیه و تحلیل را دشوار، بلکه فاقد هر گونه جذابیتی نیز برای خواننده می‌باشد. نتیجه گیری: نقشه‌هایی که در آنها با استفاده از جی. آی. اس. به تجزیه و تحلیل شاخص‌های عملکردی پرداخته شد، به مثابه نقشه راهی می ماند که افراد را بنا به نیازشان هدایت کرده و پاسخ‌گوی سؤال‌های مختلف آنها هستند؛ به‌طوری‌که افراد می‌توانند تجزیه و تحلیل‌های فراوانی را از این نقشه‌ها استخراج کنند؛ علاوه بر این، تجزیه و تحلیل داده‌ها تنها یکی از قابلیت‌های جی. آی. اس. در میان قابلیت‌های بیشمار آن است.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study aims to determine the capabilities of GIS in mapping of library performance indicators at Tehran University of medical sciences and Shahid Beheshti University of medical sciences. Methodology: The descriptive research method was used to carry out this research. All central and college libraries in Tehran university of medical sciences and Shahid Beheshti university of medical sciences were selected in sampling. Selected six performance indicators in this study cover broad categories in the library various fields such as: facilities, staff, collections, and expenditures, that required data for calculating them gathered with questionnaire. Finally the data analysis was conducted using ArcGIS version 9.3. Findings: ArcGIS  software has capability of displaying performance indicators in the format clear images to conduct suitable analysis, in other words displaying  these indicators in the form of graphs and tables not only makes analyzing difficult but also it is lacks the precision and generalization. Conclusion: The maps applied for performance indicator analysis with GIS, like a road map to guide people according to their needs and respond to various questions, so they can extract much analysis from these maps; in addition, data analysis is just one of the GIS capabilities among the numerous capabilities

منابع و مأخذ:

امیدی فر، س.؛ موسوی زاده، ز. (1388). سنجش سطوح کیفیت خدمات کتابخانه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از مدل لایب کوال. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، 15(4)، 80-61.

باب الحوائجی، ف.؛ اسفندیاری مقدم، ع. (1388). کیفیت ‌سنجی عملکرد کتابخانه‌های دانشگاهی: رویکردی متن‌ پژوهانه. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(1).

پل، ر.؛ بوی خورست، پ. (1390). سنجش کیفی: ارزیابی عملکرد کتابخانه ها. ویرایش دوم. ترجمه نجفی، عبدالله. تهران: نشر کتابدار، و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

پورنقی، رؤیا، باب الحوائجی، فهیمه، قراگوزلو، علیرضا، و حریری، نجلا (1392). مدل پیشنهادی بازنمائی مکانی مجموعه منابع کتابخانه با استفاده از جی آی اس(مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران). مدیریت سلامت، 16(53).

پورنقی، ر.؛ پورنقی، ل. (1389). کاربردها و نقش GIS در تصمیم‌های مدیریتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی. همایش ملی ژئوماتیک.

تهوری، ز. (1392). شاخص‌های اختصاصی ارزیابی عملکرد کارمندان کتابخانه ملی ایران: گزارش یک طرح. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی.

صادق نژاد، م. اصطلاحات و مفاهیم پایه جی آی اس(GIS). بازیابی 15 اسفند، 1392، از

http://gis-rs-world.blogsky.com/1392/03/13/post-14

 صیادی تورانلو، ح.؛ منصوری، ح.؛ جمالی، ر. (1387). شناسایی و رتبه بندی ابعاد کیفیت خدمات کتابخانه ای با رویکرد فازی مطالعه موردی کتابخانه های دانشگاه یزد. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 11(4).

منصوری، ح.؛ نجاتی آجی بیشه، م. (1388). اجرا و پیاده سازی مدل sears: ابزاری نوین جهت ارزیابی عملکرد کتابخانه های دانشگاهی .فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(3).

 

ArcGIS resources. Retrieved January 22, 2014 from http://resources.arcgis.com/en/help.

Bavakutty, M. & Abdul Majeed, K. (2005). Methods for measuring quality of libraries. New Delhi: Ess Ess pulications.

Booth, A. (2002). What is quality and how can we measure it.

Brundin, M. (2007). Using a geographic  information system to analyze public library performance measures.  Annual Conference Tampa, Florida.

Creaser, C., Maynard, S. & White, S. LISU Annual Library Statistics 2006: Featuring trend analysis of UK public and academic libraries 1995–2005.

Derfert-Wolf, L., Gorski, MM. & Marcinek, M. (2005).Quality of academic libraries-funding bodies, librarians and users perspective: A common project of Polish research libraries on comparable measures.

Hertel, K. & Sprague, N. (2007). GIS and census data: tools for library planning. Library Hi Tech, 25(2), 246-59.

LaRue, EM. (2004). Using GIS to establish a public library consumer health collection. Biomedical digital libraries,1(1), 3.

Littman, J. & Connaway, LS. (2004). A Circulation Analysis of Print Books and E-Books in on Academic Research Library. Library Resources and Technical Services, 48(4), 256-262.

Mandel, LH. (2010) Geographic information systems: tools for displaying in-library use data. Information technology and libraries, 29(1), 47-52.

Performance indicator. Retrieved Feb.1, 2014 from http://www.eqavet.eu/qa/gns/glossary/p/performance-indicator.aspx.

 

Sweetkind-Singer, J. & Williams, M. (2001). Supporting the information needs of Geographic Information Systems (GIS) users in an academic library. Science & Technology Libraries, 21(3-4), 90-175.

Xia, J. (2005a), Visualizing occupancy of library study space with GIS maps. New library world, 106(5/6), 219-233.

Xia, J. (2005b). Locating library items by GIS technology. Collection  Management, 30(1), 63-72